- Vanlalzawma, Muallungthu
Mihring te nun phungah Pathianin rem a lo ruat lawk tawh angin khawvelah hian hranghluiten mual min liamsan zel a. Thangthar lo chhuak chho zelin kan nun phung leh chêtzia-ah thil tharin min chiah a, hmasâwnna thar lo chhuak mila khawsak dan thiam turin kan inher rem ve te pawh a lo ngai ta zel thin. Hranghluite hian tunlai thangtharte mil tura inher rem kan mamawh rual hian thangtharte pawh hian kan hnam nun paih bo loa hmasâwnna kawng zawh zel tura kan inzir pawh a ngai ve zel tho mai.
Hnam dangte chêtzia leh khawsak phûng mawi leh tha tak tak kan entawna kan lakluh rualin nundan mawi lo leh tha lo tak tak tê pawh entawnin kan nunah kan senglut bawk a. Kan khawtlang nun chu belhchian dawl lo khawpa chïrï a lo ni chho ta angin a ngaih theih ta hial mai. Kan hranghluiten ram leh hnam tana thil tha tur an lo ngaihtuah leh ngaih pawimawh, tihmakmawha an lo neih thin te pawh thangtharte tan chuan tih vek rem lo leh hluihlâwn tak tê pawh kan lo ngah ta. Hei hian kan ram leh hnam hi a chhe zawngin nge min hruai thlen anga a tha lam zawngin min hruai ang tih hi kan ngaihtuah chian a tul ta viau mai niin a lang.
Zêp nak emaw, keini mihringte nun phungah hian kan mihringpui; midangte hian keimahni-ah, an tâna hlawkna tur leh nawmsakna tur, an tana thil tha zawk dâwn tur emaw hlawh chhuah tur eng emaw an neih loh chuan tu duhsak mah kan hlawh tak tak thei lo fo tiin sawi ta ila kan pawm diak diak lo maithei a, kan awih vâk lo maithei bawk. Mahse, han ngaihtuah chiang ila, a dik thui viau lo maw aw tih min ngaihtuah tîr thin.
Mi hausa leh mi ropui, mi thiltithei tak tak tê tana he khawvela thiltih awlsam bikzia leh khawtlang leh kohhran thlenga an thu leh hla-in awmzia a neih bikzia chu kan hmu-in kan hái hauhin ka ring lo. Chuti ang mi; khawsa thei deuh leh thil-ti-thei deuh te chu tute mai pawh hian thil dik leh dik lo pawh ngaihtuah chiang mang loin kan fak uchuak mah mah thin em aw tih mai tur a ni ta fo mai! Chuti ang mi te chu, an hmaichhanah tute mai pawh hian that kan chhuah a, an hmaichhanah kan fak a, an lakah that chhuahin kan Pathian biak lo chauh chu anih thin si hi maw! Keini ngei pawh hi chuti ang mi chu ni ve ila chuan, tute mai pawh hi kan hmaichhanah hian an felin an tha vel vek mai awm asin!
Chutih laiin, Siamtu hian keini ang; mi alaia mi chhawrnahawm lo tak, ram leh hnam tana tangkaina chhete pawh nei lo, mi alaia laktlak loh lutuk te anga dûang hi ‘mi mai mai’ ni tur hian min siam tel ve miau si. Khawtlang leh ram tana tangkaina engmah nei lo, pachhe ve tak, neih nei bawk si lo, midangte va thunun tûra thil tih theihna leh thuneihna engmah nei bawk si lo, midangten min biak thatna tura ropuina engmah nei lo leh sum leh pai nei lo ve tak kha kan lo ni vei râwl nen; chuti ang mi, keini anga dûang hi tu hian nge maw min han tlawna, min han be tha viau reng tur le ti a he khawvel hringnun kal phung hi thlir mai a awl duh viau. Kan sakhmel lah hian pûak a lo ti lo leh zel vei nen!
Thuneihna hüm a, mahni kutzâla thil ti theitu dinhmun han luah chiah hian mihring mizia dik tak a lang thin an ti fo a. Keini anga dûang chuan chuti ang dinhmun chu kan luah ve hmêl loh em avângin he khawvel hian kan mizia dik tak pawh hi a hre dâwn lo a nih mai hmel e!
Hringnun kalkawngah hian mi thlengtlâwr zuan chi te hian dinhmun tha changin, ropui taka chawimawinate dawngin, thuneihna humin thil ti thei viau thin tak mahse, mihring dinhmun hi kumkhuaa pangngai renga awm tura duan tumah kan awm lo a. Vawiina khîta mi kha naktukah chuan khûtah a awm ve thut thei ti a kan mithiamte thu leh hla kan ngaihthlak thin kha a lo dik thui viau mai tih chang ka nei thin a. Zân khat thil thua hausa thut, rosum leh paia harsatna nei lo khawpa hausa thut an lo awm anih phei chuan thil felhlel eng emaw chu a awm ngei ang tih pawh a ngaihtuah thiam theih mai awm e. Kan hnam hi kan la tlêm tham a, kan eizawnna pawh hi kan inhriat pui ang thîm thêm bawk si a. Hausa thut an awm chuan thil dik-hlel a awm ngei ang tih hi rin loh theih pawh a ni lo tlat si a ni!
