Thineih chiangkuang lo leh mumal lo tak kara zinchhuah leh kal-chhuahna tur lo awm ve leh fo thina hi thil buaithlak tak a tling. Thisen a chhuah nasat a, na tak a nih phei chuan hun tha leh nuam tak hman chu khawi lamah! Tihngaihna a awm lo, a awm hlawl lo. Manganthlak tak a ni.
Anih leh engnge ‘pangngai’ chu ni a, ‘hlauh-awm’ chin chu ni ta ang? Engtia han hmachhawn chi nge maw ni ang le?
Thineih laia thi chhuak tam lutuk hi thil pang-ngai ani tho em?
Ni nga aia tam a nih chuan a pangngai a tihtheih loh. Hetiangah hi chuan hmeichhe lam thiam doctor pan vat tur a ni a. Ani chuan ‘hormone’ test kalpuiin, i taksaa ‘hormone’ awmdan leh dinhmun te a lo enfiah sak ang che.
Doctor hian i dinhmun tiziaawm thei turin damdawi a pek che a rinawm bawk.
Thineih hian a na ‘over’ thin a, entinnge, a chhawkna te a awm em?
Hetiang hi ‘Dysmenorrhoea’ an ti mai a, doctor remtihna la-in, ‘Meftal-spas’ ei ang che, hei hian a tiziaawm sawt ang.
Chutih laiin, a na reng ringawt mai a nih erawh chuan ‘sonography’ lak emaw te a ngai dawn tihna a ni a, hei hi chu doctor kutah dah mai rawh.
Thineih hma ni thum/li vela thil uk (brown) lo lang thina hi engnge a awmzia?
Engpawhnise, mak tihna leh hlauhthawnna ringawt aiin a rang thei ang bera hmei-chhe lam thiam doctor bawk pan kha i tihtur hmasa ber a ni.
Hei hi ‘hormone’ fel tawk loh vangte pawh a ni thei a, i dinhmun hi chiang takin a lo hrilh thei ang che.
Thineih mumal loh hi engvangnge ni ang le?
A châng chuan, thineih mumal lohna hi rilruhahna nen inzawmna a nei nghet hle. Thla hnih thum vel emaw han nghak chhin phawt la, chuta a la pangngai hlei thei lo fo anih erawh chuan ‘sonography’ lak ngei a ngai tawh ang.
Thlakhata vawihnih neih hi ‘pangngai’ a tih theih tho em?
Ni 15 dan-a neih maw? a nih dan tur dik tak chu a ni lo a lawm. Dan tlangpuiin, hmei-chhiate hian thla khatah vawi khat an nei tih a nih kha.
Vawi khat emaw a lo awm chuan manganna tur a awm lem loh laiin, vawi khat aia tam a lo awm erawh chuan hmeichhe lam thiam doctor pan vat tur a ni.
Pre-menstrual syndrome (PMS) a awm lohnan engtinnge ka tih ang?
A hmasa bera i tih tur chu, i khawsak phung leh nun dan (lifestyle) thlak danglam kha a ni. Thingpui in lo la, caffeine lakluh a pawi thei bawk. Zial phei chu nghei hmak tur a ni e. Doctor remtihna la a, Vitamin E ei pawh a sual hran lo.
Thineih tihkhawtlai hi a theih reng em?
Umm… Theih teh reng mai. I thineih hun kha i hrechiang ber a, kha mi hma ni 4-5 atang khan ‘Progesterone’ damdawi ei tur a ni a, hei pawh hi mahni thu-a ei mai lovin, thil awm dan leh i duh dante kha chiang takin doctor hrilh hmasa phawt ang che.
A chhan langsar takah chuan, heng damdawi te hian nghawng tha lo (side effect) an neih thin vang a ni.
‘Tampon’ te hi a him chiah em le? An sawi fo mai
bawk si a!
Him thu-ah chuan him teh reng mai. Amaherawh chu, tuichen laia hman erawh a him lova, fimkhur hle a tha ang.
Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) hi engtia enkawl tur nge?
PCOS dam fel hmak tur hi chuan inenkawlna a la awm lo. Hetiangah hi chuan rihna tihhniam te hi thil tangkai tak a ni a, ei leh in tur chung-changah hian hetiang lam thiam (dietician) te pawh rawn a tha.
Engtinnge thihul (menopause) ka hnaih ta tih ka hriat theih ang?
Hei hi chu sawilawk theih leh hrilhlawk theih a ni lo tlat mai. Engpawhnise, kum 40 ral i kai tawh chuan, thihul hmatheh an tih mai – a chânga thi lo chhuak vak, rei lo te emaw rei ang reng tak te thlengin a lo awm dawn a.
Chu bakah, zana thlan tlachiam, rilru sukthlek danglam, mut harsat etc. te hi a lo awm bawk ang.
Hengte hi i taksaa a lo lang chhuak anih chuan, i dinhmun dik tak chian turin hmeichhe lam thiam doctor pan ngei ang che.