Lal Isua hi tu nge?
Islam sakhaw bu atangin

  • Rinfela Zadeng

Khawvel sakhaw lian ber pawl chu Islam hi a ni ngei ang. April ni 1, 2019 a Pew Research Center-in a tar lan dan chuan, Islam sakhaw zuitu hi khawvel pumah mi tluklehdingawn 2.3 an awm a, tunah phei chuan an pun belh nual tawh ang. Mizorama hnam dang kan hmuh hnem ber te pawh hi Islam sakhaw vuantute an ni a; kan biak in leh kan in satu mistiri tam zawk te pawh hi Islam sakhaw betute an ni tih kan hre vek awm e.

Islam sakhaw tobul leh a lo darh zau dan te chu kan chhui hman lo a; tun tumah hian Islam sakhaw lehkhabu thianghllim Qu’ran atanga Lal Isua Krista chanchin kan hmuh chungchang kan zir dawn a. Hetiang lama mi thiam, Prof. Zeki Saritopark, John Caroll University, USA a thawk, Theology leh Religious Study Department lama zirtirtu thiam em em, kum 30 aia tam Islam sakhaw chanchin lo zir tawh thu ziah ‘Who is Jesus for Muslimt’ tih behchhanin Islam sakhuaa Lal Isua chanchin kan zir dawn a ni.

Zawlnei ropui Isua

Islam-ah chuan Isua chu, thlamuanna leh malsawmna a chungah awm se, Pathian zawlnei ropui ber pangnga, ‘Ul al-Azm’ emaw ‘Nghehna’ emaw neitute tia an sawi thin te zinga mi a ni a. Azm tih chu nghehna, tumruhna tihna a ni. Heng zawlnei 5 te hi ‘possessors of steadfastness’ tia sawi an ni a, a chhan chu –

i) Dawhtheihna, tuarchhelna, harsatna hmachhawn theihna an nei bik nia ngaih a ni.
ii) Azm tih hi thutiam (pledge) tihna ni a ngai pawh an awm a. Chuti a nih chuan Allah thu awih tura intiamte tihna te pawh a ni ang chu.

Isua chu khawvel chanchina mi tak tak, kum zabi AD pakhatna hun laia Roman Judea-a khawsa a ni. Danglamna awm bawk mah se, Isua chanchinah hian Muslim-te hian Kristiante pawm dan tlangpui hi an tawmpui a ni. Islam leh Kristianna-ah chuan Isua chu mipa tel loin nula thianghlim Mari’n a hring a. Mahse, Muslim te tan chuan Isua chu Pathian emaw, Pathian Fapa emaw a ni lo. Islam-a Pathian thuchah puangtu dangte ang bawkin Isua chu a mite hnenah thuchah kengin a lo kal a. Isua thuchah chu Injil emaw Chanchin Tha emaw ti a sawi a ni. Kristian thurochhiah ang thoin Isua chu thilmak titu leh tidamtu a ni a. Mitdelte mit a tivar a, mitthite a kai tho a. Qur’an hian Isua thilmak tih dang te pawh a ziak lang nasa hle. Entir nan, Isua chu nausen a nih laiin a lo tawng chhuak a, hlumin sava lem a siam a, a thawk khum a, sava tak takah a lo chang ta a.

Heng thilmak dangte hi eng nge an pawimawhna?

Heng thilmak te hi thil tum bik neiin an thleng a. Nausen a nih laia Isua tawng thu hi han en ta ila. A pian hnuin Mari’n nausen Isua chu a chhungte hnenah a hruai a; mahse, anni chuan uireah an lo puh a. “Mari, thil rapthlak tak i ti a ni,” an lo ti a. tawng lovin, “Keimah min zawt suh u, nausen hi zawt mai rawh u,” ti ni awm takin Mari chuan nausen chu a kawk a. Mipuite chuan nausen chu engtin nge a tawng theih ang an ti a. Chutih lai tak chuan Isua chu a rawn tawng chhuak ta a. Qur’an-in a sawi dan chuan Isua chuan, “Pathian chhiahhlawh ka ni tak zet e. Ani chuan Lehkhabu chu min pe a, zawlneiah min siam a. Ka awmna hmun apiangah mal min sawm a, ka dam chhung zawnga tawngtai leh hmangaihna lantir turin thurawn min pe a ni. Ka nu laka ngilnei turin min siam a, invaivung emaw thuawih loin emaw min siam lo.”

Rinhlelhna tur reng reng awm lovin Isua hi Pathian thuchah puangtu thlan chhuah 5 te zinga mi a ni a, Muslim te hian Isua chu khawvelah dikna laltir turin a lo let leh dawn a ni tih hi an ring a ni. Muslim theologian-te chuan hei hi khawvela “Isua lo chhukna” tiin an sawi thin. Pathian zawlnei te zingah hun tawpa Isua lo kal lehna hi a danglam bik a ni.

Islam sakhuaa hun tawp thurinah Isua lo kal lehna hi engtin nge a lan?

