- Rinfela Zadeng
Kan thiannu pakhat, kum la upa lo tak leh lehkhathiam, mahni tawka vanglai nun hmang mek leh hmel pawh chhe lem lo tak hian a taksaah natna a nei a. Chu a natna chu Doctor rawnin a inentir a; natna vâng tak mai leh vanduai chuan tihdam theih loh a nih thu a hria a. Chu natna a nei tih a inhriat hnuah chuan a rilru lam thlengin a nghawng a, anxiety leh depression a neih phah hial thu min hrilh a. Hetianga rilru lam natna nei hi mi tam tak kan awm a; hetiang lama mi thiam Dr Hrekima te leh mi dang te pawhin an sawi ngunin tihdam a nih theih dan te pawh min zirtir nasa hle tih kan hre awm e.
Chhungkaw inhriat chian
Natna kan vei zingah rilru lam natna hian pawn lamah nghawng lian tak, kan chhung khatte min hriatpui nghal theih anga vawikhata a lan chhuah ve nghal mai loh avang hian mahnia a ruka tuar kan tam em em a. Mi dang hrilh leh hriattir te kan zak fo a; kan thunun thiam loh phei chuan mahni nunna lak phah duh hial khawpa buaina thûkah te min hruai lut thin a nih hi. Hetianga chhungte hriatpui loha mahnia tuar ru, beidawng leh tih ngaihna hre lo hi mi tam tak kan awm a ni tih hi thudik a ni a. Chuvangin kan chhungkua hi kan inhriat chian nawna kan inngaihsak tawn hi heti lama kan damna tura kawng kan zawh hmasak ber tur a ni tih hi kan hriat chian a ngai hle. Ni tina kan chenpui te’n kan natna an hre lo emaw an hrethiam lo emaw, kan hrilh ngam lo emaw a nih chuan beidawnna thuk zawkah leh chu natna chuan kan thunun phak baka nasaah min hruai lut thin a. Mahni nunna hial an lâk hnuah te kan hre chhuakin kan hrethiam ve chauh thin a nih hi. Chuvangin kan chhungkua kan inhriat chian nawna kan inkawmngeih tawn te te hi a tulin kan invenna tur kawng pawimawh tak, bul kan tanna hmasa ber tur a ni.
Eng nge a lo awm chhan?
Rilru lam natna – anxieity, depression adt kan neihna chhan chu chi hrang hrang a awm thei ang a; kan lan chhuah tir dan leh kan tawrh dan pawh a in ang lo ang. Hetiang lama mi thiam, Reader’s Digest lama te pawh thu ziak thin Dr Debra Fulghum Bruce chuan hetianga rilru lam natna (depression) hi a lo awm chhan dik tak hi tumahin kan hre lo a, chhan tam tak avangin a lo awm theih thu a sawi. Mi thenkhat chuan damlohna nasa tak an neih vang te, an nupui pasalin an thih san avang te, inthlahchhawnna atang te pawhin a vei theih thu a sawi a. Timothy J. Legg chuan anxiety lo awm chhan chu kan taksain kan rilru hahna leh rilru luahtu a lo hmachhawn dan hi a ni a; thil lo thleng tur kan hmawchhawn hlauhna hi a ni tiin a sawi a. Chutianga kan hlauhthawnna ringawtin kan rilru a luah tawh chuan anxiety natna chu kan lo vei tawh a ni.
Engtia hmachhawn tur nge?
I Petera 5:7 ah khan – Pathianin min ngaihsak thin avangin kan manganna (anxiety) zawng zawng te chu Pathian chunga nghat vek tura min fuihna thu kan hmu a. Helai thu hi ESV Global Study Bible-in a hrilhfiah dan chuan – hlauthawnna hi chapona chi khat a ni a; Pathian, a mite ngaihsak rengtu rinna aia mahni inhmuhlenna a ni – tiin a sawi a.
Wrestler rothap, tun lai Holywood khawvela mi langsar ber Dwayne “The Rock” Johnson chuan hetiang hian a sawi a – Rilru lam natna (deprssion) nei chunga ka chhar chhuah pawimawh em em chu ‘i mal lo e’ tih hi a ni – tiin a sawi. American zaithiam lar em em, James Bond film thar ber ‘No Time To Die’ tih hla satu Billie Eilish chuan – Rilru hahna leh beidawnna tam tak ka paltlang a, midang te pawhin chu chu an paltlang tih ka hria. Mahse kei chuan midang tam tak neih ve loh, inhrilthlakna leh in paih thawlna ka nei a. Kha rilru beidawnna kha nangmahah a awma, inbun ruahna leh in paih thawlna i neih ve siloh chuan, engtin nge i tih?’ tiin thurawn leh zawhna min pe a. Pastor ropui tak Charles Spurgeon chuan – Anxiety hian naktuka atan buaina leh manganna a ti bo lo a, vawiin atana chakna a ti bo mai zawk a ni – tiin a sawi. Plato chuan – Anxiety hian mihring nuna tihtur a nei lo – a lo ti mauh bawk. Kan hmachhawn dan tur chu – kan hneh thei a, Pathian rinchhan tlat chungin heti lama mi thiamte thusawi awih chunga hmachhawn a ngai a ni.
Billy Graham chuan – Kan thlarau hahdam taka a awm theihna tur leh kan nitin nun hmachhawn tura inbuatsaihna tha ber chu Pathian nena hun hman dun hi a ni – tiin a sawi a. Pathian rin chhan chung leh mi thiamte thurawn zawm chungin kan rilru lam harsatna hi hma chhawnin kan hneh thei a ni tih vawng tlat ang u.