Sumhmun titi – 6

  • F. Vanlalrochana

MIZO ZAWLNEI DER KA HRIAT |HENKHAT-TE
Khawvel hmun dang chu thuhran nise, Mizo zingah pawh, zawlnei ang deuha hriattirna dawng inti, hmalam hun thu mak pui pui puang leh mai \hin hi kan nei fo mai. Ram leh hnamin harsatna emaw, Lam \huam khawimaw laia a din hian anni ang hi an lo chhuak fo!
Ni 27-30, April, 1984 khân mi pakhatin, inlarna hmu a in ti a. A inlarna hmuh chu a ziak chhuak a, a sem chiam mai bawk a. Heti hian a sawi a,
“Pu Lalthanhawla (CM nilai) sawrkar paihthla turin, Ni 10.10.1985 khian Pu \henphunga’n India sipai tam tak a hruai ang a, buaina rapthlak tak a awm ang. Mahse, ni 12.10. 1986-ah amah leh a hote chu khaihhlum an ni anga. Hremhmunah an tla vek ang.
Kum 1987 January ni khat a\angin India sawrkar leh China sawrkar Mizoram-ah an indo anga. Chu chu Harmageddon note a ni ang. Ni 6 chhung an Indo hnuah India chakna chu tih chhiat a ni ang a. January ni 7, 1987-ah a tlawm ang, Tichuan, march ni 1, 1987 atangin Mizoram chuan zalênna a hmu ang. Chutih hunah chuan, Mizoram chu zion tia vuah a ni tawh anga, Mizo leh Chakma dam khawchhuak turte chu mi 144,00 chuah an ni ang, Mizoram hi ruangin a khuh dawn a ni,” tiin, Hei lo pawh hi a sawi a. A thil sawi lawk hi a dik leh dik loh i hria e.
Kum 1983 khan a boral ta a. Kum 12 mi a ni. Lalvulmawii khan a inlarna hmuh heti hian a sawi a. “ Mizoram hi khawchhak diarkhim leh khawthlang diarkhim hnuaiah a awm ngei dawn; khawvel natna chi dang a lo thleng ang, in ramah zawnei intihsiakna a lo thleng ang a, Lalpa tirh zawlnei chauh an dingchang ang. Adama chi hi ka phiatfai vek ang che u a, van taksa ka luah tir ang che u. Taksa tlanna chu a awm ang, In hnena ka thu puan hi Bible nen in lo mil a, Bible ziak ang a nih loh pawhin, thil lo thleng tur zawng zawng hi Bible-ah a lang vek lo a, Ka mite hnenah thu a lo thleng thar zel a, chu chu Bible-ah a ziah vek theih loh tih lo hre rawh u. Pawlah hming paih ula, ka hnenah lo kal rawh u,” tih a ni a. Mi a ti buai hle a, Kohhran chhuahsan phah hial pawh an awm. Hetiang te hi kan awm zel a ni.
Vanawia pawl leh Lalzawna pawlte inlarna rin leh awih zui te chu kan hre nial nual hlawm awm e. Zoram Suntu pawl, Lalhmingthanga thu puan ho phei kha chu turu tak a ni. Thil chi hrang hrang, Zoram, India ram leh khawvel nghawng a hmu tluk tluk a. A diklo fai vek mai bawk a. Zoram Thar tihte kha a lo sawi tluk tluk mai a ni.
Election zawlnei chu kan hriat fo kha. MNC hminga in 1984-a inthlan an hmachhawn dawn khan, Dr. R. Rothuama, R. Romawia te ho khan, party tinin zawlnei an nei vek si a, an ti a. Pakhatin, “Ka rawn hmu thei mai ang” a ti a. Tlai lamah chuan, zawlnei chu a rawn hruai ta a. A zawlnei hmuh kha a lo \ha mah mah a, Dr R Rothuama te party kha, seat zawng zawng la turin a puang ta pek a. Puang \ha leh turin an inngen a ni awm e. Lem tur an lo inkhilai hnemdeuh ni awm tak a ni.
Tunlaiah zawlnei chi dang deuh kan nei a. A thlen vek tawh hnua an sawi dik thu puang \hin ho! A awl ang reng. Zawlnei hmasa ho kha chu, ‘vantirhkohin’ hlawh an pe ve lo thung. Mizo zawlnei tam tak ai chuan, weather forecast hian a sawi dik zing zawk bawk!
Mak ve ang reng tak chu, a rapthlak zawnga kan ram chhiatna tur Inlarna hmu chiamtu ho hian an la hmu dik lo fai vek mai. Darphawka te’n, “Mingo an lo kal anga, an thu in lo awih dawn nia,” a lo tih erawh a dik a, kan ramah chanchin\ha engin malsawmna min rawn thlen ta a nih hi!

