Iran chuan kuminah mi 1,000 vel a tihlum tawh niin tlawmngai pawl pakhatin a sawi a, Islam dana rorelna ramah hian lung ina ‘a hlawma inthahna’ a nasa hle tih Thawhlehni khan an sawi.
Tihhlum zinga mi 64 vel chu kar liam taa tihhlum kha niin ni tin mi pakua aia tam mah khai hlum ziah ang a ni tih Norway-a Iran Human Rights (IHR) pawl chuan a sawi a, an pawl hi Iran-a ni tina mi tihhlum zat chhiar thin an ni.
Kuminah thla thum chuang hun a la awm chungin kum 2008-a IHR-in a chhinchhiah tan atangin kumin hi mi an tihhlum tam ber kum a ni der tawh a, nikuma mi 975 tihhlum chu a pel chiang dawn a ni.
Iran hian kum 1979-a Islamic Revolution zawh, kum 1980 chho leh Iran-Iraq indo zawh, kum 1990 chho tir lam khan mi tihhlum hi an lo ngah hle tawh bawk.
Tun hma lama an uar viau ai pawhin tunah hian Islam ram hian tun hnaiah hian kum 30 chuang liam ta aiin thia inhremna hi an kalpui nasa zawk niin an sawi a. Kum 2022-23 vela puithiam Ayatollah Ali Khamenei-a duh lohna lantirtu leh June thlaa Israel nen ni 12 an indo hnuah mi an tihlum nasa hle tih an sawi.
“Tun hnaiah Iran-a lung inah a hlawma mi tihhlum an tam hle a, ram dangten engmah an sawi bawk si lo va, a uar chak hle a ni,” tiin IHR Director Mahmood Amiry-Moghaddam chuan a sawi.
Iranian President Masoud Pezeshkian chu New York-a UN General Assembly neih mekah a tel ve mek a, hetah hian an nuclear programme chu UN Security Council thutkhawmah pawh an khel tur lian ber a ni.
Hetih lai hian Amiry-Moghaddam chuan ‘intihhlum hi mihring dan palzutna sual lian a ni a, khawvel hian an sawihova an khel a tul tak zet’ tih a sawi.
Iran-a mi an tihhlumte hi khai hlum an ni tlangpui a, tun hma lamah erawh tih dan dang pawh an hmang thin.
A tam ber hi lung ina tihhlum an ni a, vantlang hmaa khai hlum pawh an ti zauh zauh bawk.
Amnesty International telin mihring dikna chanvo humhalhtu pawl hrang hrangte chuan Iran hi China dawta mi tihlum tam ber niin an sawi thin a, Beijing hian kum tin mi sang chuang a tihlum ziah a, a zat chiah erawh hriat theih a ni lo.