- Mahmuaka Chhakchhuak
Winston Churchill chuan ‘A thim zawnga thil thlir thin mi chuan hun remchang zawng zawngah harsatna an hmu thin a, a eng zawnga thil thlir thin mi chuan hun harsaah pawh hun remchang an hmu thin’ tiin alo sawi a. A thim zawnga thil thlir thin mi kan nih chuan kan hma lama kan hlenchhuah tur kan hlenchhuah loh phah fo thei a, kan hma lama kan hlawhtlinna tur awm reng pawh chu kan thleng zo lo fo thei a ni. A eng zawnga thil thlir thin mi kan nih erawh chuan harsatna karah pawh tih theih dan kan hmuh zel dawn avangin kan hma lama thiltha tih tur awm chu kan hlenchhuakin kan hlawhtling zawk thei dawn a ni. Chuvangin, thiltha ti tur hian tun hun remchang tak kal liam mai tur hi, hun rem chang dang lo la awm leh tur aiin a remchang daih zawk a ni. Nakinah kan tih a, kan nghah thin avang hian thil tam tak a buai phah thei a, ‘Thir chu a lin laiin deng rawh’ an lo tih angin a hunlaia kan tih loh hian harsatna nasa zawk min la thlen thei a ni.
Zoram Politics-ah thil thleng thar engemaw a awmin a thente chu boruak daih hnua bawhzui chi te pawh a awm ang a, a sarhu laia bawhzui nghal ngai chi te pawh a awm ang. Chutiangah chuan ngaihtuahna fim tak kan hman a pawimawh thin a, a nghawng tur lamte pawh ngaihtuah thlengin ram leh hnam tan a tha em tihna thinlung nei chunga kan bawhzui thin a tha awm e. July 26, 2021 nia Mizoram leh Assam nena ramri hnaiha inkahna thleng avang khan zoram mipuiin tun generation-a hnam inpumkhatna kan neih ropui ber a ni hial awm e. Ram hruaitu zawng zawng leh Political Party zawng zawngte’n lungrual takin thawhhona an nei a, mipui lam lahin kan thlawp tha em em bawk a, kan thalaite ngei pawhin social media lamah an theihtawp an chhuah bawk a nih kha. Kha hnam inpumkhatna leh thawhhona tha tak kha Chunglam hnathawh chu a ni ber tho nain a hunlaia kan bawhzuina avanga thleng a tih theih ang.
Zoram Politics-ah hian thil lian tham tak taka lo thleng tawhin vawiin thlenga hmun thenkhata kan hruaitu hmasa kan la demnate pawh a awm thei hialin a hriat. Chakma Autonomous District Council (CADC) lo pian dan sawiin tute emaw kan dem a, tute emaw chuan kutsil an lo tum bawk ni tein a hriat a. Thangthar hunah hmalak han tum thin mah ila tute emaw chuan a boruakah emaw chauh an lo phur em ni tih tur te alo ni lehzel thin bawk ni tein a hriat thin. Ramri chungchangah ngei pawh Political Party zawng zawng tela Board din a ni meuh chung pawhin kan thlen chin ala thui tak tak thei chuang lo te hi enge a chhan ni ang. Kan hmalakna hi a tir lamah kan han arh hluai tak nain a tawp lam hi chu a zuih leh mai thin em ni aw tih tur hian thil kan ti fo em ni aw tih tur a ni thin hi a sutkian dan kan ngaihtuah a tha tawh viau a ni. Thangtharte hian hruaitu mawngrit anga ngaih theih tur hi kan zui tak tak peih tawh lo a, chu ai chuan mawng pawh hung hman lek lo a che vat vat thin hi kan duh tawh nia a lan avang hian ram hruaitute vuaicha deuha an lan hi chuan kan phunchiar mai thin niin a lang.
