- Debbie Rinawmi
Kan thil neih te, kan dinhmun te hi kan ban phaka a awm loh chiah hian a hlutna a lang chiang zual thin a. YMA pawh hi kum 1935 June ni 15 atang khan kan zingah a awm a, tun hnuah te phei hi chuan YMA thiltih hi tih awm renga ngaihna lian tak a awm thei awm e. A tlangpui zawr zawr chauh tarlang ta ila:
CHHIATTAWH-AH: Veng chhung emaw khuaah emaw chhiattawk an awm a, hun ralmuang leh pangngaiah chuan chhiat tawka te tan pawh YMA memberin thingpui an lumsak a, in an tihfelsak a, YMA kaihhruaiin khawtlangin an lumen a, YMA member-in hla saa an hnem te pawh an tih tur (duty) ve reng tiah a ngaih theih viau mai. Mi thenkhat chu taksa chak lo chungin an kal a, thalai te pawh anmahni tihtur pawimawh kalsanin khawhar hnem tur tein an kal a, thlan lai leh zingkara bungbel sil tur pawh hian insenso a ngai nasa hle. Heng zawng zawng hi ngaia neih a nih chuan a insengso te insensona hlut thiam a har thin. Covid hripuiin min han nuai chiah mai chu chhiattawh kan thulh chuang si lo va, zaia awih kan thlahlel ngawih ngawih a. YMA chuan min buaipui thulh chuang lo mah se, member te’n min lenpui thin lai te rilruin a chhui kir vawng vawng a, thinlungin a hre reng zawng a nih hi. Hri hi YMA hlutna min hriat thar tirtu a nih zawngin malsawmna khat chu a ni a. Chhiat niah hian YMA hi a tlanchhe thei teh meuh mai, tupawhin hri kai kan hlau si a. Amaherawhchu, tlanchhiat ahnekin hetiang hunah pawh khawhar chhungte tan a fan theih tawpa a fan hi YMA hlutna a va ni chiang em!
TANPUI NGAITE TANPUITU: ‘YMA chu tanpui ngaite tanpuitu a ni’ tia sawi thin a ni a, a nihna tak pawh a ni. A nihzia chu hun khirh kan tawh hian a tilang chiang a. Khawvel huapa tawrhnaah hian YMA chu Mizote Mizo nih tinuamtu leh hnam dangte aia min ti vanneitu a ni. YMA member inhmang tak ni tur chuan taimak a ngai em em a, chung mite chu khawtlangah pawh mi hman tlak an ni fo. Kan hun tawna Local Task Force (LTF) pawimawhna leh tangkaina chu sawi ngai tawh lo khawpa langsar leh hriat bel tawh a ni a, LTF member tam zawk te hi YMA member an ni. YMA hming ni kher lo pawh hian tanpui ngaite taipuitu an la ni fan a ni. A dang pawh a la awm. Tun kan hun tawnah hian chhungkaw dinhmun a inang lo va, chhungkaw tanpui ngai veng chhunga zawng chhuaktu pawh YMA tho a ni. Heng te hi ngaihnep chi ziazang a ni lo, khawvel hmun danga awm ve lo a ni.
India ram chhung hmun dangah ringawt pawh hmarchhak mi (a bikin hmeichhia) te’n harsatna an tawk nasa em em a. Hna atanga ban an ni a, an in luah atanga chhuah tir te an ni a, chu chuan a tha lo zawnga nghawng tam tak a nei. Sawrkar laipui atangin Ministry of Home Affairs (MHA) chuan he thu zir chiang tura Monitoring Committee hial a dinah hian thil thleng tak tak a nihzia a tarlang. Mizo awmna hmunah chuan YMA a awm zel a, hnam dang – tlang mi unau YMA nei ve lo te an khawngaihthlak rualin hengah te pawh hian kan vanneihzia a lang leh thin. Hun a khirh poh leh YMA hlutna a lang ti ila kan sawi sual awm lo ve. Ram dang atanga kan Mizote lo haw pawh kan Zoram leilung an rah chuan a thlamuan thlak an tiha rawn haw loh mawlh an hlauh kha!
ZOFATE HMASAWNNA NGAIHTUAHTU: YMA thil tum zinga pakhat chu ‘Zofate hmasawnna ngaihtuah’ tih a ni a. Kawng tam takin hlen a lo ni tawh a, a ni mek zel bawk a ni. Chung zingah chuan zirna hi han thlurbing ta ila. Zirna hi hnam hmasawn nan leh him nana hmanraw pawimawh em em a ni a. Chu chu hre rengin YMA hian a ngaipawimawh hle. Kum 1996, 1997, 2020 leh 2021 kumpuan thupuiah ‘Zirna Uar’ hi a lo hmang tawh thin a. Kawng hrang hranga hmalak thin a ni a, hmalak dan pawh a inang lo nawk awm e. Khaw thenkhatah chuan pawl 10 exam laia lehkha zir huna tlangau leh exam tur kaihthawh nana tlangau an awm a, an thahnemngaihna a fakawm hle. Tun hunah chuan internet a pawimawh em avangin YMA branch tam tak chuan zirlaite tan a thlawna wifi hman te an phalsak a. Chu mai a ni lo, hri avangin nidang anga pawn chhuah a rem loh chang a tam avangin zirlaite tan lehkha print emaw photocopy Xerox an tihsak ringawt pawh hi thil tam tak a ni. Zirlai hlawhtling chawimawina leh hmalakna dang chu lo dah tha ta pawh ni ila, zirlaite tan YMA hi hun khirh tak karah a par vul a, belh tlak leh chhenfakawm tak zawng a ni. Hmanrua (resource) neih dan a inan loh avangin hmalak dan a inang diak diak thei lo va, amaherawhchu YMA branch tin te hian theihna zawnah theuh an huam chhunga zirlaite tan tangkai tak nih an tum theuh a. Zirlai hlawhtling an awm pawhin a lawmpui ber ber chu YMA an ni zel, hnam din chhuahna leh hmasawnna a nihzia an hmuh fiah em avangin.
Heng lo pawh hi sawi tur dang tam tak a awm. Hla siamtuin,
“A hmangaihna puang dawn ila…
A leng dawn lo, a hlai tawk lo;
An hril zo seng chuang lo’ng e”
a tih ang deuhin kan sawi zo seng lo achha chu a ni. Thil chiang tak pakhat a awm; hun khirh hian Mizo te tana YMA hlutna leh a ropuina a tarlang tih hi. YMA ropui em em-na, a thiltum pathumna ‘Kristian nun dan tha ngaihsan’ tih nena inrem em em chu tanpui ngaite a tanpuina kawngah fak hkawh duha thil tih a ni ngai lo hi a ni a. Hemi ti chiang em em tu chu YMA thil tha tih ngaia kan neihna hi a ni a, inenfiah a tul rualin a ropuina belhchhahtu a ni kan ti lo thei lo vang. Heng hun harsaah hian YMA hi awm lo se zawng, kan hun tawn a va thim zual dawn em!