- LALROZARA
Social Activist Ruatfela Nu in Mizoram Chief Minister leh Prime Minister hnenah Myanmar atanga Kuhva lakluh hi Dan kalh a ni e, sawrkarin titawp rawh se, tiin Memorandum a pe a..Rampawn Kuhva lakluh thu hian sawrkar laipui lu a ti hai a, Burma ramri dep Mizoram State sawrkar pawh titawp tura hmala turin a ngen chamchi bawk a..
Ram pawn Kuhva lakluh hian enge State mipui tan hlawkna a rawn ken, dan lo a Iakluh nasat lutuk hian enge chhiatna a thlen theih tih chu Mizo mi pangngai chin ngaihven vek a ni. Tute-emaw tlemte lo hlawkpui hi chu mite thik leh vei niin a lang lo. Chutihlaiin Mizoram State sawrkarin Kuhva lakluh chungchangah Left or Right policy nei lovin a ngawi tlat a. Mipuiin sawrkar leh Law enforcement te thlengin hlawkna telin kan hmu, mipuiin sawrkar rinna a tlahniam hle. Mizoram State chhung kaltlang mahse, Assam sawrkarin Police te hmangin a lo dang leh ta tlat a. Hei hian khawthlang lam Kuhva thartute Market tur thlengin a dang tel si a, kan buaina a zau ta hle.
Champhai Bawrhsap fel leh Lu zo tak Pi Maria C T.Zuali’n Central sawrkar meuh Order ngai pawimawhin Champhai District chhungah ram pawn atanga Kuhva tawlh luh a khap ta hial a. Assam State hian “Sawrkar leh mipuiin kan chhawr tangkailo, kan kawng tihchhiatna mai a ni” tih hi an lo dan chhan a ni.
Ruatfela Nu thahnemngaihna leh min ngenna bawhzuiin, ni 9 to 12 Dec khan Champhai leh a chhehvel, Zokhawthar leh Burma ramri chhung thleng Huna Kawlvawm nen kan han fang a Khaw hrang hrang mipuite dinhmun thlirin mahni intodelhna Agri & Allied sector lam tuina a tlahniam a, Naupang leh Thalaite ah Education an hlamchhiah tih a lang. Ram pawn atanga Kuhva lakluh atanga phaktawka Risk lak duhna a lian tih a lang. Central Scheme leh State sawrkarin phaktawkin hmasawnna kalpui mahse, illegal Import system atanga pawisa luang a len si chuan District pum mihring nun a tichhe nasa tawh a, hei hi Export & Import in rualkhai lo, Unbalance – Unfavourable Trade tih a ni Khawvel ram sawrkar leh hnamte chhiatna leh kehdarhna bul tia sawi a ni bawk, USSR kehdarh kan hmu, import ringawt leh ram pawn sum puk ringawtin an tal reilo..
Ruatfela Nu leh midangten an ziak, an sawia, an lo sawidan dinhmun zawng zawng hi a dik tih kan han hmu a. District Bawrhsap in ngaihtuahna thui tak leh huaisen taka a khap duhna rilru hi fak tlak a ni. Un -Identified goods/ Un Accounted Revenue, Illegal Import route lian lutuk laitak hi khawi India Sea Port ah mah kalpui theih a ni lovang. Central sawrkar leh thenawm Assam sawrkar lakah kan mualpho a, Champhai DC in a khapna Order hi kan tanchhan awmchhun a ni. Ruatfela Nu in PM hnena Memorandum a thehluh pawh hi helai MNF sawrkar hekna nilovin State sawrkar leh Mizo hnam mualphona venhim tumna a tel ngei ang. Khawthlang lam Kuhva thartute dinhmun tlakchhiatna ringawt pawh hian min beng-harh tur niin a lang.
Kuhva Trader, Transporter te hi Leiba ( Loan) leh pawisa hlawk thut, tlachhe leh duai dinhmun an ni. Ram pawn atanga International sumdawngte bungrua a ni a, a thlenna tur chu Central India sumdawngte an ni. Illegal goods ngau ngau hian Assam thlang lamah a tlang reng thei ang em? West Bengal, Bihar, UP etc ten Gunda Tax lo la ve zel se, khawchhak lam atanga rawn tawlhtu sumdawng liante hian an rawn tawlh duh zel ang em ?.Bungraw karah thil hlu leh manto a tel tam tulh tulh si ang e. Helai tak hi Assam sawrkarin a lo dan duhna lian tak a ni. Kan Farmers te rilru a tihnual, kan kawngpui a ti chhia, an la ti bawk a, kan hnial thiang lo.
Assam in ramri chhunga a lo dan hmiah emaw Gunda Tax la tura a lo dan tlat chuan Mizo Trader, Transporter te tan chhiatna a ni nghal, kan State chhunga tlang theih ringawt a ni ta lo, Assam in rokhawlhna an siam miau chuan kawng a bo, “CM Himanta nen unau angin kan in en” tih mai mai a ni lo. State chhung Godown khat deuh vek kal tir turin, Assam khawngaihna hnuaia kun a ngai a nih hi.
Kashmir leh Punjab hian Pakistan atanga Agri & Allied Item bik import theihna special provision Central sawrkarin a pe an ti a, Ni e, Purunsen te pawh India tharchhuah a tlem chuan Sea Port bakah, Pakistan atangin khawmual kawngahte pawh kan la lut ruih ruih a lawm le.
Look East Policy kal chho mek (Aizawl to Champhai Road Construction ropui lutuk) leh Akyab lam project nen Export & Import route lian kan ni dawn tih a lang vek tawh a. He hun lo thleng tur atan Export & Import – Legal goods (Item) pawh thliar hran a tul a, tun hi State sawrkar pawhin a nawr hunlai a ni. Tuna Illegal goods lo tlang thlak chur chur hi chu Dan bawhchhiat puk na, illegal goods thlah Zalenna a ni ta ringawt a Nakum lawka Geographical Sweet Spot- Bussiness Hub kan nihna tura harsatna lian lo in siamna mai a ni. A pawimawh ber chu Dan phalna hnuaia India mipuite mamawhna anga Mizoram kaltlanga Kuhva leh thil dang lakluhna tura Special Provision/ Act neih vat a ni.