Mizote hi nuamtawl/hlimhlawp bawl chi kan ni reng em?

  • Dr. C. Lalengkima

Fur pui kan hman zo a, boruak a nuam tan a, Mizo nawmchen hun, kut leh lawm tur chi hrang hrangin min hmuak a, Krismas boruak urlawkin hlimna leh lawmna, nawmsipbawlna lamte pawh a lo lang tan leh ta. Kut fahrah te te, lawm tur leh hlim pui tur a pung leh dawn a nih hmel a. Khawnge Mizote hlimhlawp bawlna lama kan lo kal tawh dan hi inbihchiang dawn teh ang.

Mizo hun hmasa lama hlimhlawp bawlna lam: Mizote hi kan pi leh pu hun atanga hnam hlim thei leh hlimna lam ngaina, nawmchenna lam ngaina ve tak kan ni a lang a. Kan kut neih dan leh hman dan te, kan inneih lawm dan leh thangchhuah dan kawngte en hian hlimna lam ngaina ve thin tak kan ni tih a chiang viau. Hna hah thlak tak karah, ral leh thil dang hlauh a pui an ngah em em karah khan hlimna, lawm leh chen tur a pui kha an nei ve viau a ni. Chawlhni te nei lo mahse ni serh leh awmni kham te pawh nei ve diah a. Kan society hrim hrim kha lungngai viau chi kan ni lo, chhiatni thatni a kan intawiawmna kawngte en hian lungngai taka awm nuam ti lo, hlim tum tlat, hlim nuam ni ve tawk tak kan ni tih a chiang reng mai.

Mizote hi mipat hmeichhiatna lam pawh kan lo chen chen ve viau a ni awm e. A hranpain nawhchizuarte awm lo mah se, hmeichhe buanchak lo leh sihhnip deuhte kha an awm ve thin a, ‘vantlang sum’ tih tawngkam te hial an nei a nih kha. An kut ni vangthlaah pawh mipa in hmeichhiate ngaih (mut pui) phet an tum a, mi thenkhat an pasalte len bo laia mi nupui te lo pawl sak tum tawk te an awm thin a ni awm e. Lalte khan hmei a nei ngai chiah lova, mahse an bawih te lo pawl duh tawk te pawh an awm thin a ni awm in an sawi. An nunah zu in hmun lian tak a chan dan en hian hnam nawmchen lam nuam ti ve tak an niin a lang. Ei leh in an siam thiam loh dan en hi chuan hnam vir tak leh intuituah chiam chi erawh an ni lo chuan a lang. A hranpa a nei nung deuh leh khawsa thei deuhin hlimhlawp bawlna kawng erawh an nei hran viau lo niin a lang.

Mizo hun laihawla hlimhlawp bawlna lam:

Chanchin tha lo luh atanga kum 2000 hma lam zawng khan Mizoten kan nawmsipbawl dan a dang chho ta viau a. Khatih lai rau rauah hun hmasa lamah khan kristiannain min luhchhuah hneh chho ta bawk a, kan Mizo kutte kristian zirtirna nen inmil chiah lo a hriatna a lo awm ve bawk a. Harhna boruak, khawmpui leh lungphunte kha kan Mizo nuna kan hlimpui leh huau huau lian tham deuh kan neih chu a ni ta deuh mai awm e. YMA anga kan social function kha a nawlpuia kan intihlimna leh nuamtawl vena ber a ni bawk awm e. Krismas, khawmpui leh hlim harhna kha kan hlimpui viau mai. A rei hnu chuan kan Mizo kutte pawh mumal zawk leh felfai zawka lawm a lo ni ve leh ta a ni.

Heng hunah hian hian zu hi mi tam takin nawmchenna atan an hmang chho nasa viau a. Zu in an pung a, mipat hmeichhiatna lamah pawh kan inthlahdah deuh ta viau a, nawhchizuar te hial pawh an lo awm ve ta zel a ni. Nula lama buanchak lo leh sihhnip deuhte pawh an awm pung viau a. Sawn an pung a, Biak in hawng lova innei pawh kan pung viau mai. Aizawl lamah mi thenkhat kohhran program duhkhawp lova, Krismas dawn zan urlawkna lamah khawvel thil taka lawm tumin nuam an tawl viau a, chu chuan mi dang pawh in la chhawng in Urlak zan chu hlimhlawp bawl dan ah kan chan titih deuh ta a. Tlema inla hausa leh neinung deuh zingah party leh picnic te pawh an ti ve thin.

Hetih hunah hian sum leh pai lamah kan la harsat tlan em avangin kan nawmchenna leh intihlimna lam hi hmuh theih leh khawih theih thil lam a tam ber a. In leh lo tha neih lam te, motor neih te, thawmhnaw thar neih tih vel kha kan nuam tih leh midang hnena kan intih theihna a ni ber. Ei leh in lam te, zin vah leh neih chenral zawnga chetna lam kha kan ti meuh lova. Kan neih ang ang midang hmuh tura in ‘show off ’ lam kha kan uar deuh. Restaurant a chawlh te, picnic vak te, party vak vak te kha a nawlpui chuan kan uar viau lo. Kha tih hun lai khan Restaurant changkang deuh leh Café leh picnic spot tih vel pawh a tlem reng a ni.

