Wind of Change

  • Debbie Rinawmi

Indopui II-na hun laiin kum zabi 12-naa German lal Frederick Barbarossa hming chawia an sak ‘Operation Barbarossa’ an tih, German hovin Russia an run na kha a lo thleng a. Chu buaina laimu ber nia lang chu German ho khan Russia khaw thlang lam chu hnehchhuh an tum kha a ni. Russian mi an man te chu tih luihnaa hnathawka chhawr a, chumi ruala Russia rama an hmanrua leh ei bar an zawnna tam tak, a bik takin Caucasus hmuna an tui alh thei te chu neihsak an tum a. Chutiang chuan hun khirh tak a thleng a, a tuar tu chu mipui an ni. ‘Hunger plan’ an tih te kha a rapthlak asin. Khang hunah khan Germany khan tam a tuar nasa hle a, chumi tireh tur leh Slavs ho nuai chimih vekna tura a ruahmanna siam a ni. Slavs ho hi hnam hrang hrang an ni a- Russian, Ukrainians, Belarusians, Poles, Czechs, Slovaks, Wends, Serbs, Croats, Bosnians, Slovenes, Macedonians leh Montenegrins te. He ruahmanna hnuai ah hian Russian mi lung in tang leh tualchhung mi maktaduai 3.3 an thi a ni. Hetiang ang hun harsa leh khirh taka mihring te kan awm laia hla a lo chhuak thin hi hun khirhkhana Pathian malsawm thilpek a tih theih awm e. He thil thleng chauh ni lo, Indopui II-na behchhana hla tha tak tak, infuihna leh thil thleng hriatrengna hla te tam tak a awm a. Chung zingah chuan German rock band Scorpions te hi a langsar pawl an ni ngei ang le.

Scorpions hla chuai thei lo leh eng chhuan (generation) pawhin an rilrem em em vek mai ‘Wind of Change’ hi a ngaihnawm teh e. He hla hi an album ‘Crazy World’ tih ami niin an zaipa Klaus Meine phuah a ni.Russia rama political movement, ‘perestroika’ hun laia band te’n Russia an tlawh zawha a phuah a ni. He hla ‘Wind of Change’ hi a music music video avang te pawh a nia nga, Berlin Wall tluk chhiat beh chhana phuah nia ngaih thin a ni a, mahse band member te Rolling Stone magazine in an kawm naah Berlin wall tluk chhiat (1989) hmaa thil thlengin a inspire a nih thu an sawi. Berlin Wall hi kum 1989 kum tawp lama tih chhiat a nih laiin Moscow Music Peace Festival hemi kum August thlaa neih a ni a, hemi vuakveta phuah hi a ni awm e. Engpawh nise, a hun ngaihtuah hian hmehbel a remchang a, an phuah chhan a ni emaw ni lo emaw mi tam takin inhnem nan an hmang a. Heng hunlai hian anthem ang hial ah an hmang a ni.

Berlin Wall kan sawi ta sa sa, German Democratic Republic (GDR) te’n Cold War hun lai kum 1961-ah an ram mipuite West Berlin-a an pem lohna tura an sak a ni. He wall hi bang chhah zet zet pahnih a ni a, a chhung ami zawk hi Hinterlandmauer tih a ni a, fit 6.5-10 a sang a ni; pawn lam ami zawk hi Vorderlandmauer tih niin fit 11.5-13 a sang zet a ni. He bang chhah zet hi Berlin hmun hniha then tu a ni, a tuartu chu mipui bawk, eng tianga nasa in tuar ang maw? A hmaa inngeih tak leh inhmangaih taka cheng za thin kha bang chhah in a then hrang a, chhungkua te, thian ho te, inhmangaih te chu inhmu thei lovin an awm ta a ni. Chumi a nih avang chuan he bang hi mi tam takin pumpelh an tum a. Kum 1961 atanga 1988 chhung hian mipui nuai 1 chuangin he bang chhah hi pumpelh an tum a, a tlem thei ang bera chhutin mi 140 vel tal chu he bang pumpelh tum avanga thi an awm a ni. Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED, English-a Socialist Unity Party of Germany an tih)a General Secretary Erich Honecker-in April 3, 1989-a silai hmang tawh lo tura a tih hma phei kha chuan bang pumpelh tum te laka GDR sipai te’n kut an thawh khan dan bawhchhia an ni lo. Mizoram a buai te pawh mitthla ah a lang ve iar iar thei, inang mah suh se. Tichuan US President lo ni tawh Ronald Reagan leh George Bush te pawh kha tuipuiral atanga Sovie Union chu he bang chhah hi ti chhe tura ngen tut e zing ah an tel a ni. A hmaa thuneihna lo chang tawh te ang lo takin kum 1985-a Mikhail Gorbachev General Secretary a nih meuh chuan danglamna an pawm thiamin an rilru pawh zau ta a. Sawi tur tam tak a awm a, Soviet thupuangtu Gunter Schabowski-in border hawn a nih tur thu chu a lo hriat sual deuh hlek a,visa pawh tel lo va East leh West Berlin-a mipui te an intlawhpawh theih dawn emaw a tih thu chu Europe khawmual pui ah chanchin thar a ni ta chuah chuah a, bang chhah lam chu an pan khawm a. Berlin-a border guard Harold Jagera’n gate pui hawng tura thu a pek a, lehlam lehlam atanga mipui intawk khawm tur te chu mitthla in a hmu a, heng zawng zawng hian he hla ‘Wind of Change’ hi a ti hlu in a ti ngaihnawm em em a ni.

He hla hian lungngaihna leh beiseina a keng tel a. Lungngaihna karah beiseina a lo lang a; chutih rual chuan beiseina karah pawh lungngaihna a de zeuh zeuh tho bawk a ni. ‘Do you ever think that we could be so close, like brothers?’ tih ah te hian beiseina langsar viau mahse, a hun laia lungngaihna leh hrehawmna kha pholan tel a ni a, East Berlin, khawtlang (western) ram kaihhnawih- incheina a ni emaw, hla a ni emaw, thuziak a ni emaw, engpawh mai khap a nihna hmun ah leh, a hmaa khawpui mawi tak pakhat ni thin kha khawvel pahnih ang hlawk ta taa cheng tan chuan beisei ngaihna pawh a awm kher lo vang, mahse he hla hi chuan beiseina a pe tlat si!
‘The future’s in the air
Can feel it everywhere
Blowing in the wind of change’ tih tlar pathum ringawt pawh hian mitthla theih hialin hlimthla min pe a. He hla an phuah lai hian boruak tha a inmung chho tan tawh a, chuvang chuan beiseina lian tak an nei a ni. Keini ram ah lo kai lut ve lawk i la, kan taksa chu hliam lo mah i la, rilru leh thinlung hi a rum takzet a, thatna leh dikna kan beisei laiin chumi letling chu kan hmu leh thin a. Nakkum mai hian inthlan kan hmachhawn leh dawn a ni a, party te’n danglamna/ danglam min tiam hlawm, engtiang taka beisei tur nge hre lovin tuilairapin kan awm mek a ni. Berlin-a ‘change’ ang hi kan hmu ve ang em? ‘Distant memories are buried in the past forever’ han tih a rinawm lohna leh hlemhletna te hi phum bo ve a va chakawm em! A thunawn a ‘where the children of tomorrow dream away’ tih hnua ‘where the children of tomorrow share their dreams’ a’n ti leh te hi a va thuk em!

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427