- David Zochhuanmawia (Vida Hrahsel Saza)
Hmánlai pipúte a\anga tlawmngái hnam, mi huaisen, mi rinawm leh tâima tia hriat làr, mizo kan ni hi inchhuanna tham a ni. Tlawmngaihna a awmze bo hauh loa hmang dik, midangte tana malsawmna ni \hin, luángchhuak nun nei kan ni a. He tlawmngaihna kan tih lai tak hi mahni hmasial lohna (Unselfishness), khawtlang tan a ni emaw, min mamawhtute tana phùt lèt nei hauh loa mahni va inpékna (Self Sacrifice) leh mahni inphat chunga beihzui réngna (self denial perseverance) tiin sawifiah ila, tu pa pawi kan sawi ém lo’ng chu maw!
Tlawmngaihna hi amaha lo \hu ngawi vèng véng tur a ni lo a. Thiltih hmang a, a taka chét chhuahna chi, inpekna thùk tak neih ngai a ni. Mihringin a hring a hràna kan tih ngei ngei ngái, thu leh thiltih inhnerèm tak a ni tùr a ni. Tlawmngaihna hi a chapo tùr a ni lo a, a hun leh a hmun azirin a che uáng tùr a ni lo a, ama duhdàn chauhin a kal tùr a ni hek lo. A hringchan puite rin ang ngeiin a rinawm tùr a ni a, a thiltihna apiangah a hmuingil zel ang. Tlawmngaihna hi a tura in tur luih chi a ni lo a, mihringin mahni chhia leh \ha hriatna hmanga midang tana malsawmna ni tùra a inpèkna zawk hi a pawimawh lai ber a ni.
Hmanlái Pasal\ha tlawmngai leh huaisen, Khuangchéra pawh kha a pa in a sum suihnaah a hruai a, a pa hrei hárin a hmai a per sawk sawk pawhin a mit zu khap duh hauh lo a. A luhlulna phèna a huaisenzia a lang chiang ém èm a. Heti khawpa huaisen tùra a rilru leh a ngaihtuahna a buatsaih dàn hi zir tham a awm a ni. Ka sawichhuahna chhan tak erawh, mite tana mahni ngei inpè a, kan tlawmngaihna kawngah hian faktu an awm laiin, sèltu pawh an lo lang vat \hin. Khuangchèra anga, a pa hrei hárin a hmai a per sawk sawk chung pawha a mit a khap duh hauh lo ang hian, kan tlawmngaihna kawngah séltu eng zata tam pawh lo lang mahse, mitkhap miah loa hmasawn záwnga kè kan pén ngam a, kan huaisen tel zel hi a hun tawh tak zet a ni.
|hangtharte hian tlawmngaihna awmzia hi kan man fuh tawk lo hléin a hriat a. Chhiatni, \hatniah pawh rùn dâl leka ti ve tùr anga inngaihna kan nei lian tawh ém ém a. Tin, chuti ang pawha inngai pha lo, taksa dam si, rilru piangsual \hangthar/\halai kan pung zel niin a lang. Mahni inchhûngah kan tlèina tùr tawk, thil changkang leh hmanruá \ha tak tak kan nei fèr fur tawh a. Internet (Social Media) khawvelah kan chèng tak meuh meuh tawh a ni. Nimahsela, \hangthar! Tlawmngaihna hi changkàn san chi a ni lo tih hi hre reng ang che. A bik takin chhiatniah veng nu leh pain i hmel hmuh an chàk a, an chàk satliah mai ni lovin an thlahlel ngawih ngawih \hin zawk asin.
