- Dr. C. Lalrampana
Englai mai pawha khawvel pumpui min chamchilh thintu hritlang khuh hrawk na leh thip hrehawm tak awm thin hi a rei lutuk hma leh a nasat hmaa damdawi mãwlte te hmanga mahni in lama inenkawlna damdawi mahni thua eia tihdam ve mai theihna a awm a; chungte chu uluk taka hmana i lo chhawr tangkai theih nan a hnuaia mite hi ngun takin chhiar la tangkai taka hman tum thin ang che. Hrawk nã/hrawk thip hi ninawm tak a ni a, chuvangin, hetianga nangmah a rawn tibuai che a nih chuan in lama ralthuam i kawl sã lo doletna hmanraw tha tak hmang hian i chuap lama kua a hreuh hmain i AK 47 Rilfle hmangin lo tlir thin la, a bibo hma chuan kãp zui char char zel ang che. Chung rãlthuamte chu:
ÃIENG DIP LEH CHI:
Tuilum no 1-ah Ãieng dip thirfiante hmun lia thena hmun khat (¼) leh chi sawh khat lek chawhpawlhin nitin vawi thum (3) tal hrawk kharak (gargle) thin tur.
BAWNGHNUTE LEH ÃIENG:
Bawnghnute no 1-ah Ãieng dip thirfiante chanve (½) pawlhin nitin vawi hnih zing leh tlaiah in thin tur. Aieng hi Mizo Aieng herdip ngei ni thei se tha bera ngaih a ni.
KHAWIZU LEH THAKTHING:
Khawizu thirfiante hnih leh thakthing dip thirfiante khat, hmarcha dip sawh khat tuilum no 1-a chawhpawlh in thin tur. Nitin vawi hnih zing leh mut dawnah in thin ni se.
PURUNSEN LEH KHAWIZU:
Purunsen tui sawr thirfiante khat leh khawizu thirfiante khat inzata chawhpawlh in thin tur. Nitin vawi 3 zing, chhun, Zan mut dawnahte in thin a tha hle.
TULSI LEH TUILUM:
Tuilum no 1-ah tulsi far 1-3 fara hrawkah kharak (gargle) thin tur. Nitin vawi 3 zing, chhun leh zan mut dawnah hrawkah kharak tur.
- SAWHTHING LEH KHAWIZU:
Tuilum no 1-ah sawhthing kut zungpuitia rawtsawm leh khawizu thirfiante khat chawhpawlh in thin tur. Nitin vawi hnih zing leh tlaiah in thin tur. - APPLE UM LEH KHAWIZU:
Apple um (apple cider vinegar) thirfiante hnih leh khawizu thirfiante hnih, tuilum no 1-ah chawhpawlha in rhin tur. Hei pawh hi zingkarah leh tlaiah riltam lain in tur. - THINGPUI LEH KHAWIZU
Thingpuisen hang/phan no 1-ah khawizu thirfiante khat pawlha in thin tur. Nitin vawi thum zingkar, chhun leh zan mut dawnah in thin tur. - NIMBU LEH TUILUM:
Tuilum no 1-ah nimbu tui fir 10-20ml pawlhin in thin a, hrawk kharak thin tur. Nitin vawi 3 zing, chhun leh tlaiah tih thin tur. - LAWNGPAR LEH TUILUM
Tuilum no khatah lawngpar mum 1 emaw mum hnih thleng pawhin telhin minute 5 chiah la, nitin zing, chhun leh mut dawnah i hrawk kharak thin la, damdawi tha tak a ni. - THIL LUM EI TUR
Hrawk na/hrawk thip i neih chuan thil ei tur reng reng chhuan lum kher ei thin tur; tin, alu buhchiar soup, oatmeal, cereal, cheese, bawnghnute ei/in thin tur. - VUR FUN LEH VUR TUI
Vur fun (ice pack)-in hrawkah deh thin hi damdawi tha ve tak pakhat a ni a; mahse, mi zawng zawngah hei hi a tha vek kher lo thei. Tin, vur tui (tui dah vawh) pawh a tangkai hlea ngaih a ni. I hman hunah a that dan azira hman chhunzawm chi chauh a ni e. - ARSA TUIHNANG LEH BALHLA
Arsa tuihnang (chicken soup)-ah balhla pum khat lek chawhpawlhin nitin vawi hnih zing leh tlaiah in thin a tha hle. - PURUNVAR LEH TUILUM
Tuilum no khatah purunvar tui sawr 5ml pawlhin hrawk thuah nan nitin vawi thum zing, chhun, mut dawnahte hman thin tur. Purunvar hian natna hrik (bacteria) a tthah theih avangin nachhawkna tha tak a ni nghal bawk. - ANPANGTHUAM
Mizo tualchhuak damdawi tha tak anpangthuam hi hrawk na/hrawk thip leh tosil na tan a tangkai hle. Anpangtthuam hnah sawhsawm tuisawr nitin vawi hnih zing leh tlaiah ei a, hrawk thuah thin a tha a, sawhsawm kher loh pawwhin a hnah lawng silfaia thial thin pawh a tha hle.
Hrawk na/hrawk thip hian ni hnih atanga ni sarih thleng a awh thin avangin khing damdawi tarlan takte khi kar khat chhung tal hman thin hi duhthusam ber a ni. Heng bak pawh hi thil tha tam tak a la awm a, sawi vek sên a ni lo; i hrawk a thip emaw, a nã a nih chuan hritlang, khuh leh hri (viral infection), tonsil nã leh thil dang avangte a nih theih thin avangin khing i rãlthuam neih sa chihrang hmangte hmang khian hneh ngei tumin lo dolet nghal vat thin la, pawi lian a khawih hmain a tlãwm ang a, a tlãnchhe vat mai ang.