Minister Lalrinpuii’n nimin khan Lunglei Dist. MJA Annual Conference a hmanpui a. Democracy ramah mipui ten a hun takah, thudik tak an hriat thin a tul thu sawiin, chutianga mipui ten information dik an dawn theihna tura mipawimawh berte chu chanchinbu mite an nih thu a sawi.
Lalrinpuii chuan langtlang sawrkar nei thei tur te, sawrkar hotu ten an thutlukna siamah mawhphurhna tluantling an lak theih nan te, a tul ang zela sawrkar khalh ngil tur leh kawng tha leh dik lama mipui rilru sukthlek kaihruai turin chanchinbumi ten the- ihna an ngahin an pa- wimawh hle tih a sawi a. Sawrkar pawhin chanchinbumite chu a ngaipawimawh hle niin a sawi.
Ruihhlo a tul thu sawiin, Chief Minister Lalduhoma’n ni za chhunga sawrkar tih tur a puanah pawh ruihhlo do kawnga hmalak nghal a tul zia tarlan a nih thu a sawi a. Sawrkarin ni za chhunga tihhlawhtlin a tum te a hlawhtlin theihna turin a department chan pakhat Social Welfare & Tribal Affairs Department hnuaiah hma la nghalin, Mizorama Kohhran hmeichhe pawl hrang hrang leh NGO hrang hrangte sawm- in, Ruihhlo do kawn- ga hmalak dan tur pawh an sawiho tawh thu a sawi.
Mizoramah ruihh- loin bu a khuar ngheh tawh em avangin a dopui turin chanchinbumite pawh a sawm a. Mipuiah pawh nasa zawka tanlak tlan theihna tura mipui hnena nasa zawka awareness siampui turin a sawm.
Health Department a enkawl hnu ah a zirchian ve zel thu sawiin, hriattur leh zir tur a lo tam hle tih a sawi a. Health Care bik chu level 3 anga sawi theih a nih thu sawiin, – Primary He- alth Care – Doctor/ Nurse etc a inentirna. Secondary Health Ca- re – Specialist hnena inentir leh na. Tertiary Health Care – Specialist leh tunlai khawl changkang nena in en- kawlna tea then theih a nih thu a sawi.
Mizoram bikah Pr- imary Health Care la- ma Service Centre – CHC, PHC, Health & Wellness Centre leh Sub Centre din kawn- ga hmalakna a lo nasa hle nia sawiin, mithiamte chhut danin mi- pui 20000 chin awmnaah PHC pakhat, mi 5000 awmna chinah Sub Centre pakhat awm a tawk laiin, kh- awtin, vengtin deuh- thawah Service Centre hrang hrang dah a lo ni fur mai niin a sawi a. Hei hian thaw- ktu lamah indaihlohna nasa tak a thlen mek a. Service Centre tina thawktu dah vek tur phei chuan state pakhat budget in tlin chi nia a lan loh hial thu a sawi.
Aizawl Civil Hospital, Lunglei Civil Hospital, ZMC, Siaha leh Champhai-ah te ICU khum leh bungrua te a awm hlawm a, thawktu lam inda- ihlohna avangin a fu- nction tur angin a la hman theih loh niin a sawi a. Heng te avang hian media lama lang thin, ZMC leh District Hospital ah ICU khum chuti zat dah belh a ni tih te pawh, thawktu neih loh ava- ngin a lo hman theih loh hlawm a ni, a ti.
Mizoram mipuiin sum an sen tamna ber leh sawrkar leh mi- mal/chhungkua anga sum luanral tamna ber chu Secondary Health Care leh Tertiary He- alth Care an tih – Lu- ng zai, Kal thlak, Ca- ncer enkawlna etc te a nih thu sawiin, Mizo Doctor thiam tak tak ten Mizoram damd- awiin ngeia Kal (Kidney) thlak ve an inhu- am thu hriat te, Cancer zai thei tura khawl leh hmanrua an neih that ve tawh zia hmuh te leh Cancer zai tur Surgean tha neih ve tawh dan te, Lung zai lama hmalak theih an chak ve tawh thu te leh heng hmalakna hian sawrkar leh mi- mal sum tam tak a sa- ve theih dan tur chhut in Tertiary Health Care lama hmalak nasat a chakawm zual hle niin a sawi.
Health Ministr ch-uan “Specialist Doctor leh Superspecialist thiam tak tak kan neihte pawh hi an thiam- na kan hman tangkai theih dan ber tur chu tunlai khawl chang- kang awmna (Facility awmna) a dah a ni” a ti a. Zaimi (Surgean) ni reng si, mi zai theih miahlohna hmuna dah te, khawl awm miahlohna hmuna dah te chu awmzia a nei dawn lo a. Lung lam doctor – Cardiologist thiam tak kan nei thar dawn, a lo chhuah veleha Lunglei a dah ka chak hle, mahse cardialogist te chuan lung enna khawl ‘cath lab’ tello chuan medicine specialist te tih theih ang bak tih theih a nei vak dawn chu- ang lova, theihtawpin hma kan han la chho anga, Health Department lamah pawh tun aia nasa zawka hmasawnna kan neih theih ngei ka beisei” a ti.
“Mizoram hi tlan- gram a ni a, a mawina pangngai “natural be- auty” hlut tu kan thahnem chho zel rualin tourist tam zawk hip tur leh tourism atanga sum lalut belh tur ch- uan hmalak nasat kan la ngai em em a, Tun tum ka lo haw pawh hian Lunglei leh a ch- hehvel khua ten Tou- rism lama hma kan sawn theihna tur Plan tha tak mai kan neih theih nan Tourism lama kan hotu – Addl Secretary V. Lalengmawia chu min tawiawm turin ka ngen a. Ani hian Theiriat tl- ang te, Serkawn, Sai- rep etc te a hmunah a rawn fang anga, Plan te pawh a tul angin kan siam tlang thei dawn a ni” a ti.
“Eng anga Plan tha pawh mipui thlawpna tello chuan a hlawhtling thei dawn lo a, chuvangin chan- chinbumi te pawh mi- puite hnena a tul anga Awareness min pek puia, min tanpui zel turin ka sawm a ni” a ti bawk.