AND QUIET FLOWS THE DON
And Quiet Flows the Don emaw, Quietly Flows the Don (1934) hi ‘Don epic ropui’ an tih \hin zinga \hen hmasa ber a ni a, Mikhail Sholokhov a ziah a ni. Kum 1928 leh 1940 inkar khan chanchinbu-ah a indawta tih chhuah a ni a. Saptawnga he thawnthu lehlin chanve chu tuna a bu hming pu hian 1934 khan tih chhuah a ni.
Thawnthu Tlangpui: He thawnthu hian kum zabi 20 na tir lam, kum 1912 bawr vel, indopui pakhatna chhuah hma hreta, don luipui phai ruama khawsa thin Cossacks hnam ho chanchin a tarlang ber a. A thawnthu ruhrel hi Tatarsk-a Melekhov chhungkaw chanchinah a inthlungkhawm ber. Anni chhunga hi an thlahtute cossack-te’n mi tam tak mak tih khawpin crimean war hunlaia Turks tih hminglem an vuah sak nghe nghe. Hetiang a ni chung hian Tatarsk mipuite zingah chuan mi zah an kai hle thung. An fapa upa ber dawttu, Grigori Panteleevich Melekhov, chu sipai \ha zet mai hi a ni a, an chhungkaw thian Tepan Astakov-a nupui Aksinia chu a ngaizawng ta tlat mai a. Anni nupa chu an inhmangaih miah lo a, stepan chuan a sawisa fo thin a. Grigori leh Aksinia te chu an ingaizawng satliah mai a ni ta lo a, an tlan dun ta nghe nghe a.
Chu chuan a pasal leh malekhov chhungkaw inkarah inhuatna thuk tak a thlen tir a.He an inngaihzawnna boruak leh, Khawvel indopui leh tualchhung buaina lo chhuak chhoin Cossacks tlangval \ha \ha Russia rama indopui rapthlak ber pahniha a hnuhluh chhoh dan te chua thawnthu innghahna a ni. A thawnthu a changtute chettlatna chu Austro-Hungarian front ah a peng chho a, hetah hian Grigory chuan Stepan-a nunna chu a chhanchhuak nghe nghe a; heti chung hian an inhuatna chua reh chuang lo a ni. Grigory chuan a pa nawrna angin nupui atan Natalya a nei a, mahse, Aksinia chu a la hmangaih tlat avangin a hlim chuang lo a ni.
Grigory Melekhov hi Veshenskaya-a cossacks pa pahnih, Pavel Nazarovich Kudinov leh Kharlampii Vasilyevich Yermakov te, Upper don a Bolshevist laka helnaa mi pawimawh tak tak te nun behchhanin solokhov hian a din a ni.
He novel hian 1941 khan Stalin Prize a dawng a, a ziaktupa hian 1965 khan Nobel Prize a dawng nghe nghe. He novel hi \um thum zet filma siam a ni tawh nghe nghe. A film hmasa ber phei chu 1931 khan tihchhuah a ni daih tawh a ni. Thenkhat erawh chuan, he novel hi Tolstoy-a ‘War and peace’ entawna ziah a ni an ti.
Mizo \awng pawhin kan nei a, ‘Don Lui luang dam diai’ tia lehlin a ni a, a bu hi hmuh tur a awm tawh lo thung niin a lang.
He thawnthu ziaktupa Mikhail Aleksandrovich Sholokhov hi May 11 1905 khan a lo piang a, February 21, 1984 khan a thi. Russian Novelist hmingthang ber te zinga mi a ni a, kum 1965 Nobel Prize in Literature a dawng. Amah hi Cossacks ho chenna hmuna piang leh sei lian a ni a, a thawnthuteah pawh hian cossacks hnam te nunphung leh an chenna ram chanchin chu a tarlang nasa hle nghe nghe a ni.A kut chhuak ropui ber And Quiet Flows the Don, khawvel huapa lar tirtu chu amah ngaina lotute chuan 1920-a thi ta, cossack mi dik tak, Fyodor Kryukov, Anti-Bolshevik ni bawk ziak a ruk niin an sawi a, hei hi a dik lo a ni tih finfiah a ni leh ta tho.
Don Luipui chu: Solokhov-a thawnthu hmingputu Don hi Russia rama luipui lian berte zinga mi a ni a. Moscow chhim chhak, tula khua atanag chhim chhak lam km 60-a hla Novomoskovsk -ah hnar a nei a, Km 1,950 zeta thui a luan hnuah Azov tupuiah a luang lut ta a ni.
Mikhail Aleksandrovich Sholokhov : Russian thawnthu ziaktu ropui Mikhail solokhov-a kha May 11 1905 khan a piang a, February 21, 1984-ah a thi. Kum 1965 Nobel Prize in Literature a dawng a. Cossacks ram chhungah, Rostov-on- Don huam chhuanga piang a ni. Rostov-on-don hi Don luipui kam a khaw lian ber a ni. Virgin soil upturned tih kum 28 chhung zeta ziah chuan Lenin Award a hlawhchhuah sak bawk. Cossacks hnam chungchangah thawnthu tam tak a ziaka, Don luipui behchhan thawnthu a nei nual bawk. Russia rama thuziaktu a hrinchhuah ropui berte zinga mi a ni. Politics lamah pawh a inhmang \hin hle a, President Kruschev-a zin pawh a zui fo a. Association of Soviet Writers-ah vice president te pawh a lo ni tawh thin. A kutchhuakte hi film-a siam a ni nual hlawm a, hlawhtling tak tak a awm.
Don thawnthu hi ka thawnthu chhiar tawhah chuan ka lung ti leng ber pawl a ni.

