- Mahmuaka Chhakchhuak
Kum 2020 Krismas kha hripui leng vangin kan hmang thei lo a, ka hre sual a nih loh chuan mizote kristian kan nih hnua mumal taka kristmas kan hman theih loh vawikhatna a ni hial awm e. Rambuai lai ngei pawh khan mipui mangangin hrehawm tam tak tuar mah ila Krismas em chu hman theih loh kan nei loin ka hria a, tun hripui zet chu nunna pawh ala hnemin kan nunphung a tibuai tak zet a, eizawnna kawngah harsatna tam tak min thlen phah bawkin a nghawng hi kan la tuar zel dawn bawk ni tein a la hriat lehnghal a, a pawi ngawt mai. Chunglam venna zarah kumin chu krismas hmang thei turah han inngai tawhin Biak Ina inkhawm a zaihona neih chu chakawm hle mahsela la beisei ngam chiah rih lo mah ila, thusawi ngaihthlakna hun tal chu a awm theih hram tawh beisei ila a tha ang e.
Krismas hi kristiante tan chuan kan hunpui neih ropui ber leh hlut ber a ni a, naupangte tan lah thawmhnaw thar neihna hunte alo ni bawkin kuthnathawktute tan pawh hahchawlhna hun alo ni zel bawk a. Nipui boruak alo reh fel tawh a, favang boruak ngei pawh chu hreh tak chungin alo herliam tawhin thlasik boruak vawtah kan lut chhoh felin boruak a nuam tawk hle a, mitin kan harhvang tha em em vek mai a ni. Thenkhatte chuan tui vawta inbual an hreh tawh viau bawkin zing nilum ai lah alo nuam tawh bawkin thingtlang hmun tam takah chuan leikapuia patling rual thukhawm pawh hmuh tur an awm thluah bawk thin. Pathian zarah pang a dam chuan thlasik boruak leh krismas boruak hi a zangkhai ve hrim hrim bawk avangin mitin hian hmel hlim tak kan pu vek tawhin a hriat a.
Kum hmasaa krismas kan hmang thei ta lo kha zoram hmun hrang hrangah kristiannain a tawrh phah lem lo niin a hriat a, thlarau lama lo chauh phah ta sawi tur pawh an awm lem lo ni awm tak a ni. Kuminah erawh zawng boruak hahdam deuh kan nei turah ngai ila, chhun lama Biak Ina thusawi ngaihthlakna hun vawi khat tal chu a awm theih hram beiseiin chumi tur chuan rilru tawngtaina nena lo inbuatsaih lawk pawh a tha awm e. Mizo kristianna hi a nghet viauin a hriat a, sakhaw danga inlet hi sawi tur an tam lo hle. Chutih lai erawh chuan kan kristianna erawh chuan belhchian a dawl lem lo viau mai thung hi a pawi a, siamthatna hna thawk tura thawhhona tha tak kan neih pawh a pawimawh viau a ni.
Kristiannaa naupang chhia pawh ni tawh lo mizo kristiante hian Biak Ina lam khera Pathian faka chawimawi hi kan mamawh ber a ni loin Pathianthu tak nunpui lama thanlenna hi kan mamawh tawh zawk niin a hriat a. Kum lama teh chuan zoram kristiante hi kan kumah chuan puitlin a hun tawh viauin a hriat a, ram dang leh hmun danga rawngbawltu sang chuang tirchhuak thei tawh khawpa thanglian kan nih tawh bawk hi. Mizoram chhunga kohhran tinte pawh hi belchiang ila kohhran sawngnawi leh naupang tak hi kan awm tawh meuh loin a hriat a, tunhma lama thlarau lam nausen tia sawngnawi thin takte pawh tunah chuan hriat tur an awm tawh lo a nih hi.
