Sumhmun Titi – 16

  • F. Vanlalrochana
  1. ENGNGE KAN ZIR ANG?

Matric kan han pass hlim hi chuan, zirtur dang vak a tam chuang lo a, kan mark hmuh a zirin leh kan seat hmuh dan a zirin kan zirtur hi a awm ve thei a. Arts, Science, Commerce-ah a inthen deuh phawk a. Science lak duh engang mah ila, kan mark in a pha lo thei a. Chutiang zel chuan.

Science kan tui lo hrim hrim a nih loh chuan, class XI a science lak hi chu a tha. Kan la pha a nih chuan, Under Graduate course-ah kan duh angah kan kal leh mai dawn a ni. BA/BSc/B COM chauh lo deuh zirtur a lo tam tawh em em a ni. Civil service lam tum tan chuan, Science lak a pawimawh.

Pawl 12 pass hnua zir theih hi a tam a. A zir theih hrang hrangte chu sawi vek sen pawh a nilo ang. Duhthlan dan tur tawitein i han sawi teh ang.

  1. Engnge i tuizawng: I tuizawng mil subject thlang ang che. I tuizawng milin i nihtum pawh i thlan a tha. Mahni tuizawng hriat a pawimawh.

Pu SR Vala fapa Pu Lalduhthlana, IFS (Rtd) pawh hi engineering lam kum 4 zet a zir hman a. A tui thei thlawt lo. Arts ah a inlet a. A hnuah chuan IFS a ni ta a ni.

  1. Chhungkaw dinhmun: Kan chhungkaw dinhmun leh ka thil zir tum kha a inmil em tih ngaihtuah fo a tha. Sum leh pai leh rilru lama chhungten min chhawmdawl hleih theih loh course zir a awm thei.
  2. Eizawnna atana tangkai zui a ni ang em?: Ka thil zir chu eizawnna/sumdawnna bul tan dawn pawh ni ila, a tangkai zui angem? Ka mamawh thiamna ka paw chhuak zo angem?
  3. Mahni nihtum a chian: Mahni nihtum a chian a, chumi mila zir leh inbuatsaih a tha. Miin an bawh ang bawh ve ngawt tur lah a ni hek lo.

I mizia leh i taimak dan leh i tuizawng chiang la, chumi mil chuan thutlukna siam thin ang che.

  1. Nu leh pate hriattur: I ngaihsan zawng emaw, a hunlaia mi bawh emaw, i nih ve tak chiah loh i nih duh si emaw kha an nihna turin i fate barluih suh. An careerah chuan i duhzawng zirtir ringawt lo la. Anmahni berawnin, an mizia enin, a chunga kan sawi tak te ang khian hmalam hun thlira, chhungkaw dinhmun ngaihtuah chungin thutlukna siam kawngah i fate kaihhruai mai rawh. He decision kher hi chu barluih loh a tha.

TLANGKAWMNA : Mi taima bik, mi bik, thiam thei bik leh mi paukhauh zual, harsatna hneha dingchhuak te chanchinin kan infuih thin a. Tlang takin han sawi ila, chutiang mi chu kan ni vek kher lo a nia. Mi pangai, sang em em lo, hniam em em lo kan ni fur. Chutiang mi chu kan fina, kan fimkhur leh zual zawk angai. Kan hmalam huna kan thutlukna siam kawngah.

Nu leh pa leh zirtirtute nen sawi ho a, kan tana tha ber tura duhthlan a tha.

  1. June ni 10, 2019

VANMAWIA LEH KTP GENERAL CONFERENCE HLABU

KTP General conference hi 2004 hnulam atang chuan kumkhatah danah an nei ta thin a. Tunah hian Kolasib-ah neih mek a ni a. Hri leng avangin a theih loh mai awm mange tih hnuah a hman theih ta hlauh a. Ṭum dang ai chuan an tlem deuh hmel. 2020 khan serchhipah neih a ni a. Hripui len ṭan, India ram a tihbuai nasat hma a ni. Mihring an tam hle. 2018 khan West Phailengah an nghat a. 5th March thlenga palai inziak lut zat hi mi 18,800 a ni. A nghahna hmun a zirin palai hi an tamin an tlem thin. 2012 Thenzawl kha Aizawl atanga lan phak a ni bawk a, Pathianni chawhma inkhawm kha mi 30,000 chuang niin an chhut. Chutiang conference ropui tak chu neih thin a ni a. Hlabu siam ziah a ni bawk.

