- C. Zama
Mizo National Front hruaitute chuan India sawkar/Assam sawrkarin min enkawl dan chu lungawi thlak an ti lo va, Assam sawrkar hruaitu leh Central sawrkar hruaitute vawi engemaw zat hmuin Mizoram chawikang (develope) turin an ngen a. Hetih lai hian Assam sawrkar hnuaia District zingah a hnufual ber kan ni. An ngenna chuan awmzia a nei thei lo va. Beidawng lovin India Prime Minister hnenah memorandum an thehlut a, chu pawh chuan ngaihsak a hlawh chuang lo. MNF hruaitute chuan India sawrkar thil tihdan chu chik takin an thlir a, min chawikan aiin min chimral an tum a nih hi,. hetianga min enkawl reng chuan kan tlem si a, min la chimral thei mai ang, tih chu an ngaihdan a ni.
Hetih lai hian Mizoram chu a ralmuang a, thenawm ramte nen ramriah intihbuaina a awm lo va, Mizorama BSF leh Asam Rifle awmte pawh an zalenin an ralmuang a; silai pawh an mutnaah kawl lovin quarterguard-ah an dah a. Chutianga Zoram a ralmuan hle lai chuan Assam Rifle Bn. khat Mizoramah an rawn thawn luh belh a. A thenin Aizawl an thleng tawh a, a then Silchar leh Aizawl inkarah an thang mek a. MNF hruaitute ngaih a tha thei lo va, Pu Laldenga’n Assam Chief Minister Pu Chaliha telephone-a biak a, Assam Rifle an rawn thawn luh tharte chu hnukkir leh tura ngen a tum a. Mahse Pu Chliha an a be duh lo va.
Mizo National Front high command an thukhawm a, ‘India sawrkar hi an fing kherek em mai a, che thei miah lova min siam an tum a nih hi; India sawrkar hi ralthuam leh sipai chakna chuan kan hneh lo vang tih kan hria a, hneh chuang dawn lova kan inhriat avanga kan dikna puanchhuah ngam loh chu a tha lo ve, chakai pawh a kaw tawpah chuan atang ral ngam a lawm. Kan dikna hi khawvel hriat turin i au chhuahpui ang u’ tiin Mizoram independent puan a rel ta a, a hun atan March ni khat 1966 (ni 28/2/1966 zanlai dar 12:00) ni se a ti a.
Ni 28/2/1966 chu a rawn inher chhuak ta a, Aizawl chhehvela volunteer-te chu khawthim hnuah an inhawr khawm a. Chhim lam chu Kulikawn, Tlangnuam leh Mission vengah, Hmar lam chu Durtlang, Bawngkawnah, Chhuah lam chu Chite leh Electric vengah. Tlak lam chu Chhuah lam leh chhim lam inhmuhkhawmnaah.
MNF High Command chu Synod Sunde sikul hall-ah MNF President Pu Laldenga hovin an thukhawm a, Pu Rochhinga in Thakthing vengah MNF Executive Member an thukhawm bawk a. Ni 28/2/’66 tlaia Aizawla Assam rifle roll call-naah AR Commandent thupek, AR zawng zawngin roll call zawh atangin an awmna apiangah silai leh a mu keng vek tur a ni tih puan a ni a. He thu hi A.R-a tanglai Sepoy pakhatin an hotute hnenah chhuah zawk dilin Pu Laldenga hnenah Commandent thupek chu a hrilh a. AR beih dan tur an ruahman lai chuan an silai kawl zawng zawng Quarterguard-ah dah vek a ni a. AR-in Quarterguard-a silai dah lova, an kawl theuh chuan volunteer ten silai kawl lo va ngaiin an bei dawn si a. Nunna an chan hnem lutuk ang tih Pu Laldenga hian a vengthawng a ni.
Pu Laldenga’n inkhawm a kaihruai a, Assam Rifle bei tura engkim ruahman fel a nih tawh thu member ten report an ngaihtlak hnuah Pu Laldenga’n AR-a an agent hnen atanga a thu dawn sawi chhawngin eng anginnge an ngaih, an ngaihdan tlang taka sawi turin member-te a sawm a. Thenkhat chuan independent puan (Zero hour) chu thulh an duh a, thenkhatin Mizoram pumah chet hun tur kan hrilh tawh a, sut leh theih a ni tawh hleinem tiin independent puan chu kaltlangpui an duh thung a. Engemawchen an sawi ho hnu chuan Pu Laldenga a rawn ding chhuak a, “Thiante u, zanin hian MNF party chu step khata hma lam pana pen a tul ta a ni. A bul kan tan tawh a, a saseh a thlen pawhin kan tlanchhe lo vang. Zanin atang hian khawvelin Mizoram a hre tan anga, a hre telh telh bawk ang. Pu R.Zamawia, Defence Secretary-in Operation Jeriko Commander hnenah ‘Operation go ahead’ tiin thu pe rawh se. Kei Laldenga, tling lo taka hruaitu atana in ruat hian Mizoram a independent ta tih ka puang e,” a ti a. Hetih lai hian Pu Laldenga hi kum 39 a ni.
Zan dar 12:00 rik hma deuhin Electric venga Pu Lalnuntluanga (Ex MLA) chokaa silai leh granade endiktu ten granade an tipuak palh a, a hmunah Lt. Rokima a thi a, hliam 6 an awm a.Chung ho buaipui chuan Defence Secretary Pu R.Zamawia leh hotu thenkhat an kal a. Lt. Rokima ruang chu an in Chaltlangah an dah a, hliam tuarte chu Durtlang damdawi inah an phur chho bawk a. AR hmunpui bei tura volunteer pungkhawmte chu dar 1:00 PM thleng hotute thu ngaichangin an awm a, dar 1:00 PM a pelh hnu pawhin hotu hmel hmuh tur a awm lo va, mahni thua han beih ngawt chi a ni si lo va. Hemi zana Aizawla AR hmunpui beih an tum chu thulh a ni ta a ni. Mizoram hmun tam takah hemi zan hian Mizorama India sawrkar force awmte beih an ni.