HNÃR (SNORING) HI ENGE NI

  • Dr. C. Lalrampana

A KAMKEUNA

Thlahtute leh hnam leh tlãkna leilung azirin mihring pianzia a inang lo thei hle. A then chu hmel tha tak, pian nalh leh ngo si, han en pawha duhawm hliah hliah; mi hip na nghal em êm an awn laiin; thenkhat erawh hmuh nawnleh chakawm chuang lem lote an awm bawk. Chutih rualin piangsual leh hmuh hreehawm tak takte paw hmuh tur an tam hle. Hnãr lian hmui lian uchuak, fuke mawi lo tak takte pawh hmuh tur an awm bawk. Mahse, hnãr (nose) hi sawi kan sawi tum a ni lo. Muthilh hlana hnãr atanga ri danglam tak lo chhuak thin (snoring) chungchang zawk hi a ni.

HNÃR (SNORING) CHU ENGE NI

Zan khat chu phaii ram atanga lo zin ka thianpa nen zokhaw lamah zinin zãn kan riak dun a. A tukah chuan kan thlen in nu chuan – Nizan chu Helicopter (Pawan hans) in va khalh nasa dun ve? a ti a, a zahthlak duh kher mai. Ka thianpa lah chu kei aiin a hnãr nasain a hnãr ring zãwk daih lehnghal a. Kan thlen inte chuan mutmu an tuah loh phah tih chu sawi ngai lova thil chiangsa a ni tih a hriat theih reng si, lu thak lem lo thak anga hiah mai loh chu sawi tur a vang kher mai!

Hnãr kan tih fo thin hi zan mut hlana thawk chhuah that tawk loh avanga hnãr leh kã aranga thaw/ boruak lo chhuak avanga ri (sound) insiam hi a ni. A ri ring chi leh ring vak lem lote a awm a; a hnãrtu a zirin a ri (sound) inang vek lem lo. Hmeichhia leh mipa pawhin hnãr benvawn an nei thei. Nula tlangval pawh an bãng chuang lo.

Toronto Sleep Researcher Earl V. Dann MD & Peter Norton MD-te’n mi 2,000 atanga an zir chhuah danin mipa 71% hnãr an awm laiin hmeichhia chu 51% an ni a; hmeichhia aiim mipa hnãr an tam zawk niin an sawi. Dr. Westbrook-in damlo a enkawlna atanga a hmuh chhuah danin hnãr ching tam berte hi chu zangthal deuh roh hnung chanve delha mu thinte an ni tlangpui a, mahse, zãnkhuain an hnãr lem lo thung niin a sawi.

Hnãr thãwm hi rimawi ngainatawm tak (mix melody) emaw, mi hip tak chu a ni hran lem lo. Hnãr thãwm rãpthlãk tak tak, hre thang lo tan phei chuan tihbaiawm takte pawh a awm nawk mai! Hetianga hnãr thin tan phei chuan zin chhuah leh hmun danga riah chhuah a ngaih changin a hrehawm duhin a inthlahrunawm thei hle ang. Nula emaw, tlangval hnãr ring thinte phei chu hmeltha deuh pawh ni se, thenlhat tan phei chuan an hmuh dan a danglam phah thei hial awm e.

ENGE A CHHAN?

Hnãr lo awm chhan hi chihrang hrang a awm thei. Inhmuhsit nana hman emaw, indeu sawh nana hman chi a ni chuang hek lo. Mahni duh vang renga hnar thin lah an ni hek lo. Hausa leh rethei, hmeltha leh hmelchhia, piangsual leh mi ang lo emaw pawh ni se, tupawh an hnãr thei. Hnãrna chhan hrang hrang avanga hnãr thin an ni zawk. Chung a chhan hrang hrang awm theite chu hetiang a ni:

  1. Thisensang neih vang
  2. Zunthlum vei vang
  3. Thãu lutuk vang
  4. Zu ruih vang
  5. Mutna damdawi (sleeping pill/alprazolam) ei vang
  6. Damdawi ruih vang
  7. Mutdan dik loh vang
  8. Lung that loh vang
  9. Muttui lutuk, thinthia mut (apnea) vang
  10. Hnungzang chanve delha mut vang
  11. Natna benvawn neih vang
  12. Sinus (hnãr chiam) neih vang etc.

Hnãr rik bur burna chhan hi thãwkna dãwt chung leh hnuai lam tisa intawk, inkhak vang a ni a, hei hi boruak kan thãwk chhuah kha tluang taka hnãrah a chhuah that rãwk loh vãng a ni a, hnãr leh kã atanga thaw a chhuah kawp vãng a ni a, a nasate phei chuan mi a nghawr (vibrate) nasa thei hle.

A DAMDAWI

Hnãr rehna damdawi hi a vang hle a, tih dam harsa tak niin a lang. Hnãr nasaho hi a then chu hnãr chawr zai te bakah Pseudoephedrine leh domperidone etc an pe mai thin. Hei baka inenkawlna awm leh thei chu:

  1. Insawizawi that
  2. Hnãra tulsi emaw, hnãr thlawr far thin
  3. Zu nghei
  4. Ruihhlo nghei
  5. Muthilhna damdawi ei tlem
  6. Khum lu lam kam sãn
  7. Lukham kam sãn
  8. Saisira mut loh
  9. Hnung chanve delha mut loh
  10. Kut delh beta mut loh
  11. Bawp khawkherh leh inkuangkuaha mut loh
  12. Bawkkhupa mut loh
  13. Zangthal ngil taka mar zata mut thin
  14. Zan mut dawnah tui thianghlim in tam
  15. Rihna leh thauna tih tlãk hniam
  16. Chaw tlemte tea ei thin.

A TLÃNGKAWMNA

Mahni inthunun theihna leh insumtheihna hi damdawi tha tak a ni. Hnãr (snoring) pawh hi natna (disease) chikhat ang thova ngaih theih a nih avangin hnãr nei lo tawp tur chuan mahni inthunun theih a pawimawh hle a ni tih a enkawlna awm chhun atang khian a lang chiang hle. Chuvangin, hnãr rehna turin tih tur tam tak kan nei ta. A nihna takah chuan hnãr ve ngai miah lote tan phei chuan chimawm tak leh ninawm tak kan ni tih hriain tun atang hian chindan thar ( new normal) neih tumin tan la rawh le.

Leave a Reply

error: Content is protected !!