Ni 25 hmalam: Ni 25 a pumhlum hma pawh hian thi neih hi a intan mai thei tho bawk (hei hi thineih ni hnuhnung ber atanga chhiarin)
Insawiselna lo awmtur te: Hunbi inhnaih (zing) lutuk hian buaithlakna chen a nei ve a, ni reilote chhunga neih nghal mai thin hian taksa a khawih hle a, chubakah engemaw thil tih tur leh programme thenkhatte pawh mi a thulhtir fo thei. Tin, sawi tawh angin ‘Anaemia’ bawk hian harsatna a siam thei a, thi neih hnuhung ber hnu lawka thisen inchhekkhawl tur kha engmah lovah siamin, taksain thisen tam tak a tihchhuah a lo ngai thin a, insawiselna neuh neuh a titam duh hle.
Hei mai bakah naupaina kawngah pawh harsatna a thlen thei a, a chhan chu naute neih nana ‘chi tuh/siam hun’ a tlem tâk em vang a ni.
A thlenna chhan hrang hrang te: Hmâ lutuk leh tlai lutuka thi neih thin hi a tlangpuiin ‘hormone’ inkhairual tawk loh vang a ni a. Hei hi a lo awmna chhan chu- taksa rih lutuk vang leh chhul chian loh vang a tih theih ang. Tin, taksa rihna mumal lo tak a awm hian thi neih hunbi pawh hi a mumal lo ve nghal thei tho tih hriat a tha bawk.
Entirnan: I thâu ta em em a, intihcher tumin chawi ei tlem leh thil dangah insum i tum ta a, hei hian a tibuai thei. Sawi tawh ang bawkin, ‘mut’ hian thineih hunbi-ah kawngro a su hle. Zan lama darkar 7-8 emaw tal muthilhna hun i neih loh chuan (hei hi engvang pawhin a ni thei) thineih hunbi a khawlo thei viau mai a, hei mai piah lamah rilru hahna pawh hian thineih hun bi a tibuai duh hle bawk.
Enge i tih tak ang le?: Thi neih hunbi chungchanga harsatna i neih chuan rang takin doctor inentir nghal ang che. Ni 35 ai tam fe hnu-ah thi nei ve ziah thin i nih chuan thil tha lo tak tak thleng theih a ni avangin doctor bawk rawn vat tur a ni ang.
Ei tur tha leh hrisel ei a pawimawh a, tui taka muthilh hi a tha hle bawk. Mumal taka taksa insawizawina neih hi chin fo a tha a, thil ho te leh insum thei loh vang mai maia ‘thi neih’ chungchanga mahni leh mahni buaina insiam fo hi i tan a tha lo tih i hre dawn nia.
Thil pawimawh ber mai chu – ‘A hun taka thil engkim sawi’ hi a ni a, “Mahni thu-a damdawi inchawh loh” tur. Hei hi a him lo hulhual a, doctor thu ngaihchan tur a ni.
Ni 35 hnulam: Ni 35 hnulama thi nei ziah thin te zingah i tel ve khiah em? I tel ve a nih chuan doctor thurawn lak ngei a ngai dawn tihna a ni a, a chhan chu- i taksa hian chinung siam thei tur hian thlatin ni 25-35 inkar hian nasa takin tan a la thin a, hetih hun chhung hian Tui bawm chuan chi (eggs) a tichhuak thin a, hei hi hun pawimawh tawpkhawk a tling.
Amaherawhchu, ni 35 hnu lama thi i neih ziah a nih chuan ‘anovulation process’ lamah i insuanchho tihna a ni a, a fuh chiah lo a tih theih ang. In enfiah lehzual a tha.
Tihian sawi fiah tum ta ila, ‘thil hunbi nei taka thlen turin i taksain a tih tur a ti lo tihna a ni a, hemi inkar hian a chawl’ tihna a nih ber chu.
Insawiselna lo awmtur te: Hetianga rei tak a awm a chuan chhuak hmasa lama tarlan tawh- thisen tlakchhamna (anaeamia) a thlen thei. A chhan chu, thineih hunbi inkar hi a rei poh leh thisen chhuak a tam ting ang a, pangai taka chhuak thin ai khan a tam zawk dawn vangin taksain a chhiat pui thei
Tin, hei vang hian chauh ngawih ngawihna leh eng-emaw hlekah, ‘ka hah lutuk’ i tichhen mai bawk ang. Hei mai bakah naupaina tur pawh hian nghawng tha lo a thlen thei thova, a tlai hmâa doctor pan vat thin tur a ni.