- Zomuanpuii, 3rd Semester, M.A. Mizo & Cultural Studies, ICFAI University, Mizoram
‘Zawlpala Leh Tualvungi’ lemchan thawnthu hi Mizo thawnthu ngaihnawm tak, chan chhuah theih tura her rem a ni a, Lan-8-a then niin lemchan thawnthu tawi a ni.
Lemchan thawnthu reng reng chu a sei emaw, a tawi emaw pawh ni se tehna hrang hrang hmanga teha thlir theih a ni thin a; lemchan hmanraw zei (dramatic devices) eng ang nge inzep tel tih leh eng angin nge hman a nih tih pawh chhui tham fe a awm thin, he lemchan thawnthu pawh hi chumi huang atang chuan kan thlir dawn a ni.
‘Zawlpala leh Tualvungi’ lemchan thawnthu hi thawnthu ruhrel (plot) hlawm tha angreng tak nei a ni a, thawnthu kal chhovin a mamawh dan angin changtute (characters) pawh duan niin an tawngkam (dialogue), khawvel, hmanrua, hun leh hmun (settings) pawh hmanlai huna innghat (historical play) a ni. Lemchan thawnthu lungchhiatthlak taka tawp (Tragedy) niin mihring leh mihring inkara buaina (conflict) avanga thihna lo thleng leh phuba lâkna (revenge tragedy) lam hawia duan a ni.
He lemchan thawnthua langsar tak mai chu changtu pawimawhte chungchang uar taka lanna (epithat) a ni a, hmelthatna, hausakna leh huaisennain mihring nuna hmun a chan thûk dan pawh hmuh theih a ni. Changtute thliar dan (characterization) leh tawngkauchheh (diction) pawh tha taka duan niin a lemchan khawvel pawh a inlalawn tha viauvin a hriat a. A changtute tawngkam hian lemchan thawnthu-ah thil tam tak a tiin mi dik leh dik lo kan hre thei a, phunsepna (aside) leh phun rûkna (soliloquy) te, hun kal tawh thlir lêtna (flaskback) leh hun lo kal tur leh thil thleng thei thawt lâwkna (foreshadowing) te pawh tangkai taka hman a ni.
Tragedy lemchan ziarang langsar tak, a changtu berin a thil tihsual palh a tâwpa a chhiatpui tâkna (hamartia) leh a thutlukna siam sual avanga tawrhna lo thleng (error of judgement) hmuh tur a awm a, chumi karah chuan boruak zângkhai tlem azawng (comic relief) hmuh tur a awm a; tin, sual ruala thatna a boral tel ve tâkna (tragic waste) te pawh hmuh tur a awm bawk a ni.
He lemchan thawnthu chungchanga sawi hmaih hauh loh tur chu lemchanin a mamawh dan anga lemchan thawnthu her remna/ her danglamna (Literary Piece) lo lang hi a ni âwm e. ‘Tualvungi leh Zawlpala’ thawnthu kan lo hriat tawh sa ang lo deuhvin he lemchan thawnthu hi a kal chho va, a tawp khar dan pawh a danglam ta deuhvin, a lemchan thawnthu hmingah pawh ‘Zawlpala leh Tualvungi’ tih a ni a, hei hian chhan tha tak neiin, he lemchan thawnthu ziaktu kam chhuak kan hriat danah chuan a changtu ber (hero) Zawlpala hi changtu ber ni tlaka duan a duh vang niin a lang a, ngaihtuahna danglam atangin thil thar a lo chhuak ta a tih theih âwm e.
Hei hian he lemchan thawnthu hi eng dinhmunah chiah nge a dah tih chu chhiartute thutlukna siam turah dah ta ila. Thutlukna siam ve thei ngei turin he lemchan thawnthu la chhiar ve lote chuan lo chhiar ve ngei teh u.