ELECTORAL ROLL

  • HC Vanlalruata

Inthlan leh a kaihhnawih a India rama thuneitu sang ber Election Commission of India-in kumtin a ruahmanna a siam ţhin dan angin Mizoram Election department kaihhruaina hnuaiah summary revision of electoral rolls hmangin district tin, assembly bial tina vote nei dinhmun chu puan a lo ni leh ta a. Electoral Roll thar berah chuan Mizoramah vote nei 8,33,426 an awm a. An zinga mi 4,28,459-te hi hmeichhia an ni a, hmeichhe vote nei hi mipa aiin 23,492 in an tam zawk a ni.
Hetah hian mi tam takin tun huna an hmuh kân leh tur chu Tripura relief camp-a Bru awm ţhin, Mizoram a vote la nei a, electoral roll a la chuang mekte hi a ni. Kan hriat angin kum 1997 October thla tawp lam aţanga Mizoram hmun ţhenkhata awm Bru-te Tripura-ah an pem thla huk a. Hei hi October ni 21 a Persang khaw bul, Dampa Tiger Reserve huamchhunga Forest guard, ramsa humhalh hna thawktu Pu Lalzawmliana kahhlum hnu kha a ni a. A kaphlumtute kha Bru hel pawl mi an ni ngei a pawm a ni. Hemi hma lawk hian Bru National Union (BNU) invuaha pawl dinte’n district council hrang an ngiat avangin boruak ţha lo inmun a awm bawk.
Engpawh ni sela, heta chhuk thlate hi Mizoram pawn, Tripura state chhungah awm tawh mah sela, sorkar laipui chuan Mizoram lama kir leh turah ngaiin raltlan tiin a vuah a, lo la kir leh turah riak a ngai a. Chu chu inthlan chungchanga thuneitu Election Commission ngaihdan pawh a nih avangin Mizorama vote nei ziahna (electoral roll) aţanga paih ngawt a remti lova. Political party ţhenkhat leh pawl hrang hrang nawrna pawhin awmzia a nei lo tih chu kan hriat vek tawh kha. Mahni awmna state ni lova vote neih a thiang lo ti a ţanfung siam pawh a sawt hek lo.
Chutiang a nih lai chuan January 2020 –ah sorkar laipui, Mizoram leh Tripura sorkar leh Tripura relief camp a pawl hrang hrang aiawhte chuan inremna an ziak ta a. Chuta an inremna thuthlungah chuan khatih lai a Tripura relief camp hrang hranga awm mek mi 32,000 vel chu Mizorama kir leh tawh lovin Tripura a an inbenbel remtih a ni a, chhawmdáwlna leh an awmna hmun tur ruahmante bakah thu delhkilh tam tak a awm bawk.
Hetianga inremna leh thutlukna fumfê a awm takah hi chuan kum 2018 assembly inthlan dawn leh 2019 Parliament inthlan dawna Mizoram chhunga vote nei, Tripura a awm mek si Bru-hote chungchang rik luai luai ang kha a awm ngai tawh lo awm tak a ni a. Mahse, nikum October ni 30 a Tuirial assembly bial inthlan ţhat dawn chho leh vote thlak ni vel kha chuan boruak siam leh hat pawl kha an awm a. Tuirial biala vote awm 17,911 zingah khan polling station 2 (Hortoki II leh Zodin)-ah Tripura a awm Bru vote nei 663 an lo la awm vang a ni.
Heti khawpa pawl hrang hrangte’n Tripura a awm reng chunga Mizoram chhunga Bru vote neite an buaipui a rei tak an rik hut hut hnu hian enge kan dinhmun chu kan hre vek awm e. Mamit district chhung a, assembly bial 3, Mamit, Dampa leh Hachhek biala vote awm zawng zawng 70,861 zinga vote nei 8,987 chu Tripura a awm mek Bru-te an la ni a. Kolasib district bikah hian Tripura a awm mek Bru vote nei 1,970 zet (Serlui bial – 850, Tuirial bial – 655, Kolasib bial – 465) an la awm mek a. Lunglei leh Lawngtlai district-ah chuan khulama inbengbel vote la nei an awm tawh lo a ni mai thei e.
