- MC Lalrinthanga
Pu Lalbiakthanga Pachuau chanchin hi kimchang taka ziak tur chuan lehkhabua siam a ngai dawna, chuvangin kimchanglo takin Zoram mipuiin hria se ka tih tlêm tê tar lan hi ka tihtur ni a ka hriat avangin ka ziak a ni.
Pu Biaka nen hian 1976 Aizawl District Congress Committee president a nih atanga inkawpin, kan awmna party in an loh chang awm mahsela kawng engkimah vawiin thlengin kan inthlah lova, thian rinawm leh rintlak ka neih tlêm tê zinga pakhat a ni. India ram chawimawina sâng “Padma shri” zofate zinga dawngtu zawng zawng zingah, mimal leh pâwl hrang hrangte lawmpuitu ngah ber a ni tiin sawi ta mai ila thu uar kan ni lo vanga, dâwt sawitu ka ni bawk lovang. He chawimawina a dawn pawh hi a phû takmeuh meuh a ni. India ram chawimawina sâng chi hrang hrang dawngte zingah dawng âwmlo tak tak dawng an awm thin ni a sawi an awm ta fo maia, tum khat chu Rev. Thansiama (L) in Mission vêng pastor bial a vawn lai khân, zirtirtu tha chawimawina dawngtu (A hming chu sawi lang lo mai ila) chuan a lawm nân ran lu kim talhin min sawm ve a, mi pawh kan thahnem hle. Rev. Thansiama khan hunserh hmangin a thuhma ah hetiang deuh hian a sawi a “Pu. …… hi zirtirtu a ni tih reng reng ka lo la hre ngai lova, contractor emaw ka lo ti thina” tia bul tanin hunserh a hmang a ni. Pu Biaka erawh hi chu, dawng âwmlo titu pakhat tê mah an awm ka ring lo.
Pu Lalbiakthanga Pachuau hi, ni 25. 3. 1927 khân Saichal khua ah a piang a, a Pa chu Satkunga Pachuau, a Nu Dokungi Pachuau a ni. August 28. 1945 ah India sipai ah lûtin, ni 25. October. 1962 ah Battalion Quarter Master Havildar (BQMMH) in a pension. Sipai a a tan lai hian chawimawina hrang hrang panga (5) a dawng bawk, a pension hnu hian Mizoram huap leh khawtlang tân nihna pawimawh tak tak sawmnga leh pahnih (52) a chelh a, heng hna pawimawh tak tak a chelh chhûng hian tih takzetin, a tha leh tui zawng zawng a hmang thin, heng avang pawh hi a ni ang pâwl hrang hrang leh mimal tarlan sen loh lawmpuitu a neihna bîk hi.
Pu Lalbiakthanga Pachuau-in khawtlang leh ram pum huapa hna a thawh dan hi ziah mai sen a nih rih loh avangin, amah ngaisângtute’n an lo hriat atân tar lan ka duh tlêm tê chu hengte hi an ni. 1. Zoram tlangau chanchinbu hi 1980 atanga enkawlin, vawiin thlengin editor a ni a. India ram pumpui chanchinbu enkawltu upa ber a ni. 2. Mizoram political party ding hmasaber Mizo Union party a ni a, 1974 ah M.U party leh Mizoram Congress nen an infin khân secretary hna a chelh. 3. Mizoram Village Council welfare committee dintu zinga mi niin, Mizoram Village Council welfare General Secretary hmasaber a ni. 4. Aizawl town Bus tlan tirtu hmasaber a ni a, town Bus seat sawm leh pahnih (12) nei tlan tirin Chanmari – Kulikawn chuan man 50 paise a ni. 5. Mizoram transport company dintu niin, ni 29. 6. 1971 ah an din. 6. UCO Bank hi Pu Buangthanga (L) nen Mizoram ah ko lûtin, din a ni a vawiin thlengin Bank hlawhtling tak niin, Mizoram tân he Bank hi an tangkai hle. 7. National Insurance Co.Ltd hi Pu Biaka koh luh a ni a, Mizoram insurance company lût hmasaber a ni nghe nghe. 8. MJA building hi MJA president a nih laia sak a ni. 9. State Coop. Union office Bara Bazar a mi leh Chawlhhmun Jr. Training school hmun hmate hi a president laia a din a ni. 10. Kawnpui – Aizawl Via Sairang kawng hi Pu Lalbiakthanga Pachuau hova nawr chhuah liau liau zu nia. 11. Pu C. Pahlira E.M; Mizo District Council a nih lai khân thawk dunin Aizawl Bazar kan hnu khan, dawr rem fel hna an thawk duna, tuna kan hmuh ang hian dawr an rem fel. 12. Mizo Union party hotute pawhin Pu Lalbiakthanga Pachuau hi an mi rin berte zinga mi a ni a. U.T kan nih khan Pu Ch. Chhûnga leh Pu Ch. Saprawnga te’n MLA ding turin an ti a. Pu Biaka chuan “MLA kawng hi ka zawh thiam ka ringlo, min ruat lo mai rawh u” a ti a. Pu Chhûnga-te chuan mak an tih thu an sawi.
