- Dr. K Ravichandran, Director, IIFM
Kum sawmhnih kalta chhung khan ramngaw kang hi a darh nasa hle a, a nasa zual hle a, khawvel pum huapa carbon sink hmun pawimawh tak tak Canada boreal forest leh Brazil rama Amazonian rainforest-te chu nasa takin a tichhia a ni. University of Marlyland-in zirchianna thar a neihah chuan ramngaw kang hian kum 2001 aiin kum khatah hectare maktaduai 3 zetin thing phun a hloh tam zawk tih a tarlang a, kum 20 kalta chhunga thing phun hloh zawng zawng hmun li atanga hmun khat aia tam a ni. Hetianga kangmei chhuah tam dan, a nasat dan leh hmun hrang hranga a darh zelna hlauhawm tak hian ecosystem-a nghawng a neih dan leh mihring thiltih theih dan chungchangah ngaihtuahna a siam a ni.
Khawvel boruak inthlak danglam hian kangmei chhuahna a tipung hle a, kum 150 kalta aiin khaw lum nasa tak hi a let nga zetin a tam zawk a ni. Hetianga ramngaw tui tlakchhamna hian ramngaw kang lian zawkte tan boruak tha tak a siam a, chu chuan boruak bawlhhlawh a tipung a, boruak inthlak danglamnain nghawng a nei nasa hle bawk. Landscape-a tui tlakchhamna hian boruak inthlak danglamna avanga ramngaw tihchhiatna a thlen bawk.
- India chanchin
Khawvel pum huapa ramngaw kang nasa zual zel hi India chuan a chhanletna atan ramngaw kangmei enfiahna kalphung a tichangtlung a ni. India rama ramngaw 25% chu kangmei laka hlauhawm tak a nih avangin thing phun hloh zinga 3% vel chauh hi ramngaw kang vang a ni. Forest Survey of India chuan Van Agni Geo-portal hi a siam a, hei hian ramngaw kangmei nena inzawm data chu user-friendly interactive viewing a pe a, hei hian kangmei lian tak takte chu near real-time-a enfiah leh zawn chhunzawm zel a ni. He portal hi India rama ramngaw kang chungchanga thu hriatna point source pakhat atan a thawk dawn a ni. Ramngaw kangmei enkawlna hi National Disaster Management Authority (NDMA) thuneihna hnuaiah a awm thuai dawn a, hei hian ramngaw kangmei hi a hun takah uluk taka enkawl a nih theih nan a pui dawn a ni.
Technological leh regulatory upgradation bakah hian thuneitute chuan ramngaw kangmei venna hmanrua tha taka tihchangtlun nan collective action tools an hmang mek a ni. Joint Forest Management (JFM) hmangin ramngaw kang venna leh enkawlna kawngah tualchhung mite inrawlh tir a ni. JFM committee din a ni tawh – ram pumah khaw level-ah humhalh leh humhalh hna thawh tizual turin din a ni. Tunah hian ram pumah JFM committee 36,165 awmin, hectare maktaduai 10.24 chuang zeta zau an ni.
Khawtlang atanga kangmei ven dan hi India ram hmun hrang hrangah a lar chho zel a, Karnataka-a Uttar Kannada district-ah pawh a lar chho zel a ni. Heng thil tih danah hian khawtlang inrawlhna leh awareness programme, kawngpuiah inkhelh, kawngkhar atanga kawngkhar campaign, kangmei venna room, leh watch tower hmanga theihna tihpun a ni. Forest department chuan kum khat chhungin alert 5% chuang zetin a tlahniam a, ramngaw kang avanga kangmei chhuak chu 58% chuang zetin a tlahniam bawk. Bandipur Tiger Reserve-ah chuan ramngaw kang chhiatna hmunte siamṭhat hna chu uluk taka enkawl a ni a, leia him lo taka thing phun chhe tawhte paih chhuah dan leh thlai chi hrang hrang leh thing puitlingte ṭha taka bundling a ni. Hei hian thla 12-18 chhungin biodiversity density nasa takin a tipung a ni.
India chuan khaw lum leh khaw vawt boruak khirh tak avang hian ramngaw kangmei venna chu hmachhawn turin a inbuatsaih mek a ni. India ramin ramngaw kangmei venna kalphung hlui leh a thatna zah chungin, India chuan a hnam dan anga thiamna chu a tipung reng a, a pawm reng a, hei hian ramngaw kang leh chhiatna a tihtlem phah a ni. India chuan ramngaw kangmei hi a rang thei ang bera chhan let turin tualchhung mite chakna rinchhanin, khawtlang huapa ramngaw kangmei enkawl dan tur a fuih a ni. Tunlai technology, fire alert system, GPS tracked forest fire management leh restoration etc. te dah tel a, hei hian field manager-te chu preventive action leh post-fire management decision making enkawlna kawngah a pui thei a, hei hian fore events leh a kaihhnawih hlohna a ti tlem zual hle.
- G20 pawimawhna
Ramngaw kang avanga boruak inthlak danglamna nghawng thei hlauhawm lo thleng tur chu ngaihtuah chungin, kumin G20 summit-a India presidency chuan G20 Global Land Initiative tihchakna tur ‘Gandhinagar Implementation Roadmap (GIR) leh Gandhinagar Information Platform (GIP)’ a tlangzarh a ni. Roadmap hian Forest kangmei chhiatna hmun leh lungalhthei laihchhuahna hmuna ecological/ ecosystem siamṭhatna chak zawka kalpui a nih theih nan ram telte thawhhona tihchak a tum a ni.
Hei hi India president-in hma a lakna danglam tak a ni. G20 member-te hian innate understanding an nei a, climate crisis sutkian nan hian sustainability transition hi a awm theih nan khawvel hmun hrang hrangah largescale collective action hmalakna kalpui a ngai dawn a, a hlawhtling taka insem a ngai dawn a ni. GIP-GIR hmalakna hian a pawimawh ber chu, khawtlang inrawlhna leh indigenous knowledge sharing & techniques te nena inzawm, sustainable forestry practices active taka kalpui dan tur chu strategically-in a thlir dawn a ni. Hei hian ram hrang hrangte inkara sustainability based cooperative relations tihchakna kawngah a pui mai bakah, restoration-based activities pawimawh tak takte tihpunna tura pui thei tur hriatna pawimawh tak takte chu a tichangtlung thei dawn a ni.