- Rinfela Zadeng
Keini thangthar zawkte hi sikulah zirna bul kan tanin A AW B aia A B C atanga bul tan kan ni ta zawk mah a. Mizo tawng hi kan pianpui tawng nimah se zirna sang zawkah chuan thu leh hla huang – literature – a kan zir chuan kan thiam tawk lo ta fo a. Tunah phei chuan Computer/Laptop leh Mobile Phone hmanga thil kan ziah nasat tawh avangin kut ziak phei chuan kan thiam lo zual ta hle a. Ziah zawm leh ziah zawm loh chungchangah phei hi chuan kan la buai hle a nih hi.
- Mizo tawng thiam lo zirlai
MA/University chinah hian kan subject lak azirin kan zirlaiin a ken tel – thu ziah/article, ni tin chanchinbua chhuah ngai hi a awm a. ICFAI University leh MZU lama MA zirlai thenkhatte hian kei teh lul hi min lo biain an thuziah te min endik tir ve thin a. Ni tin chanchinbu lama an chhuah turin Vanglaini, Zozam Times, Aizawl Post leh Ralvengtu chanchinbu email te hi ka lo kawhhmuh ve thin. Tun hnaiah mai pawh hian ni tin chanchinbu te hian chung zirlaite thuziah chu an chhuahsak hlawm a. Mizo tawng an thiam lo lutuk hi a pawi ka ti hle.
Zirlai naupang thenkhat phei hi chuan Google Translate an lo hmang a; an thuziah kha Sap tawng atanga an lak chhawn tawp a ni tih a hriat a. Kan hriat ve zawng subject a nih loh phei chuan Mizo tawnga dah turin va zir chian ve leh ngial te a ngai thin a. Hei hi tu te thiam loh nge ni ang? Tuna kan zirlaite hi hetiang an nih vang hi a ni ngei ang – Sorkar thuchhuah tam takah leh Office vela Mizo tawnga thu an chhuah/ziah hi a dik lo nasat em theih em em ni!
- Zirtirtu te tan lak kan ngai
Zirlai naupangte’n Mizo tawng an thiam tawk lo hi chu lo ngaidam ta ila; a zirtirtu Zirtirtute zawk hian kan zirtir ngai lo nge naupangte hi an thiam lo ve hrim hrim zawk? A biktakin Thu leh Hla – Literature – zirtirtute hi tan kan lak a ngai niin a lang. Kan zirlai naupang, Master Degree lai thleng tawhin, ni tin chanchinbu email an hre lo te, a chhuah hun an hre lo te, an thuziah a chhuak em tih pawh an hre lo te hian ngaihtuah a ti thui hle!. Chanchinbu chhiar ngai miah lo zirlai naupang tam tak kan nei tihna a ni a. Chuvangin English leh Mizo subject zirtirtu te hian tan kan lak a ngai zual hle mai.
Keimahni ber pawhin lehkha chhiar, chanchinbu chhiar kan peih loha Mizo tawng ziah dan pawh kan thiam tawk loh chuan kan zirlaite hi beisei san chi an ni lo a. Chakai nufa kal inzirtir pawh kan tluk lo ang. Hlawh hmuh nan chauh ni lo, thiam tak tak tura zirtir leh zual hi kan bat leh kan mawhphurhna a ni tih i hre nawn teh ang u.
- Tan ila ang u
Tumah hi mi thiam famkim leh thiam sa, hre vek hi kan awm lo a, inzir zel tur kan ni. Elementary atanga tan lain, kan zirlai naupangte hi Mizo tawng ziah dan leh chhiar dan te zirtir taima ila. Thu leh Hla hlutna te hi an rilruah tuh tum ila, Social Media khawih chungin lehkhabu leh chanchinbu chhiar uar turin zirlai naupangte hi i fuih ang u. Kan ngaihhlut zawngte hi inbuk tawk se la; hlimhlawp thil leh kan tana tangkai tur hre kawp zel thei zirlai naupang ni turin tan ila ang u.
UPSC -ah Mizo te kan hming a lang thei ta lo kan tih fo chhan te hi – tuna kan zirlaite thiamna leh tui zawng leh rilru put hmang han en hi chuan thilmak a ni lo. Zirtirtute ngei pawhin kan zirtir taima tak tak lo a; a tak taka zirlai naupang kan neih zat aia tam Sorkara report thin zirtirtu kan nih chuan zirlai naupang tha neih hi a har hle ang. UDISE leh VSK te hian zirlai naupang awm tak tak lo hming dah luhna tur a veng ta deuh a, a lawmawm hle. Chutih rualin Aadhaar Card nei lo naupangte a la ziah luh theih avang hian sikul naupang lem (fake) dah lut duh zirtirtu chu kan la awm palh mai thei.
Politician te chauh hi kan dem a; Mizoram thatna tura Sorkar hna leh thil danga hna pawimawh chelh tuteah pawh hian hlawh hmuhna atan chauh kan thawk emaw tih tur kan awm leh thin. Chu chuan hmasawnna tak tak a thlen lo a. A bik takin Sikul Zirnaa inthlahdah phei chu a pawi zual a; Instagram vela thlalak sexy tak tak leh chuti lam hawi tuipui zirlai naupang, hna tha leh India leh khawvel huapa chhawr tlak zirlai naupang nei lo zawng hian hma kan sawn zel palh ang tih a hlauhawm a. Kan zavaiin tan ila ang u.
Kan la chhe vek lo a; han tih luih hrama tha leh mai thei kan ni a; chumi tur chuan tuna kan zirlai naupang te atang hian bul i tan ang u.