A tlangpuiin hmeichhia, kum 45-55 inkarah hian thihul hi a thleng thin tlangpui a, chu aiin a hmâ thei a, a tlai hret thei bawk.Chutih laiin, kum 40 pawh la tlin hmâa a hul a nih chuan a la hun lo tihna a ni a, kum 55 hnu-a a thleng a nih pawhin a tlai hle tihna a ni thei bawk.
Hmeichhiate hian thihul an hmachhawn dan hi a inang lo hle a, an mahni tawkah danglamna sawi tur an nei hrang theuh thei a. Taksaa hormone lo danglam tâk avang hian kawchhung lum/sa deuh huam huama hriatna te a awm thei a, a chângin eng-mah lanchhuah loh hun te pawh a awm ang.
I rilru a hah thei a, i lung-ngai thei bawk. Amaherawh chu, thihul-in a kentel leh chhawmtel hrang hrangte hi rilru dik tak, a tha lam zâwnga thlirna leh pawm tumna i neih chuan tihziaawm dan hi a awm tih pawm ngam ang che.
Thihul lanchhuah dan
Sawi tawh angin, hmeichhia a zirin a inang lo thei a, langsar vak lo a awm laiin, nasa taka langchhuak pawh a awm thin a. Hengte hi a langsar zualte an ni:
Thineih chiang lo leh tawp (skipp) zeuh zeuh
Kawchhung sa huam huam emaw zan lama thlan-in a bual huh
Mut harsatna leh muthilh theih lohna
Chau ngawih ngawih, awm hle hle thei lo, rilruhah leh rilru sukthlek chiang lo
Serh ro/hul
Zun laia sâ leh thip deuh ser ser
Hriselna a khawih pawi theih dan
Cardiovascular disease: Hetiang hunah hian nimina tarlan, Estrogen hormone level-a a lo hniam hle tawh thin a, chu chuan lung (heart) hnathawh a tibuai thei a. Lung natna leh lungphu chawl a thleng thut thei.
Hetiang laka inveng tur chuan khawsak phung leh chin dan tha lo thlak leh paih a ngai ang. Zial zuk bansan, zu in bansan, hunbi neia taksa sawizawina neih leh thau ei tlem te hian lung natna thleng thei tur nasa takin a veng
Osteroporosis: Thihul hnu hian ruh (bone) chhah takte pawh a lo pan tawh a, chu chuan ‘osteoporosis’ thlen theihna a tisâng hle. Ruh a chak tawk tawh lo a, a hnip tial tial a, chu chuan bân rek, ke rek leh kawng vel te pawh a auh (fracture) thei a, indim a ngai a, rit chawi leh chet velna angahte fimkhur hle tur a ni.
Hetiangah chuan hunbi neia ‘exer’ lak bawk a pawi-mawh a, vitamin D tamna leh Calcium ei that a ngai hle.
HMACHHAWN DAN TUR
A hmasa berin, kawchhung ti sâ/lum huam huam thei tur ei leh in- entirnan, hmui hmer, mawm lutuk te, thingpui leh coffee in vak vak te, Zu leh ruihtheih thil dangte hi lakluh reng reng loh tur a ni
Serh a ro/hul a nih chuan a tihmawm nan lubricants lei mai theih tur a awm a, chutih laiin tui hmanga siam (water based) hi duhthusam a ni
Ei tha ei a pawimawh hle a, a bik takin vitamin D leh calcium tamna eih that a pawi-mawh. Thlaihnah leh thlairah ei tam/uar tur a ni
Mei i zu a nih chuan bansak hmak rawh. Tichuan, lung natna, osteoporosis leh insawiselna neuh neuh lakah himna a pe thei ang che
Hunbi nei taka insawizawi-na hian lung natna, osteoporosi, zunthlum leh thihul ina a thlen insawiselna neuh neuh a tihniam thei a, rihna a thunun theih bakah rilruhah tur lakah nasa takin a pui thei
Kumkhat dawn emaw thi i neih tawh loh hnu-ah thi a lo chhuak emaw insawiselna i neih chuan a rang thei ang berin doctor pan ang che.