Hmarchapui – Hrisel nan

  • Dr. C. Lalrampana

Hmarchapui (Chili peppers) hian mihringah hriselna atana hlawkna chi hrang hrang a thlen thei a, a chhan ber chu amahah hian capsaicin a awm vang a ni a, chu chu characteristic heat petu compound a ni. Heng hlawknate hi nachhawkna (anti-inflammatory), antioxidant, leh cancer dona atana hman theih a ni. Tin, taksaa natna dotu (immunity) a tichak thei a, taksa rihna tihtlem nana pui theitu ni a, lung natna leh cancer thenkhat a tihziaawm thei bawk niin mithiamte’n an sawi.

A hlawkna hi chipchiar zawkin tarlan theih a ni a. Hetiang:

  1. Chawtha (Nutrients): Hmarchapui hian vitamin leh mineral a pai tha hle a, vitamin C, vitamin A, leh vitamin B6-te bakah iron leh potassium-te pawh a pai tel bawk.
  2. Nachhawkna: Capsaicin hian nachhawknaah hmun pawimawh tak a luah tih hmuhchhuah a ni a, hei hian ruhseh (arthritis) leh na chihrang hrang dang a chhâwk zangkhai thei bawk.
  3. Antioxidant: Hmarchapui hian antioxidants a pai tam hle a, chu chu vitamin C leh carotenoids-te an ni a, hei hian free radicals avanga cell chhiatna lakah taksa a venghim thei a ni.
  4. Cancer ven nan: Zirna thenkhatah chuan capsaicin hian cancer dona (anti-cancer) a nei thei tih an sawi a, cancer cell thang zel tur leh darh zel tur venna kawngah a pui thei a ni.
  5. Lung hriselna: Capsaicin hian natna a tiziaawm thei a, thauchhia (cholesterol level) tihhniamna, leh thisen kal dan tihchangtlunna hmangin lung hriselna a tichak thei a ni.
  6. Rihna thunun nan: Hmarchapui hian tihrawl tihchakna leh ei duh luatna tihtlem theihna hmangin taksa rihna tihtlem nan a pui thei a ni. ni.
  7. Natna tihziaawmna: Capsaicin hi taksa pawn lamah hman theih a ni a, chu chu natna, taksa ruh natna leh nerve natna atan tea hman theih a ni.
  8. Chawpai tawih nan: Hmarchapui hian chaw ei a titui a, chaw chakna a thlen thei a, chaw pai tawih nan puitu tha tak a ni thei bawk.
  9. Hlawkna dang: Research atanga hmuh a nih danin hmarchapui hian luna (migraines) a tiziaawm thei a, thawkna lama harsatna a tiziawm thei bawk a, cognitive function pawh a titha thei tih an sawi bawk thin.

Damdawi atan chauh ni lovin chawhmeh chihrang hrang tui taka sawngbawl tur chuan hmarchapui hi a pawimawh hle. Thenkhat tan chuan sauma hmarchapui bâwlte a tui êm êm a; saum ei lo chite tan lah chhawhchhi um, bawng thau umte nen pawh han bãwl se a tui êm êm a, chawplehchilha chaw ei tituitu vitamin A-Z a ni ti ila a dik deuh ber mai awm e. Hmarchapui ngaina zual deuhte phei chuan Hmarchapui bai chu hmarcha tê chi leh thak chiin an thak belh chhah fo bawk thin. Engpawhnise, hmarchapui emaw hmarcha hrim hrim ei thin hi hriselna atan a tangkai hle a ni tih hriain hmarcha ei fo tum thin ang che.

Leave a Reply

error: Content is protected !!