Mizo Nehemia, Revd. Dr. Chuauthuama

  • MC Lalthianghlima

Kan rama rawngbawltu kan neihte zingah Revd. Dr. Chuauthuama kha Kohhran humhalhtu leh hmangaihtu a ni a. Kohhran thlavang hauh na tak a ni nain diklo ni a a hriatah ve thung chuan, a ruh lang râwtin a sawisel ngam thung, diklo chu thup mâwi a tum chuang lo. Ram a vei zia leh ram tâna thil tha a duh zia pawh tlâng hriat a ni a, ram inrelbawlna chungchangah pawh kan kal dan dik tawklo ni a a hriat chu, a thling baw hawkin a sawi mai thin. Mite huat hlawh nih pawh hlau lova dik leh diklo langsar taka thliar ngam anih avang leh mite laka tlaktlum duhna avanga mi tlawn ngai lemlo a nih avangin “Mizo Nehemia” ka ti tawp mai.

Khatia mihring lam ngaiha hunlo taka min kalsan dawn zân khan, kei leh ka thiante chu thingtlang lamah programme pawimawh tak avangin zin chhuak turin kan inbuatsaiha. Zân tlai lama Pu Chuaua boral thu ka han hriat khan, rilru a buai hle a. Kan zin programme kha cancel theih a ni si lo, a ruang nî ah chuan rilru inthiamlo tak chung leh thinglunga amah sûn chungin zinkawng chu kan zawh san ta a, kawng tluanin rilru ah Pu Chuaua a lang âwl lova. A boral atanga ni sawmna January ni 14. 2024 (Pathianni) tlaiah râlin ka nu hovin Pu Chuauate in ah kan va kala a nupui Pi. Lalchhûmi leh a fanu Dr. Elsa Lalramzauvi Pachuau chuan min lo dawngsawnga. A fanu Dr. Elsa-i chuan, a pa chungchang eng eng emaw min hrilha, a pa puala article ziah a duh thute min hrilh rualin, a huphurh thute min hrilh bawka. Ka thiam ang tawka fuihin ziak ngei turin ka ngêna. Tichuan Vanglaini chanchinbu ni 27. 1. 2024 (Inrinni) chhuakah chuan, a pa damlaia Revd. Dr. Chuauthuama Huang ni thin ah chuan Dr. Elsa-i chuan “Ka pa Revd. Dr. Chuauthuama kha” tih thupui hmangin a rawn ziak ta a, lawmawm ka ti ngawt mai.

Revd. Dr. Chuauthuama kha Pu Tawna (L) leh Pi Buaii (L) te fa pasarih zinga a tlum ber niin. April ni 1. 1947 ah Bukpui khuaah a pianga. Pachuau hnam an ni(a pian ni tak hi, an hre lova. Kangvar laia piang a nih avangin Apri ni 1 tiin a dah.)

Kum 1974 February ni 15 ah Lalchhûmi nên inneiin, fa pakhat Dr. Elsa Lalramzauvi an nei a. Tu pathum neiin, kum 1974 khân Ramhlun PWD tlâng, Aizawlah in a leia. Chu in chu hun eng emaw chen an luah hnuah kum 2003 ah khân sa thain, kum 2008 January thlaa ATC atanga a pension hnuin, an chhungkuain an awm ta zêl a ni.

Revd. Dr. Chuauthuama hian Primary leh Middle school hi an khua Bûkpui ah kalin, lehkha thiam thei tak a ni. High school chu Aizawl Mizo High School ah kum 1963 khan a lûta.Kum 1966 ah Mizoram a buai tak avang khan zir zawm thei lovin, hlo a thlo leh ta rih a. Kum 1967 January thlaah security force in an man avangin vai ram Tezpur jail-ah a tânga. Kum thum jail a tàn hnuin, kum 1971 ah chuan Synod High School ah lûtin, pâwl sawm a zir. Kum 1972 ah matric a pass. (A ruang nî a Pu Chuaua chanchin ziaka an semah khân synod High school a pawl 10 a zir that leh hi 1970 tiin an dah a. Mahse, a mah ngeiin Vanglaini chanchinbu ni 10. September. 2022 a “Ka nau MC. Lalrinthanga” tih thupui hmanga a ziak ah 1971 a ti a, chu chu ka ring ta zawk a ni.) Pu Chuaua’n pawl sawm a zir that leh hian, kum 24 mi a ni.

