- F. Vanlalrochana
Sit Com lar tak mai, Season 12 chhung ngawt mai kalpui theih THE BIG BANG THEORY-ah vai pakhat a tel ve a, Rajesh Koothrapali-a ni. A hming dik tak erawh chu Kunal Nayyar-a ni. Raj-a ber kha, a nungchang a danglam a. A serial tihmuhnawmtu pakhat a ni.
Britain-a piang niin, US-ah lehkha a zir thin a. University of Portland, Oregon-ah BBA (finance) a zir thin. Chuta a zirlai chuan, lemchan lamah a inhmang tan ta a. An college-a lemchang thiam rual ho zingah a intat lut ve ta a.
College-a drama changtu ho zingah chuan nula chhe lo deuh deuh an tam em avangin Drama chan chu a tum ve ta ringawt. A hoh ve hmel ang reng thin khawp mai. A luh tirh kum, kum tawp lamah chuan, Ring around the Moon-a a changtu tur thlanna a awm tur thu hriattirna a hmu a, a changtu thlanni chuan a va kal ve a. Hetah hian British mi hausa chhiah hlawh lema chang atan an lo thlang ve a.
College-a lemchan thiam lang sar (star) lo ni sa te an awm a, a changtupa leh a changtunu te an ni hlawm a, an college-ah na na na chuan ngaihsan an hlawh hlawm a ni. Hemi tum hian theihtawpin a inbuatsaih ve a. Drama chan dan chungchangah tum khat chu, an college a drama chan thiam bera an ngaih chu a va zawt a, a ni chuan hmusit deuh hian a lo dawng sawng a! Kunal Nayyar-a rilru pawh a na hle.
Chumi a thiltawn avang chuan, ‘Mahni inrintawkna ka hloh vek a ni,’ a ti. An Professor erawh chuan, theih tawp chhuah turin a lo fuih sauh sauh thung a.
Khami tuma thil tawn kha a ngaihtuah let a, a lehkhabu “ Yes, My accent is real” tih buah chuan heti hian Kunal Nayyar (Raj-a) chuan a ziak, “Khapa mi tih dan avang khan ka te chem chem mai a. Ka ngaihtuah let hian, zirlai pawimawh tak ka zir chhuak thungin ka hria. Tuten emaw ka thurawn an mamawh theih dinhmuna ka lo dinga, ka thurawn an rawn la a nih hlauh chuan, te chem chem emaw, mawl em em emawah ka inngaih tir lo ang. An tan ka hun ka pe ang,” tiin.
Kunal-a zirlai zir chhuah hi a pawimawh khawp mai. Pawimawhna em em kan neilo a nih pawhin, tute chungah pawh that chhuah ila, chu chu kan pawimawh zelna tur kawng zawk a ni ang.
P.C. LAWMKUNGA LEHKHABU: Nikum lam khan, mizo pa chhuanawm tak, Pu PC Lawmkunga’n a lehkhabu, “Eng nge i ngaih ve dan?” tih chu mi a pe ve hlauh mai a. Han sawi chhuahna hun hi ka la nei chiah lo deuh a. Kum thar kan han chuang kai ta bawk a. Titi na lamahte han lam chhuak ve ta ila.
He lehkhabu hi phek 250-a chhah niin, Rs 250 man a ni a. Thuziak 26 a dah a. Manipur Chief Secretary leh MPSC chairman te pawh lo ni tawh a ni a. National Defence College-ah a lo zir tawh a, sawrkar laipui lamah pawh deputation-in a lo kal tawh a. Mizoram University-ah hian registrar a ni tawh bawk. Tawnhriat angah a, a inchhiar zau a, a kam chhuak hi chhiar a man hla.
Thuziak mi tak niin, Novel te pawh a a ziak tawh a. Ama Autobiography te pawh ngaihnawm tak a ni. Amah tak phei hi chuan, “Lehkha ziak lamah hian ka indah sang lem lo va. Ka tuipui ang hu hian hma ka sawn tehchiam lo. Thuziak thiamte zingah phei chuan ka indah pha hauh lo va,” te a ti a. Mizo pa inngaihtlawmna kan tih ang chi kha a la nei tha hle. ‘US president thlanna 2020 thlirletna’ tih a ziahah phei chuan, Facebook lamah an diriam nasa khawp a. Chuta an tawngkam ngai ngaite chu, a lehkhabuah hian a pho chhuak duh tho a ni. Kei ngei pawhin, ‘Lo inchhiar zau deuh rawh,’ an tihte phei chu ka lo hmu ve nghe nghe a ni. Tha takin a dawngsawng zel thei zawk a. Social mediaa sapatal thin thenkhatte chet dan dam ang reng taka dawngsawng tur chuan tlawm theih chu ngai ve tak a ni. “Mihringah hian sual bet tlat pakhat hi a awm a, chu chu chapona a ni. …Chu chuan keipawh hi mi zar buai fo. ..Pathian mit hmuhah hian ka va lo a dawn em, te ka ti liam mai mai a ni,” a ti thei a. Mahni chapona pawmte hi mi inngaitlawm chu an ni berin ka hre thin.