Mizote hi min hruaitu atana kan pawm leh ngaihchan ber 3(sorkar, kohhran leh khawtlang hruaitu)-te’n rei tak kawng dik lo an zawh tawh avangin kan piangsual nasa tawh a, kan pawnlawi dan hi a thŭk telh telh mai zawng a nih hi. Huau huau lawm hnam kan nih avâng hian haw haw a thiltih ching, arbâwm hál ang chauhva ri hluai a daih rei lo leh teirei peih lo hnamah kan chhuak mek. Chu chu Inrinni a electoral roll thar tihchhuah hian a tichiangin kan sukthlek a pho mualpho hle a ni tih hi kan pawm a hun tawh.
Hetia kan awm mai mai lai hian Tripura a inbengbel tawh si Bru vote nei 10,957 zet chu Mizoram electoral roll-ah tun thlengin an lo la awm reng tho a nih chu. Tihdan awlsam té a awm tih kan hre vek a. Tripura a inbengbel, an awmna ţhin khua a awm tawh lo, mahse heta vote la neite hi claims and objections hunah an awmna khawtin a khawtlang hruaitu, tlawmngai pawl leh zirlai pawl hruaitute khan an bial/khua a an awm tawh loh thu ziakin BLO hnenah emaw thehlut (object) mai sela. “Kan la awm reng e,” rawn titu an awm loh phawt chuan awlsam taka an hming paih nghal mai theih a ni.
Mahse, chutiang chuan kan ti ngai lo niawm tak a ni a. Chutiang tihna hun remchang chu vawi 4 a awm leh tawh (January 2020 aţanga chhutin) chungin district 2-ah Mizoram chhunga awm tawh lo sing hnih ţhelh kan lo la kawl veng veng mai a nih hi. Inthlan leh dawn hnaih a politics boruak siam a rik leh hluai na’n kan ti a nih loh chuan enga tan nge kan tih le? Thîrling chu a sat lai a den tur tih a ni a, a hun lai a thilti lova, a tih theih loh hun lai a ri leh hluai mai hnam, ze pawnlawi tak nei kan nihzia kan tilang nawn leh a ni ber.
Hei bakah hian electoral roll/voters lists a vote nei pun tam bîk riauna khua, assembly bial leh district a awm em tihte hi chîk a hun hle a. Kum 15 chhung zet ‘Ram leh Hnam Humhalh’ kum puan a neih ngat ngattu, Mizo pawl lian ber YMA hian electoral roll dik tak kan neih hi ram leh hnam humhalhna pawimawh em em a ni tih a hriat a ţul takzet tawh a. Vote nei pun hluaina (abnormal increase of voters) awmna khua leh bialte chhinchhiahin, ram pawn aţanga dân kalha lo lût an tam vang a ni em tihte a chîk a ngai. Chhiarpui (census) hi chu kum 10 dan a kalpui a ni a, electoral roll ennawn erawh chu kumtin vawi hnih kalpui a ni tih hriat reng a ţul bawk.
Kuhva ro kan buaipui luai luai tluk tal hian insak bungraw dawr tam ber hnamdang sumdawnna a ni a, hnamdang tam tak lakluhna kua a ni tihte hi ngaihven a ţul a. Chubakah Mizo tribal nihna hmanga sorkar laipui pawisawi zawnga income tax chhiah awlruk tam lutukte hi kan vei lem lo niin a lang. Ram leh hnam humhalh tur hian tihtur a tam em em a, chhŭnglam leh pâwnlam hmelma do tak tak tur chuan a phawvuak a thiltih leh haw haw aiin a tak taka thil kalpui a, a chukna lai tak tŭr chuk chat chat a hun tawh tak zet a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427