Tezpur jail atanga a rawn chhuah hnua, lehkha a zir chhoh leh hun lai 1971, ’72 chho lai vel hian MZP kha rambuai avangin a chuai rih hle; thih erawh chu a thi êm bik lova. MZP chanchinbu pawh a la nung che che a. Synod High School ah Chuan MZP Branch hruaitu an inthlang thara, lut thar hlim hlawt Tv. Chuauthuama chu President ah an lo thlang nghal maia, an niho khan MZP tuai thar leh an tum a, an phur tlâng hle. Chutih hun lai chuan Aizawl ah hian High School panga chauh a la awm. Chu’ng high school-a MZP hruaitute chu inchawk phur tawnin Aizawl High School Students Union (AHSSU) an din a President ah Pu Chuaua chu an thlang bawk.

Chutih hun laia MZP headquarters hruaitute chu sawrkar hnathawk, officer hlir an nih avangin “Hruaitu ah a tam thei ang ber zirlai kan lût tur a ni.” tih chu an thupui pakhat a ni. Bharat Darshan party-a a zin bo hlanin kum 1971 MZP General headquarters conference ah Pu Chuaua chu Asst. Secretary ah an lo thlang. MZP General headquarters ah zirlai zinga nihna pawimawh chelh hmasaber a ni hial âwm e. Chumi hnu lawkah Pu Chuauate chuan All Mizo Students Federation (AMSF) an din leh bawk. A tirah Asst. Convener a ni a, a kum leh maiah President a ni leh ta bawk. Kum 1972 MZP General conference ah chuan MZP General Secretary ah an thlang ta nghe nghe. Rambuai avanga Mizoram-in chapchar kût kan hman mumal tawh loh hnuin Kum 1973-a MZP leh AMSF-in hlau leh khur chunga Chapchar kût an buatsaih ah Revd. Chuauthuamate, MC. Lalrinthangate chu huaisen taka a meizang hlaptute zinga mi an ni. Hei mai a ni lo MZP chuan “Thu leh hla kûtpui” pawh an buatsaih bawk. Pu Chuaua chuan, lehkha nasa zawka zir a duh avangin kum 1974 hun laklawh deuh ah MZP Gen. Secretary a nihna chu a chawlhsan ta a ni.

Kum 1976 ah Pachhunga College (Evening shift) atangin B.A (Distn) ah a pass a; NEHU ah pahnihna zu ni thei a.

Kum 1983 September thla ah chuan Pathian thu zir turin United Theological College, Bangalore chu an chhungkuain an pan ta ni. B.D ah Hebrai leh Greek course awm zawng zawng chu a la fai vek a. B.D chu kum 1987 ah khân a rawn zir chhuaka, first class ah a pass; UTC-a Academic prize awm zawng zawng chu a huih fai deuh vek bawka, tluk loh rim a nam ham ham hle a ni. A lawmman lakte chu First prize sawm leh pathum (13) leh second prize pahnih (2) a ni. Chu mai a ni lo, kum 1988-a Serampore convocation, Vanapa hall-a neih ah khân senators’ Prize for highest proficiency a dawng bawk, pui rem rem tak a ni. B.D a zir lai hian lawmman hlu tak tak sawm leh panga (15) chuang a la bawk.

B.D a zir lai hian Cambridge University atanga Visiting Professor lokal Revd. John A. Emorton-a (Regius Professor of Hebrew Language) chuan Chuauthuama chu zir zêlna turah tanpui tlak nia hriain Cambridge University-a a zir zawm theih dan tur kawng a zawnpui a. Germany atanga Visiting Professor lokal Dr. Genesichen-a pawhin scholarship lamah tanpui tlâkah ngaiin, a lo puih bawka.

Chutiang chuan kum 1988-1990 chhûng khan Cambridge University ah M.Phil (Old Testament & Hebrew Language) a zuk zira. M.Phil chu tha taka a rawn zawh hnuin Mizorama lo haw pahin Jerusalem-a St. George’s College ah “The Bible and Its setting” course a rawn zo leh mai bawka. Palestina ram dung leh vang chu chipchiar leh chîk takin hotute kaihhruaina hnuaiah a zir a ni, he course hian Pathian thu sawina lamah leh Theological College-a a zirtirna kawngah nasa takin a puih a ni. Kum 1998 ah khân Holland ram ah “Reading the Bible from the Jewish Perspective” course zirin thla khat a zuk kal leh bawka, a lo haw lamin Jerusalem ah kâr khat châmin Isua sûlhnu chipchiar takin a rawn zir leh a ni.

