TBC. LALRAMKIMA HLA “DAMLAI HRING NUN” THLIRNA

  • Vanlalzawma, Muallungthu

He khawvel hring nun kal phung hi a tha lamah a ni emaw, a chhe lam zawng pawhin a che reng a. Chuvang chuan, keini mihringte khawsak dán phung pawh hi chhan chi hrang hrang avangin a inthlauin a danglam thei víau awm e. Hemi kawngah hian a chhan puhmawh tur dap ta ila, puhmawh tur chi hrang hrang a tam thei ang. He hring nun inher lamdang zela keini hringmite nundan leh khawsak phung danglam chho zelin hringmite nuna nghâwng hrang hrang a neih theih te zingah hian hlaphuah thiam leh zai thiam, hranghlui dinhmun lo luah ta TBC. Lalramkima hla phuah “Damlai Hring nun” tih hian kan hringnun danglam chho zel chungchang hi a sawi chiangin a sawifiah hle hian ka hre thin a. Chuvângin, tun tumah pawh hian TBC. Lalramkima hla phuah, a fapa TBC. Zaithanpuia’n thiam tak maia a sak, a album “Nunhlui liam hnu/Dah law maw” tiha a dah hi i han belchiang teh ang.

Mihringte hi tûn hma atang tawhin kan dinhmun te, kan khawsak phung te, kan thil neih hlut zawngah te hian arpui mei ang maiin kan inchen pet pet vek ngai lo a ni tih kan hria ang. Rethei an awm rualin hausa an awm a. Hmeltha leh pian nalh an awm laiin mi zawng zawng hi kan hmel a thain kan pian a nalh vek bawk hek lo. Mahse, tumah hi va dem a, va puhmawh ngawt chi pawh a ni hran lo. Mi thenkhat; di inchhûngah, chhuat dápa phah, In hlui leh awngrawp tawh lam deuha khawsa ve táwk táwk te kan nih laiin mi thenkhatte erawh thung chu building lían leh ropui tak chhungah, khum changkang leh nuam takah an mu ing-euh vel mai mai a. An tan chuan tlai khat chaw thlâk turah buaina a awm ve lo. Chutih laiin, mi thenkhat tan chuan tlai khat chaw chhuan tur pawh hi mangan pui fe tham a ni thei. Amaherawh chu, chûng mite chu han belchiang ila, tu chhúngkhua chu nge hlim záwk ang tih erawh chu ngaihtuah tham tak a ni maithei e.

Chu hring nun khawvel, dinhmun leh khawsak phung in ang lo taka kan chen thinna chuan TBC. Lalramkima rilru chu a luah hneh em em mai a. Pathianin a duhtaka a siam mihringte dinhmun inthlauh nasat zia chu a hmuhin a ngawi mai mai thei ta lo. A rilrua khatliam chu hla thu hmangin heti ang hian a rawn luanchhuah tîr ta a ni. A hla chang khatna leh a thunawn hi han chhiar chhin teh –

“Damlai hringnun her velah hian,
Hring nun khawsak a sâng si a,
Rethei riang tân kawng a thim ngei,
Kal ngaihna reng reng a awm lo,
Harsat mangan lungngaih buaina,
Ka tân chhum ang a zîng thin a,
Rethei rîang hian ka tuar thiam lo.

Fam ka nuam e,
Fam mai ka nuam,
Hring nun khawvel hnutiang chhawnin,
Lei hring nun rêng ngai tawh lovin” tiin he lei hring nun khawvêla rethei te tan kawng a pinzia leh kal ngaihna a vânzia chu a han chham chhuak ta phawng mai a ni.

Retheihna avanga fâm chan mai pawh huama hla thu mawi tak a rawn chhêr chhuah lai hian; mi thenkhatte erawh thung chuan anmahni chenna in ropui tak bakah khawi hmun hmunah emaw huan leh thlâm ropui tak neiin, picnic spot nen, neih chènin, harsatna hre miah loin he khawvel hi an hmang ngei ang. Chuti ang dinhmun inthlau tak hrechiang em em chunga he hla phuahtuin retheite tan chuan fâm chan mai a thlakhlelhawm zawk theih zia chungchâng a han chham chhuak hi a ropui ngawt mai.

