Mihring hlutna

• Mahmuaka Chhakchhuak

Mihring tupawh hian hlutna kan nei vek a, hlutna nei lo reng kan awm lo. Nimahsela kan hlutna erawh a in ang lo a, a danglam thin avang hian kan hlutna theuhte hi kan in sawi uar sak deuhin sawi uar sak lo deuh mai zawk nia hriat a ni. Pa pakhat chuan a fapa rui reng mai thin chu ‘Nang ai chuan kan kawmthlanga Zawngtah kung pawh khu kan chhawr zawk’ a ti e an tih ang deuh hian mi thenkhatte hi chu hlu lo tak ang hian kan lo ngai mai thei a, a nihna takah chuan tupawh hian hlutna kan nei vekin kan hlutna kan inhriat sak lo mai mai ve bawk niin a hriat zawk. A nih leh dam reite hi an hlu bik em ni ti dawn ila, ni bik kher lo e, dam reina hi malsawmna a nih rualin thenkhatte tan chuan hremna ang hiala ngaih theih tur te pawh a nihna lai a awm thei ve bawk a sin.

Rev. Zairema khan a thianpa Rev. H.S. Luaia kum 100 tlin lawmpuina lehkha a thawnah khan heti hian a ziak a – Dam reng se ti dawn ila, mahni pawh insaseng thei lo khawpa dam chu kan phal chiah si lo, min kalsan mai lah kan hlau si, a chungchangah duhthu kan sam thiam lo a ni ber. A chunga roreltu kan ni lo hi i lawm ang u. Pathian khawngaihnaah kan innghat mai ang chu! tiin 27. 8. 2008-ah khan a ziak a. He thuziak tawite atang hian mihring dam rei leh rei loh hi kan thu a nih lohzia kan hre thei a, chumai bakah chuan taksa chak lo tak chunga kum tam tak thlenga dam reng chuan awmzia a awm dawn bawk si lo tih kan hrethiam thei awm e. Rev. H.S. Luaia hian he lehkha a dawn hnu lawk, 29. 9. 2008-ah chuan Rev. Zairema hi heti hian lehkha a thawn a:

Rev. Dr. Zairema, thian duh tak,

Pathian hruainain Kum 100 lawmna chu Saikuti Hall-ah ropui takin kan hmang ta, mi pawh kan tam hle, sang khat chu kan tling chiah lo nain kan khat hle. Kan Chairman-in hun a hmang dikin a hmang thiam bawk a. Hun ruat ang chiahin kan hmang a, mi pawh an hlim tlang hle. Kei chuan mihringte hnenah lawm thu ka sawi kim thei chuang dawnin ka hre lo a, Pathian hnenah lawm thu ka sawi hi in zaa hnena sawiah min ngai ang che u. Thilpek hlantu zingah a hmasa ber pawl i ni a. Nikum lama min lo hlantute pawh an awm. Ka phu lohin thilpek ka dawng a ni. Min lawmpui ka ring a, ka han hrilh ve che a ni e……..i hmel lo lang ve thei sela ka ti a, mahse kei leh nang hi chu he khawvelah chuan kan inhmu thei tawh dawn lo a nih hi. I kamis min rawn thawn chu ka han ngun hle mai. Lalpan awmpui zel che rawh se.

I thianpa,
     H.S. Luaia

He thian lehkhathawn hian lung a ti leng hle mai. Kei leh nang hi chu he khawvelah chuan kan inhmu thei tawh dawn lo chu a nih hi han tihte phei hi chu a lungchhiatthlak zawk hial awm e. Kum 100 tlin tawh hnu pawha hetiang ala ziak peih erawh a fakawm viau thung a, chutiang bawkin Rev. Zairema ngei pawh kum upat hnu pawha Computer la zir peih ngat kha a ni bawk a, fakawm tak a ni. Mimala chanchin sawi tur ngah ve ve an ni ngei bawkin a rinawm a, an chanchin hi sawi tur hria in tam ngei ang.

Nimin lawkah khan Rev. Dr. CL. Hminga nupui, Pi Lalengzami chuan chatuan ram min lo pan san tak avangin a thlahliamna hmunah kan han tel ve a. Pi Lalengzami hi kum 89 lai alo ni tawh lehnghal a, mihring lama ngaih chuan a boral pawh hi a hun ve tawha hriatna kan nei mai thei e. Amaherawhchu kohhran rawngbawltu nupui a nih vang nge ama mihring zia hrim hrim vang zawk tih chu sawi thiam har tak a ni ang a, midang tana nun hmang mi a nihna hi a hlu ngawt mai. Engtik hun atangin nge tih chu ka hre ta chiah lo nain hun rei tawh tak atang khan Pathian hnena sawma pahnih pek hi alo rawt tawhin vawiin hun thlengin an la pe chhunzawm zel a, malsawmna dawng tlak an ni a sin. Hetiang mihring hi chu an hlu bik lehzual a, dam rei atan hian a duhawm bik a ni. A thlahliamnia Rev. C.L. Hminga’n a thusawi kharna ‘Engkim hi Pathian ropuina tur ni zel rawh se’ a tihte kha a sawi ring lem lo nain ava han sawi fiah siin ava han mawi em aw. Sakhaw puithiam tam takte ngei pawhin mahni nupui thlahliam nia thusawi hleithei lo an awm laia hetianga kum 95 miin thu ropui tak ala sawi thei hi amahah Pathian a awm tih hi a chiang ngawih ngawih a, ngaihsanawm tak a ni.