Kum 1990 Synod, Dawrpui Biak In-ah Chuauthuama chu Pro. Pastor atân lak a ni a Lunglei ah dah a ni. Pastor C. Lianhmingthanga nen an inhrawna, an thawh dunna kawngah an pheikhai a rual tha hle. Aizawl lama hotu thenkhat chuan, kum lama inrual titih han inhrawn leh Chuauthuama chu pa hrohrang nâ anga an ngaih avangin thawk dûn tha thei turah an ngai vak lêmlo a ni ang Rev. C. Lianhmingthanga Aizawl a va kal chang hian “I Pro. Pastor nên chuan in thawk dûn tha thei maw?” tiin awmze nei ran hian an lo zâwt thin a ni âwm e. Rev. C. Lianhmingthanga nên an inhrawn chu ralkhat atanga an ngaih ngawt âiin hmuhnawm thamin an inkawp tha a; tun thlengin Lunglei lama an Kohhran chuan hrilhfâkah an la neih a ni âwm e.

Revd. Dr. Chuauthuama kha upat lama Pathian thu (B.D) zir a nih avangin khân Synod hnuaiah kum 17 chauh a thawk hmana, chuti chung chuan Synod rawngbâwlna kawngah hnuhma chhuawmawm tak tak a nei hmana chhungte chu:

  1. Pro. Pastor, Lunglei bial (1991-1993)
  2. Lecturer Aizawl Theological College (1994-2001)
  3. Registrar ATC (2022-2007)
  4. Synod Secretary Jr (2000)
  5. Synod Secretary Sr (2001)
  6. Synod Leterature & Publication Board (1998-2000)
  7. Mizo Sunday School Union (2001-2003)
  8. Presbyterian Publication Board (2004-2006)
  9. Research & Evaluation Wing (2004-2006, 2019-2021)
  10. Synod Worship Committee (2007-2009, 2010-2012, 2013-2015)
  11. PCI General Assembly Executive Committee (2001-2003, 2004-2006, 2006-2009)
  12. Christian Home Committee (2001-2002)
  13. Synod Social Front (2010-2012)
  14. Synod Pastoral Committee (2013-2015, 2016-2018)
  15. Synod Pension & Provident Fund Board (2013-2018)
  16. MTC Governing Committee (2019-2021)
  17. Synod Executive Committee (2019-Present)

ATC a a thawh chhung khân, zirlai leh thawktu dang pawhin hlau hle mahse, thu tâwpah chuan an thlamuanpui deuh ber niin an sawi. Mi hau mai chu a chinga, mahse a rilru takin mi chhiatna tur duh mi a ni lo tih hi an sawi dan a ni. ATC-a zirlai lut tharte chu “Nang hi, khawi lam mihring nge i nih?” han tih maite kha a chînga, an nêl phah phian zawk a ni. ATC campus-a chengte chuan thil harsa eng emaw an tawh chuan a hnên hi an thlenna a ni a. A pension hnu thlengin ATC staff-te chuan an vui leh vaina hi Pu Chuaua hnênah an thlen fo zu nia. Ni e, Pu Chuaua leh ATC hi chu an inzawm ve bawk êm a ni.

ATC hmasâwnna Turin kawng hrang hrangin hma a la nasa hle a. Kawng tha zawk an neih theih nânte, electric connection tha (Special service line) an neih theih nânte, telephone connection changtlung zawk (connection tam zawk) an neihna tur leh cable T.V connection (LPS & ZONET) neih nânte, high mast neih theih dan kawngahte sûlsutu ber pakhat a ni.

ATC a a thawh chhung khan mawhphurhna chi hrang hrang a chelha, chhungte chu:

  1. Hostel warden (1995-1997)
  2. Book service manager
  3. Editor, Didakhe chanchinbu (2002-2007)
  4. Manager, Mizo Theological Literature committee (2002-2007)

ATC hmun thar (Pi Hângi lunglên tlâng) a an insawn chhoh khan Pu Chuaua kha, faculty member riak lût hmasa ber chhungkua an ni, a tira awm chho zîngah a awm rei ber a ni bawk (1985-2007)

Tin, Bible society rawngbâwlna lamah a tangkai em em bawka. North East India Translation Advisory Committee ah hun eng emaw chen committee member a ni nghe nghe. A pension hnuah Dawrpui Kohhran School din; Centenary School ah principal hna chu ni 15. January. 2008 atang khan a thawka. Kohhran pâwn lamah Mizoram sawrkar-in Education reforms commission Mizoram a dinah Revd. Dr. Chuauthuama kha member atân ruat a ni. Chu bâkah chuan kum 2010-a Higher & Technical Education Entrance Examination results buai tak ching fel tura Mizoram sawrkar-in Aizawl pa rintlak a thlan chhuah mi pali (4) zîngah a tel bawk. Kum 2008-a Synod atanga a pension, ATC atanga a chhuk kum 2008 atang khan Ramhlun vengchhak Kohhran ah lawiin, vawi tam tak Kohhran Committee Chairman leh Sunday School superintedent hna a chelha. Social Front committee leh building committee chairman leh nomination committee leh bial standing committee member a lo ni tawh bawk.

