Kum 20s, 30s emaw 40 leh a chunglamte pawh i ni mai thei. Chutih laiin, vun enkawlnaah te, taksa pûm vawn thianghlimna angahte thlengin uluk hun bik awm lova, engtiklai pawha uluk thei ang bera invawn hi a pawimawh em em a, rilru-a vawn reng pawh a tha hle.
Mawina leh nalhna
Hmeichhiain kum 20s leh 30s a nih chhoh hian vun chungchangah harsatna neuh neuh a hmachhawn nghal a. Langsar zualte chu- Arngeng leh dum sep sep lo awm thinte hi a ni. Vun a mawm a, sam a tla hmâ em em a, luphut te pawh buaipui tham a tling thin.
Taksa hian hriat ngai loh leh thlen ngai loh ram a dailuh \an tâk avangin ‘hormone’ rual-khai lohna te a chawk chhuak a, vun nasa taka timawmin, argneng leh bâwl ang chite a lo awm pah thin.
Thenkhat hi chu enliam theih mai a nih laiin, nasa lutuk leh buaipui tham a tlin tawh chuan ‘Tleirawl lai a ni a, a reh ve leh mai ang’ tia inhnem chi ani hauh lova, damdawi hmanga inenkawlna a ranglama lak a ngai ta tihna a ni a, rang takin doctor thiam pan vat ang che.
Vun mamna leh
no sâr neihnan
Sunscreen:
Eng vun pawh a ni thei a, i kum a tam emaw a la tlem emaw pawh ni se, ‘sunscreen’ pangngai taka hman hi thil pawimawh a ni reng dawn a. Hei hian vun chhe mai tur leh vuai leh ro tur thlengin a veng.
Ni zung a do chak theihnan, ‘Sun Protection Factor’ (SPF) hi engzat pawh lo awm se, hman tho tur a ni a, sunscreen hi darkar 2-3 dan zelah hman a tha, pâwn chhuak hnem i nih chuan.
Tui intam leh tui taka mut
Nun hrisel leh duhawm hi i vun hriselna leh landanah khan thui tak a innghat tih ringhlel ngai suh. Chaw tha leh hrisel ei te, nikhata tui litres hnih tal in thin te bakah, zana mutnana darkar 7-8 tal hman te hi ‘ngei ngei’ tura ngaih a, a taka kalpui anih chian hrisel takin hun a hman theih dawn tihna a ni.
Pangngai taka ‘Exer’ lâk
Hunbi leh ruahmanna felfai tak siam a, ‘exer’ lak hi taksa leh rilru tan a tha em em a, ‘gym’-ah i kal thei kher lo pawh ani thei.
Nikhatah minute 30 emaw tal ke-a kalnan hun i hmang anih chuan a tawk viau. Thisen kal a titha a, vun-a oxygen mamawh a phuhru.
Intihfai
Vun-ah hian natna hrik hrang hrang a awm thei a, chuvang chuan, vun-a awm, ‘cell’ thi tawh leh hnathawk thei tawh lo te tihfai hi a pawi-mawh em em a, mahni thu-a buaipui mai lova, doctor thiam te hnena kal a, an thurawn lak hi a him ber.
Vun ro leh pangai tak nei tan, thlakhatah ‘facial’ vawikhat tihte pawh hi a tha em em a, hmai malis (face massage) te pawh a zawng chhangthlak hle.
Inentir ngei ngai
Kum 18 tling tawh i nih chuan kumkhat dan zela BP test hi tih ngei ngei tur a ni a, kum 45 chung lam tan kum khat dan zela thisena ‘thau tha lo’ (cholesterol) leh sugar level enfiah hi tihmakmawh ani bawk. Thlahtute atanga Lung that lohna nei te an awm chuan a hmâ thei ang bera doctor hnenah thil awmdan sawi a, a ngaihdan lak a tha.