Nimahsela chutianga kristianna puitling tawh kan ni han intih ngawt erawh chu ala harsa deuh mai thei a, kohhran upa tawh leh puitling tak tak kan nih rual hian kan kristianna erawh chuan ram mipuite thinlungah thu ala sawi ring tawk lo em ni aw tia hriatna tur alo awm leh thin. Khawi lo puipunna hmun leh committee emaw thiltihna hmun hrang hrangahte chuan Lal Tawngtainain bul kan tanin tawngtaina bawkin huntawp chu kan hmang ziah tho thin a, sakhaw ngaihsakna leh sakhawmi kan nihna chu kan lantir ngei mai rualin atu ate pawh mai hi thlahfal ngam kan la ni meuh lo niin ala hriat a, hei hi kan kristianna ngei pawhin a tawrh phah niin a hriat. Ram rorelna hmun sang berah ngei pawh tawngtai rualna hun hman a ni kha a ropuiin chhinchhiah tlak a nih tehlul nen khan a hnu lawkah ram rorelna hmuna an thutpui pakhat chunga dan ngai pawimawh intih vanga kan ram hruaitu thenkhatte thiltih dante kha thil chhuanawm tak a ni kher awm lo e.
Kan eizawnna hmunah ngei pawh kan kristianna hian hmun a chang tlemin a hriat a, chunglam malsawm duhzawng hian hna kan thawk em, chunglam malsawm tlak hian nitina kan eizawnna hmunah hian hun kan hmang chiah em tih mahni han inzawt ta theuh ila engtinnge kan chhan dawn le. Kan mihrang Lalhmingliana Saiawi (Fam) mawlh kha a chhuanawm, a ni kha chuan kuttum lek vah chunga ‘Pathian hi ka tih a ni’ a ti ngam kha a ni a, mahni sahmin hnawrpuarna atan hun a seng tlem ngawtin a rinawm. Kum 1972 atanga mahni puala ram hruaitu (MLA) kan neih atanga vawiin hun thleng hian ram hruaitute min hruai danah hian kan lung a awih em tiin han inzawt ila ‘lungawih chiah lo e’ ti hi kan tam zawkin a rinawm a, a nih leh enge i lungawih lohna chu tiin han inzawt chhunzawm leh ila chiang taka sawi tur hria hi chu mi tlemte an nih ngei a rinawm a, mi tam tak hi chuan lungawih lohna pawh kan sawi thiam meuh awm lo e, chuti chung chuang kan dam thei meuh chuang si lo.
Pathianin zofate min hruai dan leh Thuthlung Hlui huna Israel fate Pathianin a hruai dan kha inanna tam tak a awmin a hriat a, ram hruaitute mawhchhiat theihna tur a awm rualin mipuite ngei pawh kan dik bik chuang hauh lo a. Kan tum ram Zoram Khawvar hun hi min thlen pui zo lo mai ang em tih tur hi a ni a, Biak In chhunga thu tha tak tak kan ngaihthlakte leh Pathian faka nasa taka kan zainate khan kan nunah danglamna a thlen meuh lo tihna em ni ang? Krismas vawi khat chu pangngai takin hun kan han hmang thei lo a, kan tuar thiam viauin a hriat a, kuminah ngei pawh hei kan hman theih dawn leh dawn loh ala hriat chian theih chuang hauh loh a. Kan hmang thei emaw thei lo emaw Pathianthu dang ngaihthlak belh leh tawh lo pawh ni ila, kan hriat tawhsa zawng zawng kha kan nun ti danglam khawp chu a ni tawh hrim hrimin a hriat a. Rinawmnate leh Diknate pawh keimahnia langchhuak turin Pathianthu dangin min rawn tihharh thar aiin kan duhthlanna lam hi niin a hriat tawh zawk. Chuvangin kumin krismas-ah pawh hian thusawi ngaithla tur talin inkhawmna hun awm thei hram sela, chu chuan Pathianthu kan hriat tawhsate rawn ti nung thar leh sela, pawn lama nunpui thei turin chunglamin mal rawn sawm nawn leh sela a tha viau ngei ang. Zoram khawvel en thei tur khawpin mitin hi Pathianthuin min chiah hneh sela, ram roreltute atanga mi te ber thlenga kan danglam theihna tur khawpin Pathianthuin kan thinlung theuh han chhun eng nawn leh ngei teh se.