Aizawl Bethel Presbytery ah Moderator, Sub-Pastoral committee member leh nomination committee member a lo ni tawh bawk. Kohhran hote’n an thlamuanpui êm êm a, ni 7.1. 2024 (Pathianni) zanah khân a hovin ‘Rawngbawltu hlan’ inkhawm hun nei turin programme an siam fel vek tawha, nimahsela hmang hman lovin vân kohna a chhâng ta zawk a ni.

Revd. Dr. Chuauthuama kha, lehkhabu ziah lamah mi tui tak a ni tih kan hre theuh âwm e. Tuna kan hriat theih chinah chuan lehkhabu 59 vel ziaka. A lehkhabu ziak 3 chu MCL Publications hian kan publish nghe nghea. Tin, chanchinbu hrang hrangah article tam tâwk tak a ziaka. Vanglaini chanchinbu ah phei chuan Huang hran neiin, a thih dawn thleng khan kârtin thu a ziak ziaha, Pu Chuaua thu ziak hmuh tur a awm ta lo hi Vanglaini chhûngkaw tân leh Zofate tân chânna nasa tak a ni. Mi lehkhabu ziak 20 chuang a edit sak bawk.

A lawina Kohhran mai ni lo, Zofate tâna rohlute zinga mi pakhat. Thu mai ni lo, a taka huaisenna nena Pathian thu dinpui ngam Revd. Dr. Chuauthuama chuan ni 4. 1. 2024, zân dar 10:20 ah vân kohna chhângin, min lo haw san ta a ni. A kalsan tak a nupui duhtak Pi Lalchhumi leh a fa neihchhun Dr. Elsa Lalramzauvi Pachuau Pu Chuaua tu leh fa, unaute zawng zawng hi Pathianin awmpuiin thlamuan zêl rawh se.

Revd. Dr. Chuauthuama(L), Pu VL. Zaikima (Lengchhâwn press neitu) leh MC. Lalrinthanga (L) (MCL Publication netu) , Prof. Siamkima (L) te kha, mi tam tak hriat lem lohva inkawp nghet tak an ni a. MC. Lalrinthanga chu Pu Chuaua khan “Ka nau” a ti ngat a ni. “2002 Nilai leh Beihrual thupui” Pu Chuaua ziak, boruak nei deuh hat ah pawh kan Pu VL. Zaikima leh Pu MC. Lalrinthanga chuan Pu Chuaua In ah kalin, a thla an hual saka, chawhlui an kilho ngat a ni.

Revd. Dr. Chuauthuama nên hian Mizo Academy of Letters huanga inhria leh inhmelhriat chho kan ni a. MAL chanchinbu “Thu leh hla” hi enkawlin a thih thleng khan editor hna a thawk nghe nghea. December ni 2. 2023 (Zirtawpni) ah khan Pi Zaii hall, synod conference centre ah MAL kumtâwp intawhkhawm kan nei a, khatah khân “Thu leh hla” chanchinbu report ngaihnawm tak a pe nghe nghe a, chu a report buatsaih ziaka min sem chu, tun thleng hian paih mai lovin ka la dahtha a ni. Mi tam takin an nêl loh aiin ka nêl ve tlat thunga, kan inhmu zing tehchiamlo nain, kan inhmuh chhunah chuan a fate rual lek mah ni ila kan nui dun bawk bawka, fiamthu han sawi zeuhte kha a chinga, ka thil hriat fiah lohte hi ka zâwta, fiah tak leh phur takin min hrilh thin.

Hun tha zawk neiin, a thlazar hnuaiah kan la awmho zêl dawn emaw kan tih laiin, min haw san ta mai hi a hrilhhai thlak takmeuhva, Aizawl khawpui lamliana Revd. Dr. Chuauthuama smart tak leh lu zo veh vawha a teivâk hmêl hmuh tur a awm ta lo ringawt pawh hi, a khawhar thlaka, a sulhnu leh a huaisenna hûhang erawh Zoram khawvêl ah hian a châmreng tawh ang.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427