Thenkhat chuan Isua hi a hring a hranin van atanga lo chhukin, ‘ad- Dajjal’ (Krista dodaltu) laka indona ropui tak a rawn ho dawn niin an sawi a. thenkhat hriat thiam danah chuan Isua lo kal lehna hi tehkhinna niin an ngai a, he an pawm dan hi Qur’an zirtirna leh Muhammad-a zirtirna te nen pawh a inzul hle. Hrilh fiah dan ngaihnawm leh hlâwk ber berte chuan Isua lo kal lehna hi thlarau lama tihchakna nen inzawmin an sawi a. Hei hi Kristian, Muslim leh Juda te inzawm khawmna entirna niin a lang a. Mahse, he lai thu-ah hian Islamic theology-ah thil harsa leh hnawk tam tak a awm a ni.

Mari, Isua nu hi Qur’an-ah hian a pawimawh hle

Mari hi hmeichhia hminghmerha Qur’an-in a sawi awmchhun a ni a; bung 19 phei hi chu ama hming chawia phuah a ni. A nu leh pa pawh sakhaw mi tak ni a sawi an ni a. Qur’an-in a sawi dan chuan Mari nu chu engtik lai pawha Pathian pawl reng mi a ni a, temple-a hlan tur fapa Pathian hnenah a dil a. A tawngtaina chu Pathianin a pawm a; mahse, a duh a tihhlawhtlinsak lovin Mari, Isua nu chu a pe ta zâwk a ni. Islam-ah chuan Isua pian dan hi thilmak nia ngaih a ni a, khawvêl chanchin-ah Isua pian dan anga piang hi tu mah an awm lo. Qur’an châng thenkhatin min hrilh danin Pathianin a thuchah chu Mari hnênah a puang a, mahse, a miten nausen chungchang an zawh hunah eng mah a sawi tur a ni lo tiin a hrilh niin a sawi a. He Pathian inpuanna a dawn avang hian Muslim theologian thenkhat chuan Mari hi Pathian zawlneiah an ngai a ni. Muhammad-a chuan Mari chu Paradis-a hmeichhe ropui ber angin a sawi a, Paradis-a hmeichhia zawng zawngte hotu tihna a ni ber awm e.

Islam-ah Messia awmzia eng nge?

Thil ngaihnawm tak pakhat chu Qur’an-a Pathian zawlnei leh thupuangtu zawng zawngte zingah ‘al- Masih’ (Messia) tih hming pu chu Isua chauh hi a ni. Al- Masih tih chu ‘Hriak thiha’ ti a lehlin theih a ni. A tawng bul lam kan en chuan ‘khawih’ tih a kawk a, mash tih chu ‘khawih’ tihna a ni. Hei hi natna chi hrang hrang veite Isua’n a khawiha a tihdam nen a inzawm a. Al-Masih chu hun hnuhnunga Isua lo kal leh chhan nen pawh a inzawm a ni. Mahse, hun hnuhnunga Isua lo kal leh chhan chungchang sawina tam zawk chu Qur’an-ah ni lovin Hadith-ah hmuh a ni.

Islam-ah hian Thlarau Thianghlim tan hmun a awm em? Pathian awmpuina hi engtin nge an hriat thiam?

Qur’an-ah hian hmun eng emaw zatah Thlarau Thianghlim chungchang hi sawi a ni a. Entir nan, Qur’an bung 2-na chuan, ‘Pathianin Thlarau Thianghlimin Isua chu a tanpui a’ a ti a. Muslim hrilh fiahtute chu Thlarau Thianghlim awmziaah hian an ngaih dan a inang lo va. thenkhat chuan vantirhkoh Gabriela sawina niah an ngai a. Muslim mi thiam hmasa rual thenkhatte chuan Qur’an-in Thlarau Thianghlim chungchang a sawi hi Chanchin Tha a sawina niah an ngai a. Heti zawnga hrilh fiahna atang hi chuan Pathianin Isua chu Chanchin tha thiltihtheihnain a tanpui tihna a ni. Chuvangin Qur’an leh Chanchin |ha te chu “ruh Allah” Pathian thlarau an ni.

Mi thiam hmasa rual dang leh te chuan Isuan mitthite a kaih thawh theihna hming ropui ber niin an ngai a. Hrilh fiahna dang thenkhat chuan “Pathian thlarau thianghlim” niin an sawi a, thenkhat dang leh chuan Pathian awmpuina hriatna niin an sawi bawk. Ngaih dan inang lo nuaih hian Qur’an-a thupui pawimawh takte zinga mi a nihzia a tar lang a ni.

Heng kan tar lante atang hian khawvela sakhaw lian ber pawl Islam pawhin Lal Isua Krista hi an dah ropuiin, mihring awm ngei leh zawlnei ropui tak a nihzia an ringin an hre chiang hle a. Muslim-te hian Lal Isua hi rorelna dik kengkawh turin khawvelah hian a lo kal leh ngei dawn tih hi an ring tlat a ni.

One thought on “Lal Isua hi tu nge?
Islam sakhaw bu atangin

Leave a Reply

error: Content is protected !!