Pu Lalbiakthanga Pachuau nen hian politics lammual atanga in chhar kan ni a, “kan ngaihdân leh duh dân, za-a za (100%) a inang a ni” tiin sawi ta ila a dik ber mai âwm e. Mizoram-in remna leh muanna kan neih theihna tur ni a kan hriat avangin Bengvarna thuneitu sâng ber khan “Mizo Convention party ah lût ila, a tha ber ang.” tih a ni chungin; Pu Lalthanhawla’n “MNF leh India sorkar inremna tur a nih phawt chuan Chief Minister lo ni ta ila, second khat pawh inngaihtuah buai lovin Pu Laldenga ka kian nghal ang” a tih chamchî avangin MPCC party ah ka mal luh ta a. Mizo Union atanga Congress merger leh hotu tam takin Pu Hawla hi hruaitu atan an duhlo hle a, huaisen taka Pu Hawla paih a nih theihna tura Pu Ch. Saprawnga leh hotu hrang hrang khing tura ngêntu zinga mi a ni. MPCC president Pu Lalthanhawla paih tura tan latu zinga mi a ni a, kum 1980 MPCC inthlan dawn khan Pute: Rothangpuia (L) R.T.P , Lalsawta leh Lalbiakthanga Pachuau-te hi Pu RTP jeep khan an lêngkuala, heta tang hian Pu Biaka hi vawiin thlengin a dinna ngaiah a la ding renga. Pu Rothangpuia erawh chu, a fanu leh Pu Hawla fapa an inneih vang pawh a ni mahna, a thawm a reh hlen ta a. Pu Lalsawta erawh chu, congress party bânsanin MNF party ah a luta. MNF party candidate niin MLA ah thlan tlin a ni nghe nghe. Pu Zoramthanga aiin Pu Lalthanhawla zui tlak zawk nia a ngaih vang em ni MNF party atangin Congress party ah lût lehin, tunah chuan MPCC President a lo ni ta hial a nih hi, politics hi zawng a mak thin teh e.
Pu Lalbiakthanga Pachuau-in Padma Shri a dawn hnu hian, a petu India sorkar duh dan ang ngeiin a hming bulah emaw, a hming tâwp lamah emaw “Padma Shri” dah lovin “Lalbiakthanga Pachuau” tiin a hming hi ziak danglam lo turin ka beiseia. U anga ka en thin High School ka kal lai atanga min kaihruaitu Revd. Chuauthuama pawh, a phu ang ngeiin Doctorate degree pek a ni ve a. Doctorate degree a hmuh hnu hian, mite tih loh dan takin “Revd. Dr. Chuauthuama” ti lovin “Revd. Chuauthuama” tia a rawn ziah thin avang hian, a thu ziak hi ni dang zawng aiin chhiar nuam ka ti thin. Pu Lalbiakthanga Pachuau leh Revd. Chuauthuama-te hi chuan an hming an ziah dan pangngai bak hi midangte entawn atân an ziah belh hauh lovang tih ka ringa, ka ngên nghal bawk a ni.