AMC-2

  • K. Hmingthankaia

Hmana, ‘AMC ka hmuh dan dik tak ziah zawm law law ka chak mang e’ ka tih kha, sei deuh hlekin ka’n chhunzawm tawh ang e.

AMC ka ngaihtuah apiangin, Tuirial Hydel Project chungchanga hmana Pu PLa’n, ” Kan lo khuap kher kher chu a pawi mange aw. Lo khuap lo ila tha zawk tur.” a tih kha ka hrechhuak ziah. Keini ang thil chhut lawk thiam vak lo chuan, ‘ Keimahni siamchhuah ngei power hnianghnar takin, chatlak awm tawh lovin kan nei ve tawh anga, chhit man pawh tlemte kan chawi tawh anga’ tiin, kan lo nghakhlel ve em em a. An han khuap dawn ta ale..

Khatih laia Sawrkar leh an kaihhnawih mi engemawzat khan componsation pawisa siamna khawl emaw tiin, zahna nei map lovin an han che ta tak tak a ni a. Tam takin dik deuh leh dik lo takten engemawzat an la chhuak a. Mahse, tawp-in-tai nei hek lo, company lamin khuah an pamtul ta ringawt mai a ni. Sawrkar dang a lo pianga, an han tharthawh leh ta a, an han khuap zo ta chenga, mipuiin thil awmzia kan han hrechiang ve ta chu, kan ta a lo ni reng reng lo mai a. An inrem dan chuan, company-in kan ram tha lai tichereuin, kum 100 nge kum 50? a kum zat ka hrechiang ve ta lo, rei tak chhung chu kan ram an hmang dawn lek chu niin. An hnen atangin Mizoramin to takin power tlem a lei ve thei dawn lek a lo ni a.

Chu mai a ni lo, componsation chungchangah, sawrkar chungah leh Mizo zingah insawichhiatna leh inchirhthehna, insawifiahna leh inrinhlelhna a lo chhuak nuaih nuaih a. Court hial an thleng a, chu chuan vawiin thlengin nghawng a la nei chhawng zel a. Tuna lui kam rizap( Riverine reserve forest) chungchannga court thu chhuak chungchanga kan buaina pawh hi khami kal zel kha a la ni. Kan beisei ang leh nghahhlelh ang nilo lutuk Pu PLa beidawng rilru nain khiti khian a ti ta a ni. Kei pawh AMC-ah hian khitiang khi ka rilru a ni fo mai.

Tunhma chuan In sakna tur pawisa neilo, sawrkar hna thawk lo miretheite pawhin LAD kaltlangin in sakna tur pawisa a puk theih thin. Mahse, tunah chuan a tawp tawh. Tunah chuan In sa tur chuan Bank atanga puk emaw, kum tam tak hah taka kawng hrang hranga kan tuak tauh tauh a ngai ta. Kan hmunhma neih dan mila kan sak dan tur hisap chungin, neihthinglung khawngin sak kan han tum ve ta a. Chuti mai maiin mahni inhmun ngeiah chuan, mahni duh dan leh kan duh hunah chuan sak theih a lo ni lo ta tlat mai a. Biak tur leh kalna tur, phalna lak ngai leh tih tur chi hrang hrang a lo tam lutuk. In sak hma hauha kan tha leh zung, hun leh pawisa kan senral zat hi, In kan sak dan tur azirin thenkhat tan phei chuan In sak leh mai theihlohna tham a ni hial ang. Mahni hmunhma ngeia mahni duh hun leh sak duh dana, thlamuang taka In sak theihloh chu a thinur thlakin, rilru a na duh thin.
In kan sak ve theih hma, AMC awm hma leh awm hnu pawha In sakte hi han en ila, a him bikna leh a mawi leh that danglamna leh, thenawmte leh khawtlang tana him leh hnawksak loh bikna chuti tehchiamin a lang bik lo. Thenawm khawveng leh khawtlang zahpahna nei miahloa Insakten min hual vel khepkhup tho a nih hi.

Keini ang duang hriatthiam dan chuan-AMC atanga In sak phalna neih vanga kan In sakte hi, Aizawl tana a mawi bikna leh that danglam bikna ka hmu lo a. Vantlang tana hnawksak tak taka In sa Aizawlah hian an awm teuh tho. Kan In sakte hi khawtlang tan leh keimahni tana him tur, hnawksak lo tur, mawi tur leh tha bik tur duh vanga AMC petmit neih ngai a nih chuan, AMC hian kan In sak chhung zawng min enpuiin min thawhpui ang hmiang. Chutiang chu a ni teuh lo. Neihchhun chhuna In sate hnen atanga pawisa lo lak heu sak ve zel kha permit an siam chhan zawk chu a nih duh hmel. Harsa taka kan buaipui hnua pawisa kan chawia, permit kan neih hnu chuan AMC chu khawiahnge a awm tih pawh kan hre tawh lo.

Kan hmunhma neih dante, kan pawisa neih dante, kan tlin tawka kan rilruin sak kan lo tum ve dante min zawt miah lo leh, min hriatpui miah lo leh min relpui miah lovin( a thuphung chuan min zawt ve puata) Engineer-ten an dawhkan atanga mawi tak leh changkang tak, a tha thei ang bera kan In sak tur niawm tak an duan hi pawisa kan chawi chhan chu niawm tak a ni. Mahse, hengte hi mahni In satu tam zawkte hian en pawh kan en leh tak tak ngai lova, kan en thiam chuang lova, kan hrethiam tak tak hek lo. Kan hmunhma awmdan azirin, kan pawisa neih dan angin, kan chhungkaw khawsak dan tur hisapin, kan duh danin kan sa tho tho. Thenkhat phei chuan thenawm khawveng leh Vantlang nek takin an sa tho. AMC-in engmah sawi an nei tawh lo, pawisa kan chawi tawh tlat.
Mahse, In kan sak zawh hnu emaw, kan luah hnuah emaw, kan chhungkaw khawsak mil tura In kan han tihdanglam deuh hret emaw, keimahni ram chhung ngeia kan extent deuhhlek emaw pawhin, min hektu an lo awm bawk phei chuan, rang lutukin AMC lam an lo che leh vat a, pawisa chawia phalna lak a ngai leh tho thin. Ar in, vawk in leh bual in sakah pawn hian pawisa lak an it zel duh hmel.

