- Mahmuaka Chhakchhuak
Kan pi leh pute khan Inneihna hi an lo la thutak thin hle a, kan tunlai hun nen chuan in ang lo tak hi a ni. Nula leh tlangval inngaizawngte ngei pawh a ruk tak meuh meuhin an inngaizawng a, zana tlangvalin a ngaihzawng nula a rim pawhin inleng dangte hriatthiam theih miah loh turin leh ngaih bel theih loh tur hian an inthup thin a, takchhap kilah emaw a thuin midang tana hnawksakin a awm ngai lo. Nu leh pate tan pawha mitkhamna tur a awm ngai lo a, tunlai hun anga a fala inhmuhna hunte pawh hi an nei ngai meuh lo. Amaherawhchu thlawhhma neihna hmunah erawh chuan an inlawm thinin hna an thawk tlang thin a, chutiang chuan midang hmuh lohin inkawmna hun an nei zawk thin.
Chutianga nula leh tlangval an lo inhmangaih chuan thup reng theih erawh a nih bik ngai loh avangin tlangval zawk chuan a nu leh pate hrilhin palai an tir thin a, palai chuan thuhnuairawlh takin nula nu leh pate hnenah an nula chu an duh thu chu sawiin khawngaih thla la tak turin thiam takin an dil thin a, nula nu leh pate pawhin an duh emaw duh lo emaw tha takin an lo chhang thin. Hetianga palai len hmasak ber zan hi chu inhmelhriatna zan anga hmangin nakin hnua la inbiak chhunzawm atan thu an inchahin la inbiak leh hun turte pawh sawiin tha takin an inthen leh phawt thin a ni. Chutianga palai hmel meuh an han hmuh takah chuan nula nu leh pate chuan an fanu chu tha taka hrilhin chu tlangval chu a duh tak tak leh duh tak tak lohte an zawtin pasal atan a duh tak tak a nih chuan ruahmanna siam a tul thute an sawi a, a lo duh tak tak lo a nih pawhin engtin emaw pumpelh dan tur kawng an ruahman bawk thin.
Hetianga nu leh pate’n an inbiakna hi nula chuan a tisukuk ngai tawh meuh lo a, a duh lo a nih chuan ‘in duh leh nangmahni’n nei rawh u’ a ti mai a, a lo duh a, chu tlangval chu alo hmangaih ve a nih tak tak chuan ‘in thu thu le’ tiin a nu leh pate chu a chhang thin a. Tunlai huna nu leh pate thu ang loha neih tum nghal ngawt ang chi hi a awm ngai meuh lo. Nu leh pate thu chu thu tawpah ngaiin an zah em em thin a, an hmangaih tak pawh nu leh pate chuan neih an remtih loh chuan hreh tak chungin an nei lo mai thin bawk a. Nu leh pate hian thui tak thlirin an thlahteah kutkem nei an awm em, rualbanlo an awm em tihte leh hri tha lo vei chhungkua an ni em tih zawng zawng an chhui vekin chutianga sawiselna tur an awm loh chuan fanau neih hunah pawh tluang turah an ngai thin a, a dik tak tak thin bawk awm e.
Palaite chuan an va len lehin tha taka lo dawngsawngin an inbia a, vawihnih lennaah hian hmeichhe lamin rem an lo tih chuan inneihni turte leh thil tul dangte an sawi chhunzawm nghal bawk thin a. Hmeichhe lamin an lo duh loh a, rem lohna an nei a nih chuan chhuanlam engemaw siamin thiam takin an lo sawi thin a, a chang phei chuan an fanu chu an zinbo tir bawk thin a, amaherawhchu hetianga remlohna sawi hi chu a awm meuh ngai lo a, thil thleng khat tak a ni. Chutichuan palaite nen tha taka sawiin Inneih dawn zanah hian palaite vek chuan sum (hmeichhe man) an hlan thin a, hetianga man inhlan zanah hian mantang eitu turte hian pawisa fai aiah engemaw an beisei thin vang a ni a, tihfuh loh tumah chuan zan rei tak tak thlenga an buai phah fona a ni bawk thin.
Inneihnaah hian Lawichal hi mi pawimawh tak mai an niin hmun thenkhatah phei chuan khaw danga pasal nei te’n ral laka mo humhim tura an hman ber a ni. Lawichal chuan hlawh a nei ve a, chu chu mipa lam pek tur a ni thin. Lawichal chu hmeichhe lamhnai leh pa rin tlak an thlang chhuak thin a, chu mi lung an tihawih loh chuan lawi pawh a kham thei a ni. Mo chu a lawina kawngah engmah buaina a tawh lohna tura hruaitu tur ber a ni bawk a, ‘kha kan rawn lawipui dawn e, tuma tihbuai tur kan ni lo e’ tia au lauh lauh pahin hma a hruai ang a, chutih lai chuan mo theh turin tlangval leh naupangte chuan vut sawhte, se ek chawh kawite leh tuite chuan theh turin an lo inring lawk vek thin. Chungte chu Lawichal chuan a theih ang angin a umdarh thin tur a ni. Mo hi a lawina kawnga a tlu palh tur a ni lo reng reng a, a tluk palh chuan kir pui leh hial tur a nih avangin lawichal mawhphurhna hi a sang em em a ni.
Moin a pasal In thleng mahsela kawnga an lo theh berh thin avangin ina intihfai leh phawt a ngai thin a, a pasalin zu a lo tawh hnuin an in lamah a kir leh phawt thin. Hemi zan hi ‘Laichhiat zan’ an ti bik kher a, hemi hunah hian man eitu zawng zawng leh mo nu leh pa khan ar-in an lawi ngei tur a ni bawk. Chu lawi ar chu an talh ang a, chumi zanah vek chuan an sawhchiarin mo lawmtu dangte nen an pir thin tur a ni. Lawi zan hnihna hi ‘Lawi that zan’ an ti kher a, a chhan pawh chhawm luh turte nen kim taka mo a lawi luh thin tawh vang a ni. He mi zanah hi chuan a pasal pawh mahni Inah a riak ve ta a, chumi hnuah chuan Zawlbukah bawk a riak leh thin a ni. Hetiang hi kan pi leh pute hunlaia nupui pasal an lo inneih dan tlangpui chu a ni a, sawikim sen tak tak theih erawh a ni kher lo.
Inneihna hi an lak urhsun em avangin thiang lo leh thiang tihte pawh an nei a, entirna atan favahte hi hmeichhiain mipa ina a chhawmluh a thiang lo a, Innchungkhat sa lote chuan hmeichhe man hi an ei ngai lo bawk. Khualkhuaah erawh chuan hmeichhe lamin pa anga a va belh turte erawh chu man ei turin an man chawp thin bawk a. Man eitu apiangin vawi khat tal chu an vawkpa talh hunah a dar chu an man eina kha an pe ngei tur a ni a, chutianga an pek theih loh chuan thil zahthlak tak a ni a, a thente chuan vawi khat chauh lo pawh an pe thin.