Tin, Mihring hlutna hi dam rei leh rei loh a nih loh zia Kaphleia khan heti hian alo sawi a – Kan dam rei leh rei loh te hi kum te, thla te hian a hril lo e, kan thu leh kan thil tihin a hril ber zawk a ni. Mi kum tam tak nung mah se, thenawm khawveng tan, a ram tan leh khawvel tan thil tha a tih si loha, thu fing a sawi si loh chuan tu nge a dam hria ang? A thih veleh miten an theihnghilh nghal ang. Mihring leh mahni ram tana thil tha titute erawh chu khawvelah hian nung rei lo mah se, an thih hnu pawhin an nung reng ang, chu chu a ni dam rei chu tiin THLIRTU tih thu a ziak tlar tawp lamah chuan kan hmu a. He thu tawi te hi a dik ngawt a sin, nang leh kei tiamin tupawh mai hian kan mihringpuite leh kan ram tana thil tha tih nachang kan hriat loh hi chuan miin min hre lo mai pawh niloin midang tana hriatreng tlak loh mihring kan lo ni mai dawn nia a sawi te hi a dik chiah a ni. Amah ngei pawh hi heti khawpa kan hria a, kan la theihnghilh lo chung hian ‘Khawvel hi eng nge ka hnutchhiah ang? Ka ram hi eng nge ka hnutchhiah ang? Hnahthel ro angin ka tla bo mai dawn em ni? tia ka inzawh hian chhan har ka ti a, ka lungngai thin a ni zuk ti a maw le!

Mihring hlutna hi ava han hrechiang em aw. Kaphleia thinlung ang hi nei vek thei ila chuan kan ram tan hian kan va han tangkai lehzual dawn tak em. Heti chung hian Kaphleia hian kum 30 mi chauh a nih laiin min boralsan lehnghal a, Shakespeare-a’n kum 52 lai hringnun a hmang thleng ang talin han hmang thleng ve sela chuan Zoram khawvel hi ava chawikang nasa dawn rua em. Lalzova ngei pawh khan kum 21 chhung chauh hring a chang chung khan heti khawpin a nih hi Zoram khawvel chu min hneh ni. C. Thuamluaia lah kum 37 thleng chauh min dampui bawk a, an va pamhmai lua em. Nimahsela reilote chhung chauh pawh hian hnutchhiah hlu tak tak a nei thung si hi an va hlu in an va ropui bik tak em. Anni bakah hian Lallianmawia Pachuau ngei pawh kum 24 mi chuah niin min liam san bawk a, a ni ngei pawh hi a hlutna a nep bik chuang hauh lo.

Hetiang hi a ni mihring hlutna tak chu ni. Hmelchhiat deuh leh hmelthat deuh hian awmzia a neihna hmun chu hmun tlemte chauh a ni a, hmun tam zawkah chuan hmelchhia leh hmelthate hi kan lo in ang tlang vek maiin kan thiltih zawk chuan awmzia alo nei daih mai a, chu chu kan hlutna kengtu zawk chu alo ni. Thu leh hla lamah chauh a ni lo a, thil dang reng rengah pawh mihring tupawh hian hlutna kan lo lanchhuah tir thei vek a, Tlangrokhuma kan tih ringawt hian Zofate zingah chuan lemziak thiam a nihna kan hre thei nghal mai te hi ropui deuh a sin. Lemziak thiam a nihna chu a hlutna a ni a, chu a hlutna chu thahnemngai takin a lanchhuah tir thin a ni. Midangte pawh sawi tur an tam ang. Nang leh kei ngei pawh hian kan hlutna kan lanchhuah tir loh chuan he khawvelah hian kan hringnun dam chhung chen bak kan dam thei lo ang a, thlan khur chhunga kan ruang zalh a nih huna kan thih zui ve nghal mai lohna turin kan dam lai hian midang tan thil tha i ti hram hram thin ang u. Kan tui zawng leh thiam zawngah phei chuan thahnemngai takin i bei thin ila, kan tu leh fate tal pawhin kan chanchin an la rawn sawi ve turin kan hlutna i lanchhuah tir thin ang u. Chutah chuan tunge kan nih tih chiang taka an la rawn hriat theihna tur atan ngei pawh a tha dawn si a.