- PC Thang Zikpuia
Hnam dang tawng thu mal leh Mizo tawnga thu hnung bet (suffix) kan ziah zawmnaah, ‘thài phei’ (suffix) hmanga kan kawh zawm thin hi grammar danah kawh zawm kher tur tih dan a awm chuang lem lo niin a lang a; amaherawhchu, hetianga kan kawh zawm thin hi a tha hle niin a lang.
Bible-a hnam dang hming kan hmuhah te pawh hian Mizo tawnga gender suffix kan neih 'a' leh 'i' hi kan mi hmasate khân an lo behtir thin a. Thài phei (hyphen) hmanga an lo kawh zawm si loh avangin 'Mark-a' tih tur ni àwm tak te pawh 'Mar-ka' kan ti daih a. 'David' pawh 'David-a' tih tur ni àwm tak si kan ti 'Da-vi-da' daih bawk a. 'Ruth' pawh 'Ruth-i' tih tur nia a lan lâiin 'Ru-thi' kan ti a, a uar zual phei chuan 'Ru-thi-i' kan la ti ta deuh deuh bawk a. Heng kan Bible-a mihring hming tam tak pawh hi thài phei (hyphen) hmanga kawh zawm nachâng kha lo hria ni ila chu, 'Go-lia-tha' âiah 'Goliath-a' te pawh kan nei ve mahna! thianpa 'Joseph-a' nei in awm em? 'Zo-se-fa' tiin han ko chhin teh u.
"Electricin mi a man," tihah te hian 'electric-in' tia hyphen han zeh zauh hian chhìar a ti nuamin, hriat sual tur a vêng bik deuh niin a lang a. "Officerho ei rûk bang kan inchuh," tihah te pawh hian 'officer-ho' tia hyphen dah hian chhìar a ti nuam thin zâwk bawk niin a lang. Chuvangin, hnam dang thu mal leh hnam dang hmingte hi Mizo tawnga thu hnung bet (suffix) nen kan ziah zawmna turah hian, 'thài phei' (hyphen) nena kawh zawm kan chìn thin hi grammar-ah 'tih ngei ngei tur' tih dan chu awm lo mah sela, chin dan tha tak, chìn zui zel tlâk a ni àwm e.
Mizo tawnga vowel awm thiang, chhìar sual awl deuh chi-ah te pawh hian thai phei (hyphen) han dah hian chhìar dik a nuam bik riau niin a lang a. "Lo luah bal ka tlar," tih ang chi-ah te hian 'luah' tia ziah âiin 'lu-ah' tia ziah hian chhìar dik a awl deuh zâwk thin a. "He thuah hi chuan..." ti-ah te hian 'thuah' tih hi 'thu-ah' tia ziaha hyphen-a kawh zawm hian a awmze dika chhiar fuh a nuam deuh thin bawk niin a lang.
Chuvàngin, hnam dang thu mal leh hnam dang hminga Mizo tawnga suffix kan behtirnaa hyphen hmanga kan zawm thin leh, Mizo tawnga vowel awm thiang, chhìar sual awl deuh tura hyphen kan zeh thin hi ngaimawha lâk chi niin a lang lo a, a tùlna hmun bikah chuan hetianga hyphen zeh hi tîm duh tur a ni àwm lo e.