Tun lai huna hlimhlawp bawlna:

Khawvel hmasawnna a punga, inbiakpawhna leh inhriatpawhna awlsam hian thil hrang hrang min rawn hriattir ve zel a. Hlimhlawp bawlna kan zawng a, kan che hleka a hlimawm zawnga thiltih phet kan tum ta zel a. Kohhrana kan chetna pawh a hlimawm tur hlirin kan ti ta zel a. Inkhawmpui leh hun pui a piangin photobooth kan siam ta zel a. Kan chet velna reng reng hi status tuakna a ni vek ta mai a ni e. Kut nise kut pakhat kan lawm thin kha tunah chuan a pathum a lawm vek kan tum a. Chubakah Tourism tih larna changchawiin kut phuahchawp hrang hrang kan siam a. Kan ram a mi awmsa thil pawh ni lo, kan thil lakluh ho chawilarna kut fahrah te te kan nei ta fir fer a. Heng karah hian sorkar scheme tih hlawhtlinna turin Mela, Fair tih vel thuartham nen kan ri bung bung a. Hlim hi tun laiah chuan kan hna ber a ni ta a ni e.

Kan inneihnate lah chu inneih hma atangin kan party a, inneih nise a hautak thei ang berin kan ti a, inneih zawh party in kan khar leh vel a. Naupang birthday nise lawm sak vek kan tum emaw tih tur a ni, ui birthday thleng hian ka han lawm sak chu a nia. KTP programme pawh member hla hnuhhnaihna changchawiin intihlimna lam, a huau huauah ka kal ral mek a. A chaw nghei zawngte, a tha thawh zawnga hnatlan lam erawh kan ti fumfe thei ta meuh lo a ni. Mizo thalaite hian nawm loh hi kan hlauh zia chu veng tin hian ruih hi hna bera nei, nileng zankhua a rui thei hi thahnem tak chu kan nei vek awm e. Hei hian Mizo te hi nawmchen hrat, nawmsipbawl lama kal nasa tak kan ni tih a hriat. Zirna inah pawh lawm a pui leh function a pui hi a tam a, kan ri bung bung reng mai chu a nih hi maw.

A nawlpuiin kan khawsak a lo zia ve ta deuh a, tun hma lama khawih theih, hmuh theih hmang chauha nawmtualna kha kan kalsan ve zel a. A ei leh in zawng, a neih chen lam leh inhlimchhuahna lamah kan kal nasa hle a. Restaurant leh café changkang deuh pawh a pung nasa a. Party leh picnic lam kan uar a, picnic spot leh nawmchenna a pung nasa a, kan neih ang ang tlan zawh mai pawiti vak lo thalai pawh an pung nasa viau a ni. Tin, tun hma lama kan aur ngam loh chhungkua emaw thian za ho a zin pawh kan uar ve ta viau a. World cup pawh a hmun a en theih pawh kan pung viau mai. Heng zawng zawng en hian nawmsip bawlna lam hi chu kan uar ve zel niin a lang.

Kan tun lai dinhmun en hian kan ramah hian a nuam ringawt zawng, a hlimna ringawt zawng kan tam ta hle niin a lang. Hetih karah hian mi thenkhat lah chuan mi tihhlimna tur thusawi Motivational speech ti zawng te hi kan uar thar a. Khawilaia sap thu fing leh tha hmangin kan nihna bak bak in thu tha min barh a, tlema nikhua leh fel deuh chu ‘motivational speaker’ kan ni ta vek maw tih tur kan ni. Chung ho chuan thu tha min fuih vak vak a, mahse a tak taka kan dinhmun erawh beidawnna lamah kan liam mek si a nih hi. Hlim kan tum a, hlimna lam zawngin kan hmuh hmuh kan ti a, a then in ruihtheih thil lamah leh mipat hmeichhiatna lama an tlan a, a then in Pathian thu pawm nuam lamte an hawi bawk nen. A ram pum hian hlimna, lawmna lam zawng hian kan phe suau suau a ni ta ber e.

Hlim hi a tha e, lawm te pawh a tha, mahse tun dinhmuna Mizo nun hi en hian hlim kan tum lutuk hi kan buai ta zawk mah em aw tih theih a ni. Thil lawm te, kut te pawh hman a tha e, mahse tuna kan kal pui dan hi chu a uachuak ta mah mah em? Kan ram hian heng te hi kan mamawh ber em tih hi kan in enlet a hun ta viau mai. Mizote hi huau huau lawm ve tak hnam kan nih avang hian kut te pawh kan neih sa bak emaw siam belh chiam loh hi a tul viau mai. Heng hlimna kan tih te hi kan nun kawnga sual min dai tir tu, kan hmasawnna lam aia hnungtawlhna lama min hruai thei tu, kan rinna kawnga min ti hnungtawlh tu a nih theih avang hian hlimhlawp leh huau huau lamte pawh hi kan uar viau loh te pawh a tul ta viau awm e.

Leave a Reply

error: Content is protected !!