- Lallunghnema, Charity Lodge
Kan ti nek nek a, October thla kan lo chuang kai leh ta reng mai. Boruak pawh a nuam tan e.
Kawng hrang hrangin Pathianin min hruai a. A malsawmnain min vur a, sum pâi min pe a, hriselnate min pe a. A hnenah hian lawmthu kan sawi mawlh mawlh tur a ni e. Amâ zâra nung leh chê kan ni a. A ropui êm êm a ni.
Kan sawi tawh thin angin mi zawng zawng consumer kan ni a. Sumdawng leh dawrkaite pawh hi an bang bik lo, thil an lei ve thova, service an hmang ve thova, he consumer huang hian mitin min huap a ni.
Tûk khat chu thingtlang lama kan chhungte damdawi thawn turin Zarkawt lamah ka va zing chhuah a. Haw lamah an hnah eng ilo ka lei haw a. Ka anhnah lei hi a tam zawk chu têl khat chêng sawmnga a ni tlangpui a. Têl khat chêng sawmnga a nih chuan tel chanve chu Rs. 25/- ni âwm tak a ni. Mahse, he nu hian Rs. 5/- kan chhiar tel lo. Rs. 5/- in awmzia a nei tawh lo a ti hmiah mai a. Têl chanve chu chêng sawmthumin ka lei ta mai bawk a. He chêng nga hian min tibuai hman têp a ni.
Thil lei leh hralh thuah hian Rs. 5/- in awmzia a nei nêp ta hle tih te chu ka hriat chhuah phah a. Rs. 5/- hi nakin lawkah chuan nuai bo a la nih dawn hi ka ti vel ta mai mai a. Rs. 2/-, cheng khatin tunah hian kawngro a su ta meuh lo.
Sumdawnna khawvelah hian hisâp tibuaitu mai mai an ni zo tawh. Chêng nga pawh hi thlai zuartute hisap tibuaitu mai chauh a nih chuan sumdawng lian deuh tan phei chuan awmzia a nei dawn lo leh zual ngei ang. An ngaihtuahna tibuaitu mai chauh a nih dawn hi ka tih phah ta a ni. Transport system pakhat Bus fare pawh hi Rs.2/- thuar tham vel hi chu Conductor-te hian an buaipui vak ta meuh lo tan ta!
Rs.12/- chawina turah Rs.10/- an lak châng a awm. Chutiangin Rs.8/- lakna turah Rs.10/- an lak châng a awm bawk. Pawisa lak lawh hian economy hi a nghawng lêt mek a ni.
Consumer zingah fel tak tak, chinchang hria an tam rualin hawihhawm lo tak tak awm theih a ni bawk. Chutih laia consumer zawng zawng mamawh ni reng chu Rinawmnate, Dikna te, Huaisenna te, Dawhtheihna te, Insumtheihna te, Ngilneihna te, Thuhnuairawlhna te hi a ni âwm e. Hengte hi Bible chuan Thlarau rah a ti a. Mi zawng zawngin kan neih tur a ni a. Mi rinawm te, mi huaisen te, mi insumthei te leh dawhtheihna neite hi consumer hlawhtling an ni. Dawrkaite leh sumdawng hlei hleite hian heng mihring ze pui hi an neih ngei ngei a ngai a. Sumdawng leh dawrkai hlawhtlingte chu an hnaah an rinawm a, Dikna nen hun an hman aw Dan tur dik tak a ni.
Heng ze tha te hi an neih loh chuan an hlawhtling thei tak tak ngai lo a ni.
Ka tawnhriat atanga ka hmuh chhuah chu Consumer tam zawk hian rinawmna leh dikna kan tlachham a. Huaisenna leh dawhtheihna kan tlachham hle bawk. Kei a kar, thil leitu leh hmangtu(consumer) ka hnena zualko hi an awm ve ta nual a. Tam tak chu sumdawng leh dawrkaite hlauvin an tlanchhia a, an complaint bawhzui sak fe hnua biak theih tawh loh an awm a ni. Consumer Court pawh an hlau tel bawk. Chutiangin sumdawng phuah chawp tam tak vawi khat emaw biak hnua an phone lo block, biak theih loh hi an thahnem êm êm a ni. Hei hian Rinawmna leh Dikna kan mamawh zia a hrilhfiah hle a ni.
Consumer rinawm lote avangin dawr thil te a to phah a, dawrkai an inlulin phah a; tlan chhe chunga mi dawrtute hian thil an ti khawbaw fo thin bawk. Consumer hlawhtling ni tur chuan rinawm a ngai, dikna a tul, insumtheihna te, hawihhawmna te neih a tul. Chutiang ni lova, mahni duhzawng leh mamawh pawh sawi tha ngam lo consumer kan nih chuan mi vanduai ber zinga mi kan ni dawn a ni.
Chawlhkar hmasa October ni 4 khan Saitual DC hovin Consumer Awareness Programme kan han hmang a. Programme tha tak niin ka hria a. A hlawhtlinna erawh consumer rinawm leh huaisen, dikna ngaina leh hawihhawmte kutah a awm a ni.
Consumer-te i harh ang u.
- join Centre For Consumer Education, Republic, Mual Vengchung, Aizawl, Mizoram.