‘Eng nge i ngaih ve dan?” tih hi PC lawmkunga hian, a autobiography ‘Ka dai ve chin,’ tih a chhunzawmna a ni te pawh a tih theih bawk awm e. A taka a tawn hriat tam tak a ziak a. A thil tawn atanga a ngaih dan tam tak a zep tel bawk. IAS interview tihah te, Lehkhabu ziah, fanau enkawl , EL bethel lung a ti leng e, National defence College , Hahchawlhna ram tihahte hian ama chanchin tam tak hmuh tur a awm a ni. Thuziak dangte hi chu, Pawlitik lama kan hnam chanchin te, vantlang nun lama kan hnam dinhmun te leh tawng chungchangte a ni.
National defence College-ah hian, Mizo pathum chauh an la zir a. Major Lalhmingliana Tochhawng, IAS, 1965 vel khan a zir a, Pu Lawmkunga hian 1998 khan a zir a. Pi Lalnuntluangi Tochhawng, ICAS-in 2012 khan. Hemi hnu lawk hian Pi Lalnuntluangi Mizoramah deputation-in a rawn chhuak a nih hmel. Finance Department-ah ka thawhpui hman a. National Drefence College-ah hian an zir ber chu, “RALdo lam leh sipai chakna lam ni loin eu leh bara hmasawnna, sawrkar dangte nena inlaichinna, sipai lama inlaichinna leh india ram mamawh (national interest) te a tha thei ang bera tih hmasawn a ni ber”. IAS an interview hian, minute 40 vel an inkawm a. Ziak lamah a titha lo a, interview-ah erawh a ti tha a nih hmel a. An tlinkum hian mi 123-in IAS an hmu a. A tawp berah a hming a awm! Pi L. Tochhawng pawh a tling a. Pu Lawmkunga hian, IPS erawh, ‘Ka tling lo tlat thung,” a ti a ni. IaS leh central Service dang erawh a tling a, IAS a zawm ta a ni. “Eng lehkhabu nge a chhiar thin?” tih an zawt a, Pearl S. Buck-i lehkhabu, “Come, my beloved,” tih chu a lo chhiar tawh avangin, interview naah pawh, nuam ti taka titi na tur a neih phah a ni. Tunlaia Civil service lama luh tum tam takin kan tlakchham nia lang chu, lehkha kan chhiar tlem a ni. Coaching kan kal a, material min pek piah lam chhiar peih mang lo kan ni fur. Lehkha chhiar hi nunphung a neih a, taima taka chhiar thei nih angai a ni. Interview chungchanga a tawnhriat atanga, tunlai tawng taka, a tips pek ve hi han tarlang ila a tha awm e. Inrintawkna neih tur – “ kan va hmachhawn turte kha mihring ve mai bawk, engkim re bik an ni lo tih kha hria ila, hlauh viau tur an ni lo.” “Zawhna chhan theih loh a pawi lo” “ Hmeichhe member ngaih pawimawh tur”, “Enga? Tih loh tur,” “Zawhna chhan sei lutuk loh tur,” hetiang te hi a ni a, a buah hian a sawi zau bawk a. Hei hi kan hriat duh chuan, lei ve mai tur a ni. “Thian inkawmna changkang takah ngai ila, kan insang mar teh tung lo zawk ang, “ han tihte hi hlu tak a ni. Hetiang tips tawite te hriat leh hriat lohte hi hna dilna hmuh leh hmuh loh inkar a ni a. Ngaih pawimawh a tha hle. Interview-naa chet that avanga IAS tlin phah hial a ni bawk a. A sawi hi a awihawm khat ang!
Kan tunlai hun nena inhmeh leh kan mamawh tak, Bung 22-na, Kohhran Pathian ta tih thuziaka, a tawp para hnih hmang hian, kan thu i han khar teh ang:
“Kohhran hi a chang chuan kan duh khawp lo fo thei awm e. Zirtirna dik lo leh mi tichiai thei zawnga thuhril te pawh Kohhran hian a thlahthlam mai mai emaw ni chu aw, tih theihin a awm. Tun laiah thuhriltu dangdai tak tak, tihdamna rawngbawlna leh zawinei anga thupuanna nei an chhuak ta fo mai. Heng mite hian Kohhranah pulpit atangin zirtirna him lo an duhtawkin an au chhuahpui a. Kohhran leh pastor te an dem vak vak a, tun thlengin Kohhranin kut a thlakna kan la hmu lo. Tin, Revival Speaker thenkhatte pawh pulpita tlangnel lutuk, tualchhung Kohhran Committee ngaichang lek lova thawhlawm leh lam kual buaipui an awm fo mai. Hengte hi Kohhran hian khap hmak hmak tur niin a lang.
Lal Isua din Kohhran hi kum sanghnih dawn thaw khawvelah a lo ding tawh a, chuai lam aiin hma lam a la pan zel a. Krista pasalthate’n an lo humhim thin leh vawiin thlenga kal sualna laka min vengtu Kohhran kan nei hi a vanneihthlak ngawt mai. Zirtirna dik lo leh mi ti chi-ai thei tak tak lo chhuak mekte lakah Pathian mite chu Kohhran hian veng taima sela. Kan ramah hian sualna te lo pungin Kohhranah te kua lo hreuh thin mah se, Kohhran hi a famkim lohnaah miten hmusit thin mah se, kan himna lungphim chu Krista leh a Kohhran hi a ni, tia Kohhran kan belh tlat hian kan tifuh ber dawnin a lang. Kohhran hi awm lo se vawiina mizo society hi tun ai hian a chhe fe tawh ang tih a rinawm.”