Hring nun kal phung hi a che reng a, a danglam fo thin kan tih tawh ang khan kan naupan laia thil hlu leh ropui taka kan ngaih leh hmuh thin kha kan kum a lo tam chho zel a, a hunlaia kan roh leh voh em em thin te kha engmah lo mai a lo ni tih te kan han hrethiam chho ve zel a. Naupan laia kâwldâi hnim bûk bawh eng mai mai thin leh chirhdìak leh leivúnga infiam a, indo lem leh inbailemchhuan vel mai mai thin khan khawvel nih phung te, hring nun awmzia leh kal phung te kan han hrethiam chho ve zel a. Khawvel hmasâwnna leh changkannain min chim chho a, khawvel hmásawn ruala ke kan pen ve zel a lo ngai ta a. Amaherawh chu, rualawhna avanga vawi leh khata hausak ngawt thu awm hek lo – thlahtute atanga rethei reng renga hring nun lo hmang chho ta chuan lei-rêm kan rap ve tak tak thei lo chu anih si hi ! Chutihlaiin, mi thenkhatte thung erawh chu an sum lakluhna hnâr kan hriatpui reng chungin zân khat thil thu lekah an hausa thut thut ta mai thin chu anih hi !

Chuti ang dinhmun, retheih harsatna avanga fâm khawpuia lâwi mai a thlanawm zawk theih zia chungchâng chu he hla hian a sawi chiang hlein ka hria. A chang khatna leh a thunawn ringawt chauh pawh hi han chhiar la, he hring nun khawvel kal phunga hringmite dinhmun inanlohzia leh inthlauh theihzia a sawi chhuah dan hi a ropui i ti ve ngeiin ka ring.

He khawvelah hian mi retheite tan chuan harsatna leh mangannate hi chhum ang mai hian a lo zîng thin a. Mi hausa leh thil ti thei faten an duh duha an chhir bingbileh theih he khawvel hi mi retheite tan chuan tuar thiam harsa khawpa manganthlâk hring nun a ni fo si. Chuvang chuan, he hring nun khawvelah hian awm ve tawh lo tûrin thi mai ila, kei leh ka chhungte tan pawh hian a hahdamthlak zawk mai lo maw tiin lungkuai takin he hla phuahtu hian a han chhamchhuak ta a ni.

Chuti anga mangang tak leh khawsak harsatna avanga rilru buai taka hring nun hmang ta chuan kan harsatna te, retheihna te leh manganna te hi min hriatpui a, min tanpui theitu tur an awm dah mial lo maw tiin rilruin ar bo a han zawng thin a. Mahse, he khawvel ram zauah hian tumah reng chuti ang mi chu a hmu si lo ! He harsat manganna ata hi khâichhuak a, lei rem rah tîr ve theitu tur chu hringmi zînga a hmuh zawh tak siloh avâng chuan Pialralah tal khan in awm lo maw tiin a hla chang hnihnaah chuan heti ang hian a han chham chhuak leh ta a.

“Hmangaihtu leh min tanpuitu,
Hringmi zingah an awm si lo,
Pialralah tal an awm lawm ni,
Lungduh fam hnu rauthla zinga’n,
Pialralah sîang lawi ka nuam e,
Hmangaih fam hnu rauthla kiangan,
Fam khawpuiah leng ve turin” a ti ta thlawt mai a ni !

A ni taka, harsatna leh mangannain min han tlâkbuak tak tak hi chuan kan mihringpuite laka vuivai a, lungawiloh mai bakah beidawn rum rum mai te hi a awl viau thin a. Chuti anga beidawnnain min tlâkbuak phei chuan he khawvel ata hi lak bo nih a, mitthi khua Pialral a kal ve mai te hi a châkawm rum rum thei hial reng a. Chulai boruak chu he hla phuahtu hian a rawn phawrh chhuak thiam em em mai a. Han chhiar nawn leh mah teh –
“Pialralah sîang lawi ka nuam e,
Hmangaih fâm hnu rauthla kiangan,
Fâm khawpuia leng ve turin” a han ti chhuak thiam hi han ngaihtuah chiang la, a lungchhiatthlak rum rum thei hial asin !

