- Dr. C. Lalrampana
A KAMKEUNA
Sãrzuk hi Mizoramah engtik atanga lo awm tan nge tih chiang taka hria an awm lem lo mai thei. Hetih rual hian Sãrzuk hi Mizo hnam nun nen a inkungkaih tlat niin a ngaih theih. Hmasang ata tawh chuktuah huanah leh khaw dai velah leh ramhnuaiah hmuh tur a awm zut thin. Tun thlengin bazarah pawh lei tur a awm deuh reng a; a thur tui dan a danglam em avang hian theithur ngaina tan chuan chhenfakawm tak a ni thei awm e.
ENG NGE A NIH?
Sãrzuk hi Sapho chuan ‘Silverberry’ an ti a, thenkhat chuan “Russian Olive’ an ti bawk thin. Sãrzuk hi a Scientific hming chuan Eleagnus latifolia- tih a ni. A common name chu ‘Bastard Oleaster’ a ni. Mizovin Sarzûk kan tih chhan pawh hi hriat chian a har viau tawh mai thei. Kum 1820 lai vel khan Asia khawthlang lamah chuan an ching uar tawh hle a, tunah phei chuan Asia khawchhak leh India ram leh khawvel hmun zau zawkahte hmuh tur a awm zur zut tawh a ni.
A THATNA
Sãrzuk hi a helin emaw, chhum hminin emaw, engtizawng pawhin damdawi atan a tha hle. Sãrzukah hian Vitamin thatak tak tocopherol, carotene, vitamin C, thiamine B1; minerals -calcium, magnesium, potassium, iron & manganese-te a pai tha hle bawk. Heng baka a thatna hrang hrang leh Ayurvedic damdawi atana an hman tangkaina tam ber chu nattna hrileng laka vengtu atan te, nachhawkna, antioxidant, anti-inflammatory, anti-mutagenic analgesic atan te an hmang tangkai hl. Heng baka a thatnate chu-
PUM DAMDAWI
Sãrzuk pil tui leh a hnah densawm tuite hi pumna (peptic ulcer) damdawi atan a tha hle a, Europe & Central Asia-ahte chuan an hmang uar hle.
HLIAM DAMDAWI
Sårzvukah hian vitamins A, C & E, flavanoids ; & bio-active compounds, fatty acids a awm avangin hliam pem leh intihpalh thilah hliam leh pemthar damdawi atan a tha hle.
NACHHAWKNA
Sårzuk hian bioflavonoids tha tak a ken avangin nachhawkna damdawi tha tak a ni a; natna chihrang hrang a chhawk zangkhai thei.
CANCER DOLETTU
Uluk taka damdawi atana sãwngbãwl chuan sãrzuk hi cancer cell thang zel tur lo dolettu atan leh hmuar hnawng siamtu bacteria dolettu leh thattu tha tak a ni thei.
CHHUL DAMDAWI
Tunhma atangin Mizote chuan hmeichhe thatlohna hrang hrang chhul bãwk, chhul bãl, tãina, bawlhlawh vãr chhuak, thiput, hlam tãng, thi nei tha thei lo etc. enkawl nsn a tangkai hle a; tun thleng pawhin zokhaw lamah chuan hman tangkai reng a la ni.
LUNG DAMDAWI
Lunglam harsatna (cardiac problem) nei tan fibers, anthocyanin, polyphenols a keng tam a, hei hian lung lama harsatna nei a pui tha hle a, lung hriselna a thlen thin.
THISEN SÃNG TAN
Magnesium & potassium a tam avangin thisen kal vel a siam tha a, chuvangin, thisen sang nei tan ei fo theih a tha hle. A rah hmin ei leh a hnah chhum tui in thin a tha hle.
A TLANGKAWMNA
Mizoramah hian ramhmul damdawi tha tak tak, chihrang hrang a tam hle a, vai damdawi allopathy ei kher ngai lova dam theihna tam tak a awm. Mahse, hengte hi a tawk chauha hman leh ei dan tawk thiam a ngai hle a, chuvangin, awmze nei taka kan hman tangkai theuh theih nan a sawngbãwl danah thianghlim tak leh ei danah fimkhur takin kalpui thin ila hlawk takin kan chhawr tangkai thei dawn a ni. Tin, ei rei zawng pawh hi natna nasat dan azirin dam chian hma loh chuan ei thin tur a ni.