HRISELNA HUANG
I THISEN A HNIAM EM?
A KAMKEUNA:
Thisen sang lam hlir kan sawi uar a; a hniamte pawh an awm ve fo avangin tun tum chu a hniam lam i han rut ve thung dawn teh ang.
Thisen sang (Hypertention) ep chiah chu Thisen hniam (Hypotention) tih a ni. Natna em ema chhal hleih theih loh, chhal loh hleih bawk si loh, a tuartu tana hrehawm tak si a ni.
ENG CHIN NGE HNIAM? Thisen hniam hi thisen awm dan tur pangngai 120/80 mmhg aia hniama awm thin hi a ni. A tlangpuiin 90/60 mmhg achin hnuai lam hi a kawk bika ngaih a ni. Hetiang dinhmuna i awm chuan i thisen a hniam tih hrethiam thin ang che.
A AWMZIA: ‘Hypotension’ tih tawngkam hi Grik thumal “Hypo” & Latin thumal “tensio” tih phuah khawm atanga lo piang a ni. ‘Hypo’ chu hnuai tihna a ni a; ‘tensio” tih chu ‘fan/uai fual’ tihna a ni.
Tichuan, ‘Hypotention’ tih chu Thisen hniam sawi nan hman a ni.
A CHHAN ENGE?
Thisen hniam hi chhan hrang hrang avangin a awm thei a, chungte chu hetiang hian tarlang ila:
- Tha khur/tha zam (nervous Syatem) that tawk loh vang
- Thazam hnathawh that theih loh avanga rikrum leh inthawn thut dawl lohna vang
- Parkinson natna leh tluk thutna (stroke) avang
- Thisen var (white blood cell) leh timur sen (Red blood cell) tlakchham vang
- Vitamin chihrang hrang thlak chham vang
- Ei leh in dik tawk loh vang emaw ei chhiat lutuk vang
- Gutkha leh ruihhlo tih nasat lutuk vang
- Thil kha ei tam luat vang
- Tuisik thianghlim in tlem/ tlakchham luat vang
- Taksa hriselnain a zawh tawk baka thawhrim luattuk vang
Heng bak pawh hi a chhan tam tak a la awm thei bawk.
A DAMDAWI: Thisen hniam damdawi hi a awlsam zawngin hlawm hniha then theih a ni awm e. Chungte chu Vai damdawi (Allopathy) leh vai damdawi tel lova mahnia inenkawlna (Alternative treatment/home remedy) tea then theih a ni. Mahnia inenkawlna lam hetiang hian tarlang ila:
MAHNIA INENKAWLNA: Daktawr awm lohna hmun leh rawn hman loh thulha mahnia lo inenkawl vena atana tangkaite:
- Tui chi al (salt water) in thin a tha a, rei tak erawh hmanzui loh tur.
- Chini/Kurtai ei thin a tha a. Ei tam luat loh tur.
- Grep rahro zankhuaa tuia chiah a tak ei leh a tui in a tha. Tin, grep hring/hmin ei a tha bawk.
- Rasgula/gulab jamun ei thin a tha.
- Thei buhfai (pomgranet) ei thin a tha.
- Almond leh sazupumpui thei (cashew nut) ei thin a tha.
- Badam ei thin a tha a, a chhang ei pawh a tha.
- Tambul thlum tui (carrot juice) in thin a tha.
- Buluih chi khat (beetroot) tui in a tha.
- Bekang bawnghnute (Soyamilk) emaw bekang chhum tui in leh a tak ei thin a tha.
- Bete kan emaw chhum ei thin a tha.
- Serthlum hmin tui sawrchawp in thin a tha.
- Apple a kawr vel loha ei thin a tha. A tui sawr in pawh a tha.
- Ar awm; Kel sa chhum/kan ei thin a tha.
- Mai tai hel emaw chhum/kan ei thin a tha.
- Artui kan/ tommatto nena kan pawlh ei thin a tha.
Heng tarlan bak pawh hi thisen hniam enkawlna chi tha tak tak tam tak a la awm teuh a, tarlan sen a ni lo. A pawimawh ber chu a tuartuin a hmuh remchan theih apiang hlawhtling taka a hman theih hi a ni tih hriain a hun taka damdawi ei thin leh inenkawl thin hi mihring hriselna vawnghimtu tha tak a ni tih i theihnghilh lo vang u.