Tunhmaa dan kan bawhchhia tih kan hriat lohna hmun, thlamuang taka kan lo khawsakna kan khuaah ngei hian phal leh phal loh hi an ti tam ta em em a, pawisa chawia phalna lak ngai hi an ti tam ta a ni. Vantlang hmuna pawisa chawia phalna an pek ho lah hi an huamhauhin an intithu em em zel a. Aizawl mipui tam zawk leh mikhual tan hian motor din zawkna emaw, zan hnih khat riahna tur leh, thil hlanthlak mai na tur hi a vang tawh lutuk. AMC awm hnu hian Aizawl khawpui nun hi a nuam sawta, a awlsam sawta, a thawventhlak sawt aiin, Aizawl nun hi a chep sawta, a harsa sawt zawk niin kei chuan ka hria.

AMC chuan khawimaw lai laia Ward fund hmanga an mi duhsak zawngte thil an siamtir lian tham lo takte leh, bawlhlawh chungchangah hian thawk ropui an inti ngei ang. An lo awm takah chuan an tih tur a ni reng a ni. Mahse, heng hnate hi tunhmaa LAD thawh thin, tunah khawpuiah chuan UDPA ni ta hian an ti thei vek. Heng khawpui developed nia an sawite hi, ward fund tlemte tea thawk lovin, UDPA-in pawisa tam zawk leh changtlung zawkin an ti thei vek ang. Sawrkar project bakah MLA fund a la awm bawk. Bawlhhlawh chungchang pawh Sanitation dept. hi lian takin a awm anga, a buaipui thei vek ang. Tin, Sawrkar chuan, mipui hnen atanga khawn tur ringawt ngaihtuah lovin, mipui hnena pek tur ringawt a ngaihtuah zawk bawk ang.

Kan awmdan ka ngaihtuaha mak ka tih thin chu, engkim hi pawisa chawi hma, phalna neih hmaa dik lo hi, pawisa chawi hnu chuan dik a lo ni mai zel hi a ni. Pawisa chawi hma chuan, hlauhawm, him lo, dik lo, phal loh, tha lo, hnawksak hi a tam em em a. Heng zawng zawng hi pawisa chawi hnu chuan a hlauhawm leh lova, a lo him taa, a hnawk leh loa, a tha leha, phal a lo ni a, a lo dik leh vek a, kan duh duhin In kan saa, lei kan laia, Quarry kan siama, bomb kan hal leh ul ul thei leh vek tho thin a ni. Hlauhawm, him lo, hnawksak, dik lo leh tha lo hi chu phal lo tlang law law mai ila. A hmunhma leh tih dan ngai reng thoa, pawisa chawi tak avanga dik leh vek thin hi a mak a ni. That tlanna tur lam ni lovin, mi hmalakna reng renga pawisa lo lak ve zel tumna a ang zawk ka ti thin.

Central atanga a hranpaa pawisa tam tak dawng reng chunga pawisa khawnna tur ringawt an ngaihtuah nia ka hriat bakah, AMC inthlan lo awm ve zel hian buaina a ti tam ka ti a. Keimahni zingah Politica inbeihnate, mawilo tak taka tawngkaa inbeihna leh inhuatna a tih tam belh mai mai ka ti. Chuvangin, AMC awm hma kha ka ngai fo a, ka lo thlahlel ve em em te kha ka inchhir rum rum thin. AMC dinhmun ngiata hun rei tak beitute pawh khan an beisei dan a ni ang em le, ka ti thin.

Nimahsela, AMC hi thiah leh theih mai a nih tawh hmel loh avangin, a thatna lam tlem han sawi thung ila. Sawrkar hna thawk lo leh thawk tawh lo, mi vengva tak nisi, mahse, kut hna thawh rem chiah silo tan, mi pawimawh leh mi lar nihna leh, thil tihtheihna tlem leh an kuta sum tlem thunun tur awm theihna chance tha tak a ni. MLA kailawn a ni thei bawk. Chuvangin, Corporator ni tawh leh ni mek leh, nih la tum mekte khan, AMC awm theihna tura nasa taka lo bei tute kha fak hle tur a ni ang. Chubakah, Veng kilkhawr tak thlenga AMC sulhnu, rawng hnawih thar hmuh tur awmte hian nun a tinuama, a hahdam thlak thin. Tin, mi thenkhatin pawisa tlem azawng hmuh nan an lo hmang bawk thinte hi a tha ve bawk. Corporator-ten tu tu emaw an tanpui thin hi a tha viau bawk. A dang pawh a la awm teuh ang.

Chuvangin, kei pawhin AMC hi ka duh lo hulhual ni lovin, a thatna hi a that lohna nia ka hriat thil thenkhat hian a hliah hneh zawka ka hriat vang a ni.

Engpawhnise, Sawrkar leh AMC leh mipui hian, kan ram, kan hnam leh Aizawl leh a chhunga chengte tana nawmna leh awlsamna tur leh, a mawina tur leh zahawmna tur zawk zelin, theih tawpin kan theihna zawn theuhah tang tlang zel ila, Aizawlah hian thlamuang tak leh nuam ti takin i leng za ang u.

Leave a Reply

error: Content is protected !!