AGMUT Cadre leh CS thar chungchang

  • Haukhuma Hauzel

Mizoram Chief Secretary (CS) thar ruat chungchang hian sawi a hlawh hle mai a, print media leh social media ah te hmuh tur a tam hle. “Rin dan a tam, pawm dan a tam” tih ang hi a ni. He thu pawh hian rilru ngaihtuahna a la peng nasa hle mai! He issue pawimawh tak hi thlirna tlang dang a\anga han thlir ka duh ve tlat mai.
He thu kan sawi tur hi a chian zawk theih nan a bul deuh ah kir zawk ila. Tuna CS ni ta Renu Sharma order a chhuah hma khan kan CM-in centre lam hotute a lo rawn tawh tih a lehkha 29th October, 2021-a union home minister hnena a thawnah hian a lang. Kan hriat tawh mah nise kan thil sawi tur a chian lehzual nan han tarlang ila: “… after the present CS retired, I requested that Mr JC Ramthanga, Addl. CS be made the next CS but MHA posted Renu Sharma as the new CS. Mizo people, by and large, do not understand Hindi and none of my Cabinet Ministers understand Hindi, some of them even have problems with English; with such a background, a CS without knowledge of working Mizo language will never be an effective and efficient CS. I have been an NDA partner from the beginning upto this time… I believe that I deserve a special favour and consideration for this faithful friendship with NDA. I earnestly request you to modify the order and kindly accept my proposal.”
CM-in union home minister hnena a lehkha-ah khan JC Ramthanga chu CS a dah tura a rawt thu a rawn langa, eng ‘point’ te nge a hmatheh erawh chu a lang lo. Heta thil pawimawh tak hriat tur leh chhinchhiah tur chu IAS officer te posting leh transfer chungchangah hian state puitling, mahni cadre hrang lo nei tawh te leh AGMUT-Cadre IAS te enkawl dan hi a inang lo tih hi a ni. Thil kalphung pangngaiah chuan Mizoram state puitling a hlankai nih khan cadre hrang a dah mai tur kan ni a. Mahse, centre khan a hma a UT cadre kha hming thar vuahin, Goa leh Arunachal hmer telin, Arunachal, Goa, Mizoram and Union Territories (AGMUT) Cadre tih hming a phuahchawp ta ringawt mai a ni. He cadre officer te hian tun thlengin state pathum te bakah Andaman & Nicobar Islands te, Lakshadweep Island te, Daman Dadra Nagar Haveli te an la enkawl a ni. Cadre hrang nei tawh state CM chuan a state IAS officer te transfer leh posting chu ama thu liau liau a ni a, tuma sawisel leh dan theih a ni lo. AGMUT Cadre hnuaia IAS officer te service chungchang ngaihtuahtu ber chu Joint Cadre Controlling Authority a ni. Hetah hian home ministry (MHA) leh state/UT hotute inrawn a thutlukna siam tur tih a ni a, thuneihna nei sang ber erawh chu MHA a ni lo thei lo! Tuna CS ruat chungchangah pawh CM-in a duh a thlen a, centre thuneituin a lo ngaihtuah a, CM duhdan hi Cadre Controlling Authority in a pawmpui ta lo a ni ber. Hemi chungchangah hian centre leh CM te inrawntawnna (consultation) Cadre Rules-in a phut ang bawhchhiatna awmin a lang lo.
CM-in a lehkha pahnihnaah hian CS tur chuan Mizo \awng thiam ngei a ngai ti ringawt lo deuhin, JC Ramthanga hi \henawm state lian zawk, administrative system \ha leh changtlung zawk a lo thawk \hin, experience \ha tak nei a nih zia te, Ramthanga ngei pawhin achievement a neih chhuan tlak nia a hriat ve te pawh a belh tir thei turah ka ngai a. Heng ‘plus point’ te hi uar thei ang bera tarlan lo ni se, Ramthanga chu Mizopa a ni a, Mizo culture leh an ethos lo hrechiang sa a ni a, heng te hi ‘administrative guidelines’-ah te ziahlan ni lo mah se mipui rilru kalphung hriatthiamna atan tangkai tak a ni a, administrative officer tan chuan quality hlu tak a ni, tih te uar zawk a tarlan lo ni ta se, CM “representation” khan ngaihpawimawh a hlawh zawk ang em tih te ka lo ngaihtuah ve a ni.
