Natna hrang hrang leh insawiselna neuh neuhin naupang a bawhbuai lohva, heng lak atang te-a himna pe tur hian chaw tha leh hrisel (inkhairual tak) pek hi thil pawimawh tawpkhawk a ni a.
‘Chaw tha’ tih ah hian an riltam hlauh luat vanga hmawmsawma hrai leh chawm erawh a leng lo hul hual a, hengte hi chaw tha an ni lova, ká tuina chauh pe thei, taksa tana hriselna pai lo mai ni lovin, harsatna thlen thei zawkte an ni.
Hetih lai hian, ‘chaw tha’ kan sawi tuma zawk chu, naupangin vitamin a mamawh chi hrang hrang awmna a ni a, chu chu tha taka a lakluh pawh a ngai a ni. Chaw tha chungchanga inkaihhruaina chu i han nei tan dawn teh ang:
‘Chaw tha’ tih hi chiang zawk-in a hriat theih em?
Aw le, chaw tha tih ah hian, taksa chakna pe thei (energy), proteins, fats, vitamins, mineral adt. hi an ni a. Hrisel taka awm thei tur leh taksa insiamlen (than chhoh zel) nana hmanraw pawimawh em em te chu an ni.
‘Dal’ leh ‘Beans’ hlei hlei hi protein tamna a ni a, ‘fat’ pawh tlema zawng a awm bawk. ‘Bread’ (chhangthawp) hi carbohydrates pai tam bawk mah se, protein a nei chau thung.
- Naupang hian chaw atan eng-nge a mamawh?
Naupangin chaw a tana a rin tur leh ei tur hi a tam tawk (a mamawh ang) tur a ni a, a tha bawk tur a ni. A thil ei ah hian vitamin leh energy a awm loh chuan, a rihna a pung dawn lova, naupang thang thei lo leh bawrhsawp ve tak nih theihna kawng a inhawng zau hle.
Tarlan tawh angin, a ei tur ah hian proteins, carbohydrates, fats, vitamins, mi-nerals leh thil dang, a tana tha turte a awm ngei ngei tur a ni.
- Engtinnge ‘chaw tha’ chu ka pek theih ang?
I fate khan engnge an ei nasat ber a, engnge inhnawhpuar nan an hman ber, tih hi a hmasaa zawhna i chhan tur chu a ni. A tahin emaw a tihtauh hnu-a a lungawi lehna leh a nuih ver ver lehna thlen tur kha engnge ni le?
A thil ei ah- Alu, Vaimin, Dal, Beans, Bawng-hnute, etc a tel tha a nih chuan a ngaihtuahawm lo turah ngai rawh. Sa i pe thei a, a awm tawk hriat a pawimawh. Chaw tha tih ah hian ei ngai ngawr ngawr, zing leh tlai-ah hmehpui tluk tluk kha a ni lo.
A inchawihmawi tawka chaw tha a ei hi a tul a, chutih laia chaw ei tlem tak leh chaw ei tha mumal ngai lo anih phei chuan fimkhur lehzual a tul tawh bawk ang. Thanglai leh taksa insiam that vanglai a ni a, he hun pawimawh takah hian a taksa mamawh leh, a thluak chakna tur ei leh in hi a lakluh that theih nen theihna zawng zawng i sêng tur a ni.
- Engnge ‘thisen tlem/tlak-chhamna’ chu ni ta?
Saptawng chuan, ‘Anaemia’ tih a ni a, a bik takin naupangin ‘Iron’ a tlakchham a, a taksa mamawh táwk a dawng pha lo anih chuan ‘Anaemia’ hi a lo awm nghal thuai thin. Hetiang hi a thlen loh nan, thlaihnah leh thlairah a ei that a pawimawh em em a, Iron tamna lam thlurbing a tha. Artui, Dal, Breads, beans leh theirah kawr sak angah te hian Iron a tam em em a ni.