Hring nunin hmabâk êng beisei tur a neih loh a, a nunin phûrrit a phurh a, harsatna leh manganna ten a tlâkbuak tawh chuan a nun chu beidawnnain a lo khat tawh thin a. Chu nun beidawnna chuan fâm khawpuia Pialrala lêng tawh mitthite dinhmun luah ang luah ve tura thih ve mai te pawh a châk thei hial thin. Chuti ang nun phûrrit phûr, he hring nun hmang mek te pawh kan awm maithei e. Chuti anga he khawvel hring nun hi hrehawm ti taka hman reng ai chuan thih ve thuai a, fâm khawpuia Pialrala lungduh fâm chang tawh te nêna khawsak ho kha rinna rauthlâa han thlirin a nuam dâwn riauin he hla phuahtu hian a ngai a. Harsatna leh mangannaten min tlâkbuak theih tawh lohna hmun Pialrala kal ve thuai thuai chu thil thlakhlelhawm leh châkawm tak niin a hre ta hial a. Chuti ang boruak rit tak chu tawngkaa sawifiah thiam a harsa em em mai, mahse; he hla phuahtu chuan heti ang hian mawi takin a han chhamchhuak leh ta mai a ni.
“Kan tum ramnuam Pialral ram mawi,
Rinna mita ka thlir thin chu,
Aw ka nghakhlel ka thlen hun tur,
Rauthla lenna Pialral khawpui,
Pialral ram mawi fâm vangkhuaan,
Harsat mangan a awm tawh lawng,
Hring nun chawlhna Pialralah chuan” tiin.

Ni e, mi tute mai pawh hian kan damlai hian kan vanglai kan chen a. Kan chen dan erawh a inang vek lem lo. Khawvel hringmite chunga roreltu rorel dan angin hring nun hi dam takin kan hmang ang a, kan hun a thlen hunah kan la thi ve ngei ang. Chutah, Pialral ram mawiah chuan kan lut ang a. Lei hring nun harsatna leh mangannate chu hre reng tawh loin Pialral khawpui, hring nun chawlhna Pialralah chuan kan la chawl ve ngei dâwn a ni. Chu kal phung chu keini hringmite hian kan duha kan tihdanglam theih a ni lo a. Lei hausakna sum leh pai pawhin awmzia a nei tawh lo ang. Lungawi loh avanga tih danglam ngawt theih pawh a ni hek lo. Mihringte chanpual tura siamtu Pathian remruat a ni miau a, chutah chuan mi tute pawh hi kan intluk tlâng tawh ang. Hun tam tak kaltaah khan mi eng emaw zâtin chu kawng chu zawhin fâm dai rial an lo chang tawh a. Kan hun a thlen ve hunah keini pawhin chu kawng chu kan zawh ve ngei dâwn a ni tih hi thil chiang sa a ni.

He ‘damlai hring nun’ khawvel kal phung hi hla hmanga mawi taka phuah chhuaktu TBC. Lalramkima hian keini lei hringmite hring nun khawsak inthlauhzia te, hahchawlhna reng a awmlohna he hring nun khawvela mi retheite leh hausate dinhmun leh khawsak phung danglamzia leh inan lohzia te hi a hrechiangin a hmuchiang hle a ni tih a hla phuah atang hian kan hre thei awm e.

Mihringte hian kan hun tawn zelah hian thil hi a danglam thin tiin an sawi fo a. Mahse, khawvel awm chhung pawha danglam ve ngai miah lo tur chu retheite leh hausate dinhmun inthlau tak hi a ni awm e. He hring nun khawvel, retheite leh hausate inhluthleihna ram, mi harsa zawkte rahbeha kan awm thinna hmun, hringmitena intluktlâng lo taka he hring nun kan hmanna, mi tam zawkten retheihna avanga harsatna leh manganna kan tawha kan tuar thinna hmun he khawvel hi kei zawng kalsan a, he hla “Damlai hring nun” phuahtu TBC. Lalramkima ang mai hian hring nun chawlhna Pialral ram mawiah chuan kal thuai thuai min thlakhlelh tîr fo mai ka ti !

Kan rethei emaw kan hausa emaw, kan chak emaw kan chak lo emaw, kan hmeltha emaw kan hmelchhia emaw pawh ni se Pathianin a duh taka A siam te kan ni a. Amahin min hmangaihna avangin a ângchhungah harsat mangan hre tawh lo tura len ve hun tur chu amah TBC. Lalramkima iangin,” Aw Ka nghakhlel ka thlen hun tur, rauthla lenna Pialral khawpui” ka ti ve lo thei lo chu anih si hi ! He damlai hring nun hi damtein kan hmang liam chho zel ang a. Harsat mangan awm tawh lohna, hring nun chawlhna Pialralah chuan engtik hunah emaw chuan kan la chawl ve ngei ang. Chuti ang chuan fâm khawpuia kan len ve hun tur chu nghakin, he hla phuahtuin a sawi ang hian kan damlai hring nun hi i hmang chho zel teh ang aw tiin kan thu tlâng hi i han kawm tawh mai ang aw.

Leave a Reply

error: Content is protected !!