HMANGAIHNA
Hmangaihna hi a hlu em em mai. A aia pawimawh hi a tam lo khawp ang. Mite chuan hmangaihna vang hian an nunna hial an lo hlan \hin. Tunlai khawvel hi chu a changkang lutuk ta a, mi tin mahni kawng theuhah kan tlan a. Hmangaihna hi kan hlamchhiah deuh ta niin a hriat hial mai. Mahni hlawkna ngawt kan um a, ‘Sumparlawma’ te, ‘Sumparlawmi’ te kan ni fai ta vek mai.
Kan nun dan lo inher danglam nasa lutuk ta avang chuan, chhungkuaah te, khawtlangah te harsatna kan tawk chho a. Hei hi mi mal leh mi mal inkara inhmangaihna; nula leh tlangval karah a ni emaw, nu leh pa leh fate inkarah a ni emaw, unau inkarah emaw, nupa karah emaw, \henawm khawveng inkarah emaw te hmangaihna hi kan hlamchhiah zo ta. Kohhran leh mi mal nun thlengin a nghawng ta ni hian a hriat.
Hmangaihna fir kai thoin, midang te nen kan inkarah, kan inlaichinnaah, hmangaihna hi hmachhuan berah nei thar leh ila. Kristiante chu hmangaihna nen inthuam tur kan nih angin, he hmangaihna hi hlutin i chawi vul thar leh teh ang u. Kenny Rogers-a chuan, “ When I was down and out, Love lifted me,” a lo ti a. Kan hmangaihna hmangin beidawngte beiseina pe ila, hmangaihna nen lungngai te hnem ila, tlu tawhte i kai tho ang u.
Kan vela mite hnenah hmangaihna i lan chhuahtir ang u. Dr. Karl Mannegar-a chuan, “ Hmangaihna chuan mi pahnih a tidam a ni, a pe chhuaktu leh dawngtu,” a lo ti a. Mi dangte hnenah hmangaihna kan lantir hian an ni changin a hlawkna an tel lo a, keini pawhin a hlawkna kan tel a ni.
Tupawh hian hmangaihtu kan mamawh vek a. Chutiangin, hmangaih tur kan mamawh vek bawk. Hmangaihna dawn tum rikngawt a, pek chhuah ve tum loh chu a hrisel lo hle a ni. Keimahni kan inhmangaih ang bawkin mi dang hmangaih i zir ang u.
Kenny Rogers-a leh Dolly Parton-i ten, “Min hmangaih tih ka hriat hi thilpek ropui ber a ni,” an lo tih kha. Thuhriltu’n hmana hmangaihna thu a sawi ang khan, “ A ropui ber chu hmangaihna lo ni zel rawh se.”

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427