Kan ram leh hnam hian hmasawn se tiin tute mai pawh hian rual kan awt ve ta viau mai niin ka hre thin a. Ram leh hnamin hma a sawn theihlohna langsar tak chu ‘mahni hmasialna’ leh ‘sum leh pai atchilhna’ hi an ni chiang ngawtin ka ring. Chubâkah, hruaitu tha, mi huaisen, rinawm leh dik kan mamawh a. He inthlang ramah hian mipuiten ram hruaitu tur kan thlang thin a. Thlantlin nih tumin ram leh hnam vêi inti, hmangaihtu intite chu an rawn inzuar a, keini mipuite chuan kan duh zâwng, khawtlang tan te, ram leh hnam tana mi tha ni tura kan rin te chu vote thlakin kan lo thlang thin anih hi. Kan thlanchhuahte hi roreltu tur an nih avângin a thlangtu mipuite hian mawhphurhna sang tak kan nei a. Roreltu nih châk, hotu nih thlahlel tak tak te chu kan thlangtling fo a. A dër maia ram leh hnam veia hmangaihtuten rorelna fung an chelh anih hlauh phei chuan ram leh hnam, mipuiten kan tuar thin. Chubâkah, kan sakhuana thlengin a derthawn phah thei bawk. Chuvangin, roreltu tur kan thlân chhuah dâwn hian mipuite hi kan fimkhur a tul thin ngawt mai.
Lalna chan tuma kan han inbei tak tak phei hi chu nasa lo tak kan ni thin. Mipuite hian ram leh hnam tana in pe ral ngam, mahni leh chhungkua âi pawha an theihnate ram leh hnam tana inhlan ral ngam hi kan mamawh a. Chuti ang mi chu thlanchhuah ngei pawh tum thin ila, hrui khat vuanin tangrual ila, mi rinawm leh dik, ‘ka eiru lo ang’ ti satliah mai ni lo, ram leh hnam tana mahni neih rosum bakah tha leh zung seng tak tak mi, contract hnathawh tûr zawng nghal ruai ruai chi ni lo, ram tana retheih pawh huam tûr mi hi kan ramin a mamawh ngawt mai.
Khawi atangin nge sum leh pai hi a neih a, a lo hausak tak thut mai tih tur ang chi mihring hi chu ram leh hnam tan mi tha an awmin ka ring lo a. Ram hruaitu ni tur phei chuan tute mai pawh hian kan hnawl a kan vawrhchhuah loh ngam a ngaiin a tul hial zawk awm e. Lalna te, thuneihna te leh hotu nihna chan tuma nasa taka tan khawh a, hmanraw bawlhhlawh tak tak pawh hmang hreh lo mi hi ram leh hnam tan mi hlauhawm an ni duh chawk a. Hlemhletna kawngah an fihlim lo duh viau. Eng pawlah mai pawh hian nihna chuh huam huam mi hi mi tha tak an awm ngai meuh lo. Mipuiten chuti ang mi chu kan thliar thiam a pawimawh ngawt mai.
Hun leh ni te a inher chho zêl a. Kan hnam nun phunga mawi leh zahawm tak tak chu hun hian a herliam pui ve ta mai em ni chu aw tih turin kan tualzâl nun pawh a dahlau tial tial niin a lang ta. Kan hnam nuna kan chhuan em em ‘zonun ze mawi’ ti a kan sawi thin – tlawmngaihna te, dikna te, rinawmna te leh huaisenna te chuan min liam sân ang a, he hnam tiropuia tizahawmtu hi kan vuiliam mai ang tih pawh thil hlauhawm tak a ni ta hial mai.
He hnam hi a dam zel theihna tur atan chuan mitinte hian kan zonun ze mawi hi kan vawnnun a, kan chelhdin hrâm hrâm hi a tul ta hle mai. Tuna kan khawsak dan hi han bihchian chuan kan pi leh puten tlawmngaihna, dikna leh rinawmna an nunpui a, he hnamin kan lo chhuan em em thin khan mual min liamsan ta mai em ni tih a awl viau ta mai. Nge, chu kan zonun ze mawi – tlawmngaihna te, dikna te leh rinawmna te chuan keini Kristian intite hi min hlau a, min hlat telh telh ta zawk ni ang le? Ngaihtuah chian a vân ngai ta em!
Kan hnam nun phunga he hnamin kan inchhuanpui em em thin, kan zonun ze mawi ropui tak hi a nihna angin mawi takin par vultir zel ila, tlawmngaihna te, dikna te leh rinawmna kawng te hi zawh zel ila, chu kawng chu kan zawh tlat a, kan hnam nunzia hi kan chawinun a, kan chhawmnun zel chhung chuan he hnam hi a ral ngai lo ang tih hi ka ring tlat a. He kan hnam nun phung mawi tak hi hun inher chho zêl hian liam bopui mai lo se, keini Zofate hian he kan zonun ze-mawi tak hi chelh dingin, kan nun phungah, kan nitin nunah nunpui chho zel ila tih hi kei ka duhaisam a ni a. Ka duhaisam hi a tak ramah chang chho zel se tih hi ka tawngtaina pawh a ni fàn!
“Aw, zonun mawi, liam lul suh aw”