Kan hausakna Lalpan tan

Nawlchunga Chinjah, Meisatla, siaha

Mi dang tih tur atan leh zawm tur atan ringawta thu han ziah pawh hi a inthlahrunawm hi ka ti thin a, chutiang chu ni mah se, fate tana entawn tur leh zir tur nei mumal lo nu leh pate pawn an fate chu kawng dik an kawhhmuh a, thil tha an zirtir tho a lawmle tih hi ka ngaihdan a ni ve deuh roh a, tichuan, kei engmah ni lo leh rethei bakberh ve em em mai hian, sum leh pai lama buailo, hausa kan tih maite tan vawiinah pawh hian thuziak ka han nei leh dawn chu a ni a, nuamlo ka ti ang reng khawp mai. Ka sawi thin, keimah ina ka nunpui theihloh tur leh ka zawm theih miah loh tur thute ka sawiin, ka ziak palh ang tih hi ka thil hlauh berte zing a mi a ni tih hi.
Zirtirtu chuan a zirtir a te entawntlak nun leh thiamna a nei tur ah ka ngai a, fuihtu chuan fuihna dawngsawngtu entawntlak leh zir tlak nun a nei turah ka ngai bawk a, mahni hnuai a mite hun vawng dik tura hrilhtu chuan hun a vawng dik thin turah ka ngai bawk. Chutiang zelin a dang pawh. Thu aiin thil tihin thu a sawi ring zawk an tih kha maw. Kan thusawi aiin kan nun hian thu a sawi ring zawk a, a puang hnem zawk bawk- hringnunah hian. Chutiang chu a nih miau avangin, ka nunpui theih miah loh turte, ka zawm theih miah loh tur thute hi ka sawiin, ka ziak palh ang tih hi ka thil hlauh berte zing a mi a ni ve tlat a, tuna ka thuziah turah pawh hian ka inthlahrung viau mai. Hausak ve huna ka zawm ve turah min lo ngaih sak ve mai dawn a nia. Chu lah chu, a thleng ngai pawn ka ring lo lehnghal a- keimah ber hian!
Damni leh kum reilotea sum nei ve tawk tak dinhmuna han din te, duh zawng leh it zawng apiang nei thei dinhmuna han din ve te hi tu mihring pawh ina an chak leh an duh thil a nih vek a rinawm a, chutih lai karah erawh chuan, kan hausa vek thei lova, kan dinhmun erawh a inchen vek thei si lo. Hausa leh rethei, neinung leh pachhia kan awm a ngai tlat si – khawvelah hian. Hei hi leilung dan ve reng ni pawn alang.
Khawvelah hian hausakna aia thil hlu leh ropui hi a awm kher lo mai thei a, mihringina a nuna mi hlawhtling tak nih a tumna chhan lian ber pawh hi, larna leh hmingthanna a duhna ai mah chuan, hausak leh nawmsak a duhna avang zawk a ni foin a rinawm. Sum leh paia hausakna leh neih nunna hi sual a nih miau loh vangin, tute emaw hi an hausa thei a, pawisa hman sen loh khawpa tam an nei thei a, duh zawng leh it zawng apiang nei thei dinhmuna an ding thei a nih chuan thil lawmawm tak a ni mai a, chutih rual erawh chuan, kan hausakna hi kan kawmpui ang a, malsawmna leh hausakna min petu Lalpa tan ngei pawh kan uikawm palh ang tih erawh thil hlauhawm tak a ni thung.
Khawvelah mi tam tak, a rethei atanga a hausa ber thlengin mi eng emaw zat chhan hrang hrang vanga an thih tawh lai a, nang leh kei vawiin thleng kan la dam sen vur mai ringawtte hi thilmak pakhat a tling a, chutih lai kara i la hausa lehzelte kha nangmah theihna vang leh chakna vang lam ni lovin Pathian malsawmna vang liau liau a ni a, chuvang chuan i hausakna kha Lalpa tan ui thei i ni lova, ui thei ka ni hek lo tih hi kan hriatreng atana thil duhawm tak a ni.
Dinhmun a lo that a, abik takin, dinhmun hnuaihnung zawk atanga dinhmun sang zawka dinhmun a lo inthlakthleng chiah hian, mihring rilru hi a lo danglam nasa thei viauin, a lo chapo nasat theih viau mai a, retheih bakberh tak dinhmuna din laia, thilphal em em kha hausak hnuah erawh uikawm deuh, sum leh paia duham deuh, inhmun lo ram chungchanga duham deuh, thenawmte ram nek ching deuh a nih theih viau a, mi uikawm deuh leh pamham deuh, duham deuhah a chhuah theih a, dinhmun a lo that tak hnu pawha chutiang ang mi ni lo tura kan inbuatsaih chu thil tul tak leh pawimawh tak a lo ni bawk.
