Zoram hruaitute an harh thei lo!
- Lalremliana Pachuau
Kum 1590 chhova London-a hripui a lên chiam ţum, phum sen loh khawp ruang a chhuah lai khân mihringin thihna a ngam lohzia John Davis-a chuan a hla hril ‘The Triumph of Death’ hmangin heti hian chanchin lûngchhiatthlâk tak min hrilh ta a –
London-ah thihna mei khu a zîng chho mup mup a,
Thihna chu a thlantui rimchhia hmanga inchawk phûrin,
Ruang ţawih phurtute chuan, ‘Ruang rawn theh chhuak rawh u!’ an ti!
Nitin hri kai zat kan pun thúr thúr a, thlanmual lama ruang an inzui duah duah lai leh, India rama State tê ber pâwl ni si kha hri kai tamna lama pathumna kan nih mêk lai hian, Israel mi ţhenkhatte chunga chawlawlna a thleng ang mai khân, kan ram hruaitute thinlung chu tihchawlawlin a awm mêk si a nih hi. Kan ram hruaitute kan han tih hian, sawrkar leh kohhran hruaitute kan sawina a ni tih lo hre ta ila. Kristian ram tia inchhal ngam meuh si hian, kan chhehvela ring lo mite buaina angah kan buai phili tlat site hi, harh chhuah nân kan la hmang thei tlat lo.
Mi tam tak chuan kan ram dinhmun dik tak kan hriat chian loh aleiah, lûngmuang tak leh thawvêng takin nitin hun kan la chhiar liam thei a! Mahse, thlarau, taksa, ei leh bara (Spiritually, Physically leh Economically) kan dinhmun chhiatzia hriat chian erawh chuan, ngaihngam taka mut siai siai hi a har ta hle! Sawrkâr hnathawkte’n hlawh an la ngawr ngawr a, kan Treasury lam pawh Covid ţanpuina lo lut leh zauh ţhin avangin khar a la ni lo mai mai a nih hi. Frederick-a’n zingkâr hun rei lo tê chhûnga ţawngţaipui ngai zinga 90% chuang chu dam lohna an nih thu a sawite hian, tisa lama kan dinhmun a tarlang chiang hle.
India rama State dangte mak tih khawpin kan ramah Covid a hluar mêk a. Nitin kan thi ve ta zawih zawih bawk. ICU pindanah khum ruak awm chu sawi loh, khum inchan lohna hriin thla tam min man tawh a. Nitina hri kai lah kiam lam aiin pun lam panin chak takin kan tlan mêk bawk. Heti khawpa hmuh theih loh hmêlma laka kan tlawm lai leh, do let tura chakna reng reng kan neih tawh loh lai hian, kan ram hruaitute an mangang tlat lo hi a mak a ni! Khawvel mita heng thil thleng thlirtute tân chuan, kan rama thil thleng mêkte hi thil thleng awm ve reng an ni ngei ang.
Mahse, thlarau mita mengtute tân chuan kan rama thil thleng mêkte hi, Pathian thu ang zela lo thleng a ni tih hmuh ţhelh theih niin a lang tlat lo. Kan Baibul ngei hian chiang takin tun huna thil thlen mêk dan leh, thil lo thlen chhante hi chiang takin min hrilh tlat a ni. Chutih rual vek chuan, kan ramin harsatna leh chhiatna a tawh mêk lak ata damna lamtluang pawh kan Baibul vek hian chiang takin min hrilh bawk. Kan ram dinhmun aia chhe zawk hian Fiji ram chu kum 2000 chhovah, beisei bo deuh thaw khawpin a lo tlachhe tawh a nih kha.
Mahse, a ram mipuite’n harh tharna dik taka harh an thlan azarah, belh tur dik tak belin an ram hruaitu lû berah sakhaw hruaitu lû an thlan tlin hnu khân, khawvel mak tih khawpin an ram dinhmun siam ţhatin a awm ta a nih kha. “Vante ka khara, ruahte a sûr loh emaw…ka mite zinga hri ka lêntir pawhin…” tia Pathianin ram khat chunga chhiatna a lo thlentir tawh dan min hrilh phawt a. Chutiang dinhmun aţanga dam khawchhuah dan tur, “Ka hming pu ka mite chu inngaitlâwma an ţawngţaia, mi zawna an awm dan sualte an hawisan chuan…” tih thu hi a takin an nunpui ta a nih kha.
Mahse, kan ram hruaitu pahnihte chuan, he damna kawng thlang tur hian harh an hlau nge ni hriat a ni ta lo. Mipui leh ramin kan tuar ta tlawk tlawk mai a nih hi! Hun hnuhnungah chuan Pathian ngaihsak anna nei, a thiltihtheihna chu an awih lo ang, tia Paula lo sawi lâwk ang kha kan rama chengte nihna dik tak a lo ni zo ta! Pathian ngaihsak awm takin lang mah ila, a thiltihtheihna au thla duh khawpin Pathian lam hawi tumna reng reng, kan ram hruaitute hian neih tumna an nei thei tlat lo. Kan ram hi a dam lo mêk a, damna a chan theih nâna tihtur ţul ber pawh hriattirin kan awm chamchi ţhin.
Mahse, he kan ram leh mipuite damna lamtluangah hian, mimal ang te, pâwl ang te, kohhran ang te, party ang tein chânna a awm ta tlat a. Eizawnna a buai phahin, sum hai luhnain a tuar dâwn tlat. Rawngbawl danin a tuar dâwn a, party kalphungin harsatna a tawh phah dâwn tlat a ni. Simna tak tak nun chu, a pumhluma Pathian hnena tlawm chikima tlawm chunga tluk luhna a ni miau si a. Chu taka chu kan ram hruaitute tâna thil tih châkawm loh ber, tisa dana tawrhna leh nunphung thlâk danglamna a ni tlat a. Chuvangin, kan ram hruaitute hian damna lamtluanga ke pen hi, thih hreh takin an hreh ngawih ngawih a lo ni e.