- Rinfela Zadeng
Kum 18 a upa kan niha – mi pangngai, vote thlak thei kan nih bawk chuan, Pathianin duhthlanna min pek hmangin kum nga chhunga kan ram roreltu tur kan thlang thin a. Vawiina Mizoram din hmun hi kan duhthlanna rah, kan duh ang ngeia kan siam leh kan din a ni tih hi phat rual loha thil chiang sa a ni. Vawiina Mizoram din hmunah hian kan lung a awi em?
Mizoram hian Chief Minister 5 kan nei tawh a, mi tha leh zahawm tak tak te an ni a. Kan Chief Minister thenkhatte erawh chu rei tak rorel hman loa an awm avangin hna thawh an neih mumal lo a. Chutih laiin kum 10 aia tam kan Chief Minister lo ni tawhte hna thawh pawh duh khawp lohna tam tak a awm a. Eiruk thubuai/corruption case nei te an lo ni thin bawk nen, kan rilru hi a dam zan lo a ni tih chu zep rual a awm lo ang.
Ram hruaitu tha lo, eiruk thubuai nei thin, eiru ni ngeia mipuiin a ruka kan rin, duhsak zawngte leh party mi leh sate Sorkar hnaa thun thin Sorkar kan nei tih hi mipuiin finfiahna/court evidence tel kher loa kan hmuh leh kan hriat a ni bawk. Mahse, heng zawng zawng hi kan duhthlanna rah a ni a, kan ram hruaitute hi dem tur an ni lo. Kan ram hruaitute hi an mahni duh thua Sorkarna chelh ngawt thei an ni lo a, mipuiin kan duhthlanna hmang chauha thuneihna kan pek, kan kuta awm te an ni.
Sum leh pai pek theih, therhlo hmanga thlem theih, a thlawna sum sem dawng duh, sorkar hnaa min thun theite vote, contract singhnih thum man min peka lungawi thei, mi tha lo an ni tih hre reng chung pawha kan party mi leh sa an nih avanga vote tum ngar ngar kan nih tlat avangin Mizoram hian hma a sawn tak tak lo a. Kristian ni lo CM awt deuhin kan awm a, kan phun kan phun ta mai a nih hi.
Chutianga tihlungawi theih leh thlem theih, bum theih kan nih tlat avangin kan ram hruaitute chuan, kan rilru hi an hrechiangin min bum nawn awn awn a. An dik lohna leh an that lohnaah pawh awr phiar tawng tawngin kan tan a, nuam an ti ngawt ang! Eizawnna ngelnghet leh intodelh theihna tur thil tak tak chu min tihsak tha duh lo a, a awm tawk leh an mahni mamawh reng thei tur tawk chauha hna thawkin kan vote vang chauha rorelna chelh theite hi kan in tlawnsiak ta sup sup mai a ni.
Kan ram hruaitu lu ber te’n thiam takin thu an sawi a, a tak taka thleng thei lo tur thil a ni tih hriain kan nuih hluah hluah a. Mizo chanchin/history-a chuang reng tawh tura ram hruaitu dawthei kan nei dawn a. Leiba a pung a, mi rethei leh hausa inkar a hla tial tial a. Dan loa sumdawnna – kuva tawlh, damdawi tawlh adt a hluar tual tual a, a la hluar zel dawn niin a lang – tuna kan ram dinhmun hi a inthlak a nih loh chuan. Nakinah kan tu leh fate hian kan ram din hmun hi an lo la zir ang a, hetiang mai maia kan lo awma kan lo lungawi thei hi rapthlak an ti hial ang.
Mipui rorelna sorkar/democracy – ah chuan mipuiin ram hruaitu tha lo an paihthla a, mi dik leh rinawm, ram hmangaih tak taktu thlang chhuakin an ram leh hnam an hmangaih a. Ram hruaitute hnen atangin pawisa leh a thlawna sum dawn te, dik lo taka Sorkar hnaa luh te an beisei ve ngai lo. Keini erawh chuan chutianga huaisenna chu kan nei ve lo a, din chhuahpui tak tak loh tur thil min pekte hmangin ram hmangaih tak takna nei lo hruaitu hi kan thlang leh thin.
Ram hruaitute kan dema kan sawi chhiat hian kan mawng mai ni loin kan zahmawh thlengin kan hlim a ni. Thil dik lo leh dawt hmanga thurualpui theih kan nih chhung hi chuan kan ram hi a tha tak tak ngai lo ang. Unit, Block leh Bialtu MLA hnen atanga puanhnuai thil beisei mihring kan nih chhung chuan, Bialtu MLA tha, CM tha kan nei ngai lo ang. Chutiang rilru chu kan put tlat avangin kan ram hruaitute hian an mahni thlang lal reng thei tura mipuite min bum dan hi an hrechiang em em a. Kan duh leh beiseite hi hmabak awmin min han pe zeuh a, kan vote leh nge nge a. Mahse, a rah chhuah tam tak hi sawi ta ila, court – ah min khing mai ang tih hlauhawm khawpa tenawm leh zahthlak a nih hi.
Kristian ram nisia ram hruaitu dawthei neih te, eiruk thubuai nei MLA/Minister neih te, MLA nih hnua hausa ta em em te, dan loa kuva phurh hluar ta vak te, sum sem an tum chanve pawh sem leh thei si lo te, sorkar hnathawk hlawh ba reng mai te, bank atanga sum puk reng mai te, chhungkhat leh party mi leh sa te sorkar hnaa thun te, adt heng zawng zawng lo awm chhan hi kan duhthlanna rah vek a ni a. Pathian ringtu Kristian, dik leh rinawm taka awm tura Lal Isua Krista hnung zuitu rama thleng atan chuan a mak tih hian a hrilh fiah zo lo.
Politics chhe ber – ram hruaitute intlawn siak, sum leh pai dik lo taka beiseia vote thlak, party mi leh sa an nih avanga an dik lohna hmu thei lo khawpa bual ât, din chhuahpui tham tak tak loh sum leh pai a thlawna dawna lungawina, mi hausa leh rethei inkar hla tual tual zawnga rorelna, ram hruaitu dawt sawi nuih hluah hluah, intodelhna tak tak nei lo, kut hnathawkte retheih rengna, sorkar hna zawng zawnga ram hruaitute hmelhriat neiha tlin ngai, adt kan sawi seng lo ang. Heng zawng zawng nuaibo tur hian kan duthlanna hi i hmang teh ang u.
Ram hruaitute hian mipuite hi min hlau rawh se – keimahni vang chauha rorelna chelh thei an ni. Mahse, keimahni zawk hian kan hlau tlat a, kan retheih em avangin thil dik lo kan hnar phal lo a, kan âwk laklawh tlat a. Chumi rah chhuah chu retheih zualna leh beidawnna a ni. Thil dik loa bul tanpui theih mipui hi i ni tawh lo ang u. Mi tha lo, dik lo, eiruk thubuai nei, ram hmangaihtu der te hi i hnawl ngam u. Hetianga sal tang ang maia ram hruaitu tha lo te kuta awma kun reng tura Pathian ruat kan ni lo.
Huaisen takin dik hmasa ila, ram hruaitute hian dawt an sawi ngam ngai tawh lo ang. Mi dik lo leh tha lo te paithlaa ram rorelna dik, Pathian hriatpui tlaka rorelna tha hi kan siam thei. Chu duhthlanna chu kan kutah a awm a, chutiang tur chuan bul i tan thar ang u. Heti ringawta kan ram a awm hi vei ila, i thlak danglam ang u tiin thahnemngai takin kan insawm a ni.