“CS kan duh chu Mizo \awng thiam a ni tur a ni” tih ang te hi chuan AIS (All India Services) thiltum bulte pawh a kalh a ni lawm ni? tih zawhna te pawh a awm thei. Kan hriat \heuh angin IAS hi British hun laia Indian Civil Service (ICS) tia hriat lar tak thlaktu a ni a, India independent a nih tirh a home minister Sadar Valabhai Patel, India unification atana theihtawp chhuah a, Princely State tam tak, Raja leh Maharajah tam tak, Indian Union chhunga lut duh lote pawtluttu hmalakna a ni nghe nghe. India rampum inpumkhatna duh em emtu a ni tih kan hria. Tunhma te kha chuan AIS te chu, “steel frame of the nation” tia chhuang taka sawi rik te pawh a awm \hin kha! Tunlai kan dinhmun chu a lo danglam ta viau a ni mahna – regionalism, linguism, parochialism tih \awngkam te pawh kan hre ta fo mai! Hnambil officer chauh CS-a thawk thei tura kan inpho lan hian, hnam inpumkhatna, “unity of the nation,” pawm thei lo ang hial ten midangin min lo ngaihte pawh thil awm thei a ni mai palh ang em?
Sardar Patel hmalakna ni ngei tura ngaih kan IAS kalphungah te pawh cadre sem a nihin, state chhung mi leh pawn lam mi dah dan tur thlenga fel taka dan awm sa a ni a. Tuna insider-outsider ratio hi 30:70 niin ka hria. Hei hian a tum ber chu state khata AIS tling kha a tam zawk chu state pawnah chhuak se, kha state-ah khan pawnlam mi tam zawk lut se, tichuan, India inpumkhatna a lo hlawhtling thei ang tih beisei a ni. India chu chi hrang hrang, tawng hrang hrang, sakhaw hrang hrang awmkhawmna ram a ni tih hi hruaitu hmasa te khan an hrechiang em em a; chuvangin, India inpumkhatna a lo hlawhtlin zawk beiseinain hetiang remruatna hi an lo siam chhuak a ni. He policy vang hian a ni kan Mizo IAS a lo lut hmasa engemaw zat te kha Zoram pawn state cadre-a dah an lo nih, entirnan Pu Lalfakzuala (Maharashtra), Pu Sailova Sailo (J&K), Pu Rinsanga (Karnataka), Pu Lalrawna Sailo (Tamil Nadu) leh a dangte.
Cadre management “angle” a\anga thlir pawhin centre lam chuan AGMUT Cadre mi ngei Mizoran CS-a dah chu an duh zawk em em ang tih chu hriat sa a ni. India ramah IAS za tam tak an awm a, state khatah CS post pakhat chauh a awm bawk si a. Cadre Controlling Authority khan ama cadre officer-te chan tur, state-a CS post pakhat a humhalh sak loh chuan tuin nge an hmakhua enkawl zui ta ang? State lian leh changkang zawk (Maharashtra, Karnataka, Tamil Nadu, U.P, Madhya Pradesh) ah te hi chuan cadre pawnlam atanga C.S ni tura IAS officer lakluh ang te hi chu hriat tur avang viau a ni. Tuten emaw duhin tum mah se khang state cadre IAS officer ho khan an remtih mai a rinawm loh!
Tuna kan dinhmun chu hetiang hi a ni a, kan state CM-in a mi duh zawng C.S. tura a ruat theihna tur chu AGMUT Cadre a\ang chhuah a, state cadre hranga kan awm a \ul a ni. Hetiang lam hawi hian kan state sorkar pawhin hma a la nia hriat a ni a, a hlawhtlin ngei pawh beisei takin thlir phawt mai ila. Cadre hrang kan neih chuan hnamdang officer-te pawhin Mizo \awng an zir lo thei lo ang. An career chhung zawng Zoram-a thawk tur an ni tih an inhriat avangin. Heng bakah hian Zoram neitu rilru puin a ram mi leh sate tan \hahnem ngaihna te pawh an nei zual ngei ang.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427