Thangtharte hi kan harhvang that mai bakah kan khawhawi pawh a zau viau mai a, tun generation-ah ngat phei chuan internet lam kan luhchilh nasat mai bakah ram rawngbawlna kawng ngei pawh kan ngaihven nasa sawt hle mai a. Hei vang hian hruaitu update lo deuha langte chu kan ngai thei lo thuai mai thin bawk a, hruaitu ne ne kual mai mai thin leh thusawi chak a, a taka thiltih hmuh tur awm ngai lem lote phei chu kan kham vat mai thin. Chutih laia eng Issue emaw alo awmin Political Party inbeihna hmanrua atana kan hmang zel erawh hi chu a dik lem lo thei ang a, mipuiah inhniala a chhuah phah a, thenawmte nen ngei pawha kan inhmuh tuihnai loh phah thei dawn hialna tur thil hi chu pawi tak a ni. Kan awmna Party te ngei pawh hi mithianghlim famkim awmkhawm an nih vek bik loh avangin tihsual an nei thei a, tih palh hi an lo nei ve thei a ni tih hi tupawhin kan hriat a tha a, chutianga an dik lohna (an lo tih palh) ah pawh ngaihdam kan dilpuina kha thil harsa tak a nih rualin mi puitling zia zawk a ni.
Chutiang niloa Biak In pakhata kan lawipuite nena inhmuh mawhna khawpa inhnialna a thlen phah theihna tur khawpa Party ruihchilh kan nih zawk chuan he hnam hian hmalam a pan thei ngai lo ang a, he hnam hian harsa lo takin pawn lam atanga beihna lo awmte pawh a hneh thei ngai lo ang. Ram leh hnam hmangaih inti theuhte zingah ngei pawh hian hetianga mipuia inhnialna chawkchhuak duh ang tur khawpa sawi kai kan awm phei chuan thil tha lo tak a ni ngei ang a, ram hruaitu tlak a ni lo tihna a niin, amah ngei pawh chu Politics platform-ah au lo ngam zawk rawh se. Hruaitute tihsual pawh thupmawi hram hram tuma Party atchilhna rauin min man ngheh tawh chuan khaweng hmuh a har tawhin kan mit tihvaihin a awm tlat tawh thin a, chutiang hunah meuh chuan Pulpit tlang chu sawi loh mipui hriata thusawi ngam chi kan ni lo tihna a ni tawh thin.
Tunhnai lawkah pawh Issue hrang hrang kan hriain Politics inbeihna hmanrua atana kan hman tak thil mak tak tak hriattur a rawn awm a, dawt ngialngan tak tak leh midang tana kumkhaw rei thleng pawha hmingchhiat theihna tur thilte pawh kan sawi duh thin. Hengte hi midang hnehna atana hmanraw bawlhhlawh ber ber a ni tih hi kan hriat a ngai a, Kristian rama thleng atana thil duhawm lo ber a ni tih hi kan theihnghilh loh a tha. Tu tan mah hlawkna a awm lo a, Politics inbeihna hmanrua atana tih ni mahsela thinlung thinghlim tak tak mipui engemawzatte hian ngawi renga an lo thlir ve bawk avangin an thinlung tibawlhhlawhtu hmanrua mai a nih zawk theih avangin kan sim vang vang a tha. Thianghlim takin Politics hi a khelh theih a, thinghlim leh zahawm takin Politics hi a kalpui theih a ni tih hi kan lantir fo a pawimawh a, chu chu nang leh kei hian kan ti thei a ni. Chutiang ni lo a tute emaw kaihbu-a awm a, awmze neiloa kan vir mai mai chuan ram leh hnam tan hnemhnanna kan nei ngai lo ang a, keimahniah rah lawh tur a awm ngai hek lo ang. He ram lo hi ram dang kan neih loh avangin kan pi leh pute hunlai atanga kan ram neihchhun hian dik tak leh rinawmna mai baka hmangaihna nena Ram rawngbawltu a mamawh a ni.