India chuan Thawhtanni atang khan Goods & Services Tax (GST) lak zat bi thar a ruahman chu a hmang tan ta a. Thil tam tak man a tlawm phah a, lirthei atanga electronic bungra, ei tur leh damdawi thlengin a tlawm phah a. Bungrua leh service chi hrang hrang 375 vel man a hniam sawt a ni.
GST Council chuan chhiah lak zat bi thar hi a tuk a, a hmaa chhawng li awm thin chu chhawng hnih, 5 leh 18%-ah chauh lak a ni tawh a, hei hi ram chhunga indirect tax lak thin tihdanglamna lian ber a tling.
Nawmchenna bungrua leh sualna nena inkaihhnawih bungrua bikah chauh chhiah 40% lak thin chu kalpui a la ni dawn a. Heng thil zingah hian vaihlo, pan masala, sugary beverage, nawmchenna car leh yacht te a tel.
Finance Minister Nirmala Sitharaman chuan chhiah lak zat bi thar hi ‘Diwali gift’ tiin a sawi a. “He thil kalpui hi thil man tihkhairualna ngawt a ni lo va, khawsak tihawlsam zawk nan leh a tha zawnga insiam thatna a ni,” a ti.
Ni tin inchhungkhur mamawh – bawnghnute atanga siam, biscuit, butter, cereal, thei ro, thei tui, ghee, ice cream, jam, ketchup, namkeen, paneer, pastry, sausage leh coconut tuite chu a tlawm dawn.
Ni tina hman chi shampoo, sabawn, hriak thih, hmul ziahna cream, talcum powder leh hmai hnawihte pawh chhiah lak a tlem tawh dawn avangin a tlawm ang.
Electronic bungrua – AC, puan suk khawl, TV leh thleng sil khawlte pawh man man zawka leh theih a ni dawn a. GST hi damdawi eng emaw zat leh damdawi khawl tam takah chhiah lak thin 5%-a tihhniam a ni a. Damdawi siamtute chu an MRP ennawn tur leh a hmangtute tana hamthatna siam turin an ti.
Services sector an tih zingah sam siamna, lu mehna, gym, fitness centre leh yoga service atanga GST lak pawh tihniam a ni.
Cement pawh a hmaa 28% lak thin chu 18% chauh lak a ni tawh dawn a, hei hian in sakna man sang lutuk pawh a tihziaawm ngei rin a ni.
Thil siam chuaktu lian tam takin an thil siam chhuah man a tlawm tur thu hi an puang tawh a. Hindustan Unilever chuan Dove shampoo, Lifebuoy sabawn, Horlicks leh Kissan jam a tlawm dawn tih an sawi tawh a. Dairy giant Amul pawhin an thil siam chhuah hrang hrang 700 chuang a tlawm dawn tih sawiin heng zingah hian butter, ghee, paneer, cheese, ice creams leh bakery product-te pawh a tel.
Indian Railways pawhin an rela thil tlawm tur a awm tih sawiin Rail Neer bottled water pawh Rs 15 ni thin chu Rs 14 a ni tawh dawn.
Lirthei pawh a man a hniam hret hlawm dawn a. Small hatchback an tih ang chia chhiah 28% lak thin chu compensation cess tel lovin 18% chauh lak a ni tawh dawn a. Maruti Suzuki India, Tata Motors leh Hyundai India chuan an lirthei man hi Pathianni atang khan Rs 70,000 leh Rs nuai 1.3 inkarin a tlawm dawn tih an sawi.