Mitthi ina tlaivàr a lo ngai a. Nu leh pa haw hun, zan dar 9:30 vela \halai/\hangtharte hmel ala lan mai loh chuan, hrehawm ti ru tak si, \hangthar zawkte nghak a, kan nu leh pate hian an tum aia rei mitthi lumen naá awm cháng an ngah asin. Tin, zingah kuang siam a lo ngai a, thlàn laih a lo \ul bawk a. Thlàn laih hi tlangval dam pangngai, mitthi ina tlaivár lo tan chuan kan tih mákmawh a ni a, kan lài hman ngang lo a nih pawhin, kuáng siamnaah tal hian kan pa te’n kan hmel hmuh hi an thlahlel asin. Pa ho tih tùr chauh a ni lo a, \hangtharte hian inzir zél hi kan mamawh zawk a ni. Tlawmngaih hi inzirtir chiám chi va ni suh, intih luihna hmanga inphút chhuah chi lah ni hek suh. Duhthlanna dik kan hmanna a\anga rawn piang chhuak mai tur a ni zawk si a. “Pasal\ha huaisen leh tlawmngai Taitesena (Ralthatchhunga) pawh khan a aia upa a hnial ngai lo a, miin an tirh dawn pawhin, chák zawk ang maiin a \uan a \ha ém èm \hin,” a ni. Kan khua, kan vêng \heuh a lo nawm zel theihna turin, keini \hangtharte hian tlawmngaihna kawngah zir tùr kan neihte zir belh zel ang u.
|halai/\hangtharte tan Youtube, Instagram, Facebook, Telegram, Whatsapp leh Twitter thlengin inawmtleina tùr hi kan ngah tawh a. Hei aia changkang leh Application \ha zawk pawh a la rawn chhuak zel dawn. Lehkha zir zawh emaw, thil \ul dang (tlawmngaihna thlengin) kan tih zawh a, hun khawh ral (time-pass) atana kan hman hi duh tawk ila, kan hun \ha zawng zawng kan khawh ralna hi chéng eng zat mahin a lèi lèt thei lo a ni tih kan hriat thar a pawimawh hlé mai. Nikhatah darkar 24 a awm a. Entirnan – hnathawhna hun atan darkar 7 lo hmang ta ila, darkar 8 hi zan mutna atan ni se, darkar 9 la bàng hi nikhatah mahni nuam tih záwng tihna in nge kan hman tam zawk, \henawm khawvéng tana tlawmngaihna leh inchhung khura thildang \angkai tak tak tihna hun atan. Darkar 9 hi sem zài thiam chuan, mahni duh záwng tihna hun atan leh tlawmngaihna kawnga ke pènna hun (Golden time) \ha tak kan nei thei a ni.
He khawvel, sùl rúl leh tuiék in a eichhiatna hmun, kan kumhlun lohna tùr ramah hian hun (time management) semzài thiam thiam, \hangtharte khawvel a ni tawh anih ber hi maw! Mi vannei ni tur chuan kan hun (time) neihchhun hi semzài a, taimák a, tlawmngaih chhuah hi kan tih mákmawh niin a lang ta. Zirnaá mi aia chungnung ni bawk, thiamna nei \ha, thluak \ha te hi alawm veng chhûnga tlawmngai tura mi awhawm ni bawk te chu. Ka thu laihàwla ka sawi tawh ka sawi nawn leh dawn. ‘Tlawmngaihna’ hi changkàn san chi a ni lo e.
A hmáa ka sawi tam tak avang hian tunlai \hangthar zawng zawngte hi tlawmngaihna kawngah an hlawhchham vek e, tlawmngaihna hi an changkàn san vek e, ka ti hauh lo a nia. Bible (Matthaia 25) a kan hmuh angin, nula thianghlim sawm zinga, a fing panga (5) leh a á panga (5) an awm ang khan, tlawmngaihna kawnga hlawhchham \hangthar tam tak zingah, veng tana chhenfákawm tak tak, mi \ha, chhiatni/\hatnia tlawmngai tam tak veng tinin kan la nei \euh a. He’ng mite avang hian khawtlang a lang zahawmin, mualpho lovin a la awm mék zawk a ni. Chuvangin, tlawmngaihna kawnga hmasàwn ngaite chuan insiam\hain, hmasàwn tum ila, a ti \ha mékte pawhin keimahnia a \ha ber pè a, kawng hrang hrangah tlawmngaih chhuah zel turin hma i sawn ang u. |hangtharte khawvelah ‘Tlawmngaihna’ pár vul zel rawh se.