- PL Liandinga
Hnam khat ve ta lem chuan mimal hamthatna tur ni lem lo, Mizo mipui zawng zawng tana pawimawh, sawi chhuah tul tak mai leh pawimawh tak mai, dawihzep deuh tan chuan sawi chhuah ngamawm loh tak tak thil thenkhat kan tawng thin a, chutih hunah chuan Ruatfela nu te leh Pu M.Lalmanzuala te hian tha tawp chhuahin thil tha lo ni a an hriat chu an sawi chhuak ta thin a. A lawmawm ngawt mai. Mi tha ngawi reng mai tam tak ai chuan Mizoramin kan hnemhnanpuiin kan chhawr thin. Chutiang mi ngawi reng thenkhat phei chu rin aia dawihzep te an lo ni a, rin aia thil chinchang hre lo leh thil awmze man pha lo te kan lo ni ve thei bawk.
Tunlaia Mizoram tana thil hnawksak leh ngaihthatthlak loh zet mai, kuhva rah tawlh chungchangah Ruatfela nu hian kan hmuh bak a lo hmu hmasa a, keini ang mi bengvar lovin kan hriat ve hmain kuhva rah tawlhin a nghawng theih thil a lo hmu hman a, theihtawpin a au chhuak a, a lawmawm takzet mai. Ruatfela nu hian heti takin tlangaupui lo se chu kuhva rah tawlh hlauhawmna hi mipuiin kan hmu thiam kher lovang. Mahse Ruatfela nu hian nasa taka a beih avangin mipui mit a meng a, tunah chuan mi tam takin kuhva tawlh hi kan vei ta. Kan sorkar pawh a inen let a, he thil rapthlak angreng tak mai hi a ngaihven thuai loh chuan kawng hrang hrangin sorkar, mipui leh Party hian a tuar thei ang tih a rinawm.
Mipui hian tunah a hlauhawmzia leh a pawizia hi la hre vek lovin mi vengva awm tak tak hian a nghawng pawi tur hi hmu thiam lo mah se Ruatfela nu hi tang fan fan turin ka’n ngen ve khanglang duh a. Kuhva rah tawlh hi ngaihtuah that a lo nih hlauh phei chuan Mizoram tan vanneihna nasa tak a ni ang. India zalenna sual thu kan ngaihtuah chuan kan mitthlaah Mahatma Gandhi a lo lang a, mahse a kiangah hruaitu ropui tak tak an awm a, a phenah mipui tam tak an awm bawk. Chutiang bawkin kuhva rah tawlh hi tihtawpin lo awm mah se kan mitthlaah Ruatfela nu a awm ang a, mahse amah mai chuan a tlawn ken thei bik lo. Mipuiin kan tawiawm a ngai.
Kuhva rah tawlh duh lohna inkhawm te hi a huaihawt theih em? Kawng a zawh theih em? Buaina chawk chhuak si lova duh lohna lantirna hun a hman theih em? Kuhva rah tawlh dik loh thu sawihona hun hi a buatsaih theih em? Tih theih tam tak a awm ang a, a nghawng pawi theih tur insawi siakna (elocution) te hi buatsaih ila lawmman tum thei an awm ang em? Kuhva rah tawlh chungchanga Mizoram sorkar a ngawih reng chhan hi inrinsiakna a buatsaih theih ang em? He thilah hian Central sorkar ngawih reng nachhan hi inrinsiak chi a ni ang em?
Kan thar chhuah ni lo pui, kan Mizoram sorkarin kan thar chhuah anga a sawngbawl ta mai hi a dik loh thu Mizo mipuite hnenah sawi a tul. State pakhat ve riang ruang heti ngawt tur hi kan ni thei lovang. Motor lian, truck te chu kan kawng kan zawhtir phal loh pawhin kan State chhungah anmahni duhdanin kawng an lai ang maw? Hei aia State sorkar a tlawm chian hun hi a awm thei dawn em ni?
Mizoram hian Ruatfela nu hi a mamawh a, Ruatfela nu zarah thil zawng zawng ti fel thei lo mah ila sualna leh dik lohna lian zual thenkhat chu mipui hmuhah pho chhuahin a awm ang. He thil chauh ni lo, thil dangah pawh Ruatfela nu hian thil tha lo hrang hrang a lo do tawh a. A hlawhtlin leh hlawhtlin loh chu mi hrang hrang ngaihdanah a innghat ang a, mahse Ruatfela nu hi a nung a, a che a ni. Patling nung si, che si lo engemawzat kan awm a. Tute thawhrah emaw kan nghak ni berin a lang. Sorkarin pawisa te a sem chuan kan dawng ve duh ngei ang a, sorkarin kawng tha tak a siam chuan kan kal ve duh bawk ang a, sorkarin khawlai a thenfai chuan balh hlau takin khawlaiah te pawh kan leng ang. Mahse sorkarin a tihtur a tih loh changa engmah sawi lo, sorkar tihdan ang ang chu sepui ruah tuar chawt thei mihring tam tak kan awm a. Chung mite chu danglamna thlentu kan ni ngai lovang a, fak hlawh thei kan ni hek lovang. Chutianga mipui an ngawih thup hunah chuan a ni, Ruatfela nu a lo lan tak thin ni.
Mi tam tak chu miin kawng an sah kuak chuan kan kal duh a, mahse a sattu tura kan mi chhawrin a sah duh loh pawhin kan phun lungawi a, a then phei chuan kan hlawhfa hnathawk tha duh lo lung tihawi loh hlauvin engmah kan sawi ngam lo. Chutiang mihring chenkhawmna, a pawngpawrh apiang leh a zaktheilo apiang lal hrawtna ramah chuan ram nuam a awm thei lo. Midang thawh sa hlira chen tum, midang sawi kuak saa awm tum hlir awmnaah chuan veng leh khawtlang a nuam thin lo. Chutiang ni lova sulsu ngam Ruatfelna nu, tang fan fan teh.