Vawiina i hausakna kha i thawhrimna avang leh i taihmakna avangte a ni teh meuh mai, mahse, thawk thei tura damna tha, hriselna tha petu che kha tu nge? Tih han ngaihtuah teh. Thawk thei tura damna tha petu che i hriat chian phawt chuan i hausakna kha ui hauh lovin, phal takin i pelet thei ngei ang.
Mi tam takin an sawi thin, kohhran huang chhunga khawn tesep a tam, thawhlawm thawh tur neuh neuh a tam lutuk tih hi. Hetianga sawi thintute hian mi harsa zawkte dinhmun an ngaihtuah tak tak vanga sawi nge an nih ang a, thil dang vang zawk ni ang tih hi ka ngaihtuah ve fo thin. Achhan chu, hetia sawitute zingah hian mi harsa zawk nia kan ngaihte ni lovin, awmthei zawk leh hausa zawk nia lang te an ni fo thin zawk a. Sawma pakhat chu thu dang ni se, chuti tih lohah chuan, kohhranin chhungkaw khat tana thawhlawm chi hrang hrang a siam belhkhawm pawh hian sing hi a kai mawh khawp mai – eng kohhranah pawh hian. Khawvel thilah a sing, a nuai tel kan sen ral pawha na kan tih miah thin loh laiin, kohhran tana kan thawh kan sum leh pai beitham tak hi ti nge kan sel fo a, chuti khati kan tih fo thin aw. Ka hmuh ve phak chinah, kohhranah khawn tesep a tam, chuti khati tia sawi peih deuh deuh hi mi harsa zawk leh pachhe zawkte ni lovin, a hausa zawkte, a awmthei zawk te, a neinung zawkte hi an ni fo mai. A rethei leh harsa hlei hlei hian malsawmna an dawnte hi an lawm thiamin, a petu an hrechiang a, an thilphal zawk fo hi a ni thin.
Uikawm hi pun lehzualna a lo ni lo a ni teh chek ang, “Semdarh hi pun lehzualna a ni” tih kum tam liam tawhah khan Lal ropui tak Solomonan min lo hrilh daih tawh a, he a thusawi hi a sawi tirh atanga vawiin thleng hian thudik a la ni a,a la ni zel bawk ang. Chuvangin, vawiinah hian hausakna min petu, sum leh pai min petu kan biak Pathian tan khian kawm thei kan ni lo.
Mahni thil neih uikawm pui lova midang tan, khawtlang tan, kohhran tan phunnawi hauh lova phal taka petute hian malsawmna an dawng let thin a. Mahni thil neih uikawm puitute leh kohhran chu sawi loh, NGO’s thilah pawh a ni ang, thawh tur a tam chuti khati ti peih deuh deuh te hian malsawmna an dawng lo chawk ti ila kan tisual tam lo viauin ka ring.
Eng pawh chu ni rawh se, tuten emaw an hausakna a petu Lalpa tan an uikawm pui a, an pe let phal lo a nih pawn, nang leh kei erawh hi chuan hausakna min petu, a malsawmna tam tak min petu Lal Isua tan khian kan neih engkim mai hi phal taka petu nih i tum tlat mai teh ang. Kan tlin tawk tur leh phak tawk tur nia hruaitu, hotutena an ngaih, kohhran tana thawhlawm thawh tur min tuk ang chi te hi phunnawi hauh lova pe zel thin mi nih tum ila, chutiang bawkin thil dangah pawh phunnawi lova, lungawi tak leh phal taka petu nih i tum zel teh ang. Kan phak tawk tur, kan tlin tawk tur nia an ngaih bak kan hruaitu,hotute hian thil pek kan pek tur zat leh thawhlawm kan thawh tur zat min tuk hleinem. Tin, kohhranah, NGO ah kan awm ve a, kan tel ve a nih phawt chuan thilpek leh thawhlawm hi chu kan pek ve ngei a ngai hrim hrim – Lal Isuan thawhlawm pe tur leh thilpek pe turin min ti lo pawh ni se.
John D. Rockfeller chu kum 23 mi lek niin mi hausa tawntaw (millionaire) a ni der tawh a, mahse, chu a sum chuan hlimna a thlen tlatlo. A nun chu a tuihal em em zawk si. A nun tuihalna chhan chu a hre mai lo, a tawp a tawpah chuan Isua a pan a, in tur tak Isua in in, nun thar a nei ta. Tichuan a hming chawiin tanpuitu pawl a din a, a sumte chu Pathian tan mai ni lovin, mi harsa zawkte tan a thehchhuak awl lova, a nun chu hlimna tak tak nen a hmang chho thei ta hi a lo ni. Hausakna kawmpui a, a petu Isua hnena pek letna chang hrelotute nun hi a khawngaithlak fo thin.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427