Tunlaiah hi chuan hla chhut leh a bu siam hi a awlsam viau tawh a. Type writer a chhut a, cyclostyle a her a nih thin lai kha chuan a buaithlak ve hle thin.

KTP General Conference hlabu hi 1972 atanga siam tan a ni a. 1973-77 chhunga conference hlabu kha chu Hla Phuahthiam Pu Vanmawia khan ama mimal thahnemngaihnain a buaipui thin. Tunlai hunah hian inpekna kan sawi thin a, Pu Vanmawia inpekna hi ropui tak a ni.

KTP General Conference hlabu hi Central Commitee-in an buaipui thin a, commitee peng siamin an tulpui thin. 1992 khan Central Commitee member nilo, khatih laia Tv. Rk Lianzuala te ho mi pali vel Central Commitee atabga tel te bak an ruat tih loh chu, central commitee hoin an buaipui thin. Tunhnu hian kan thianpa C. Lalchhandama, Chanmari hi a solfa chhutu atan an hmang ta fo. Tunhma ai khan hlabu buaipui hi a awlsam ra hret nain, inpekna leh tihtak takna a la ngai thul hle. Thil awiai tak a la ni lem lo.

Mahnia chhu chhuak vek a, cyclostyle a her leh thlap a, hlabu atana khawrpum thintu Pu Vanmawia inpekna kha a ropuiin a chhuanawm hle. Chutiang chuan kum 4 chhung zet kha ama mawh atan a la a ni.

Pu Vanmawia kha 1922 a piang a ni a. Zalenna sualin ramhnuaiah te a chhuak lawp lawp a. MNF senator te a han ni hial a. Lehkha zir lehin kum 50 ral a kai hnuin BA a pass. Solfa thiam chungchuang a ni a. A hla phuahte hi a thluk hi a dikin a changkang em em mai a. Sak a nuam a, rimawia tum pawh a nuam bik a ni.

Vanmawia hlate hi 60 vel a ni a. A bak pawh hi a awm mai thei. A hlate hi a mawiin a dak thlarh vek mai a. A hla zinga mi nawlpuiin kan hriat lar deuhte chu “Ram engmawi tak chu a awm, Ram zawng zawngte u (Sam100), Van mite hla, Lal Engkimtitheia chuan, Lei leh vana thuneihna zawng zawng, Bethlehem arsi chu a eng, Lalpa Chanchin Tha puangtute, Thim zingah ka awm tawh a, Lalpa fakin zairu” tihte a ni.

1980-ah a thi a. KTP General Conference Hlabu a buaipui hnuhnung ber chu 1977 a ni. A thih hma kum 3 thlengin KTP General Conference hlabu hi a buaipui tihna a nih chu. Vanmawia inpekna hi ropui tak a ni.

  1. MI AWPBEH LOHA AWM THIAM HNAM

James C. Scott-an 2009 khan lehkhabu ngaihnawm deuh mai a ziak a. The art of not being governed tih a ni. Hetah hian Asia chhim chhak hnam tlahlang ho chanchin a zirin a ziak a. Chutah chuan mizote hi min huam tel ve bawk.

Hnam lian zawkte awp behlohna turin Tlangram an thlang tlat a. Chu chu Zones of refuge tiin a vuah a. Kumtin an lo neihna an thlak a, an khua an sawn sek bawk a. Phaikuam lal chakzawkte awpbeh theihlohna tura an tactic a ni chu chu. Ziaka thil an chhinchhiah ngailohna chham pawh an chanchin chu chhui theih loh nise an duh vang niin a ngai.

Mizote hmun khata kan lo inhlawm khawm lohna chham pawh, tuma awhbeh loha awlsam taka keimahniin ro kan inrel theihnan hnam bil/thlah bil tetein kan awmdarh ta zawk niin James C. Scott-a hi chuan angai. Tlangrama kan awm hi “Tuma awpbeh duhlohna” tarlangtu a ni. Mi tam tak chuan, hetiang hi nuih zat an ching ta zauh zauh. Mahse, a lo hlu hle a ni tih a chiang.

Mizo hnam hi, kan hnam ze dik tak leh kan nihna chu mahni kea dinduh, tuma awpbeh loha awm tum thin hnam kan ni tih hi kan theih nghilh ngailoh a tha ang.

Hei hi kan identity nise, chutah chuan kan hnam damna pawh a inphum a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427