Nghet lo

Nghet lo

  • HC Vanlalruata

Mizo tam tak, a tam ber kan nih loh pawhin a tam zawk kan ni hial awm e – mi nghet lo tak kan ni tih hi a lo lang chhuak leh fo ţhin a. Tuirial Assembly bial inthlan ţhat (by-election) a vote zawn hunlai khan mihring nghet lo, pawlah leh pawl thuthlúng (policy)-ah pawh nghet lo an lo tam hle tih an inmualpho nasa hle mai a. Party hrang hrang thu leh hla han chhiar khan hetianga mihring nghet lo hi political party hrang hrangin an kawl vek a ni tih a lang.
Tuirial bial inthlan ţhatna a political party lian 3 candidate-te hi an hausa hlawm hle a. Party pahnih – rorellai MNF leh ZPM-in an din tirte hi an awmna party a hruaitu nihna pawh nei lem lo leh, he inthlanna an chuh hi a tak a politics an luhchilh ţanna niin a lang a. Kan political party hrang hrangin an pawl tana mi rinawm leh nghet aia khawtlâng, kohhran leh pawl liana inhmangte inthlanna an chuhtir ţhin ang nen kha chuan tehkhin lutuk theih pawh an ni lem lova. Party sum seng vak lova inthlanna chuh ve thei tawk a hausa chu an ni. Congress aiawhtu pawh mi hausa tho.
He ze nghet lo hian sorkar, political party, khawtlâng leh pawl bakah kohhrante thlengin a chhe zawngin nghawng a nei nasa ta hle mai a. Mi nghet leh ram hruaina kawnga political party huang chhunga mi inzir hriam ni lem lo, kohhran leh khawtlang/pawl bakah mahni kalna kawnga mi langsar ni pha apiang mai ‘tlin theihna’ ngawr ngawr ngaihtuah a fawmkhawm ching chu political party-te an ni. Ram siamţhat duhtu leh hnam hmangaihtu aiin inthlanna a tling thei tur an zawng a, mi nghet aiin mi langsar, chumi piah lamah sum ngah an zawng leh a ni.
Hetiang a nih hrim hrim hi chuan, political party-a ţhahnemngaih, ram leh hnam tana inpekna leh ram hruai tura inzirna sikul anga kan ngaih ţhin kha a ni ta lova. Chu chuan awmzia a neih tâk lovah chuan political party-te hian an ţangkaina (relevance) an hloh ta a, party a ţhahnemngai taka inhman chu sorkarna chan hun a sum siamna atana therhlo dap kha an tum ber a ni dawn ta hlawm a. Theology zira theological college chhuakin, sorkar hna a thawk ta ang deuh lam hi kan hawi ta hú mai.
Kan thusawi hi a dikzia chu rorellai leh eptu pawh lem chuang lovin MP leh MLA inthlan chuh tura an mi thur chhuah tam takah hian a lang a. Mahni awmna party ruihchilhtu tam ber hi chuan a tuihâng lo hàwp ve theihna atan an pawlah rinawmna an hlan ve chauh a ni ta awm e. Party mi ni lem lo, miţhate inthlanna a dintir hi ka sawisel hranpa lova, mahse, pawl leh kohhrana an nihna leh chumi hmanga an lansarh leh mi hriat an hlawhna avang ngawt a ram rawngbawl tura kan ît ngawt zel hi chu a fuh lo hle.
Kum 1985-a Parliament (Lok Sabha) inkhawm kan zu chhim ve ţum khan film star leh leh ropui, vai hovin pathian tenau (demi god) a an ngaih, Amitabh Bachchan kha a muthlu tluanchhuak zak a ni tih kha press gallery aţangin kan mit ngeiin kan hmu a. Lar leh lansarh avanga ram hruaitu atana a pawng-a-taka inthlanna a kan party ai kan awhtir ngawt zel hian, ram leh hnam tan ţangkaina a nei hranpa lova, inthlanna a tlin ringawt ngaih pawimawhna leh party-a thuneihna sang ber chelhtute’n an chhungkhat laina leh ţhiante duhsakna an lantirna a nih phei chuan a chhe leh zual a ni.
Tuirial bial inthlanţhat hi a lansarh em avangin entirna atan kan han siam mai a ni a. He bial mipui hi a lé lo viau kan tihna bik a ni hranpa lo. Chhim lam district council a sorkar inlehburh dan, nuihzat taka ‘chungû nungchung bŭk ang mai’ ti a kan sawi thin hi a takin kan kalpui ve mek a. Hetiang sawi hi chuan kan politician hlun, speaker/minister hlui Pu Vaivenga (fam) thusawi, “Saw lamah saw chuan inthlan result hriat hnu a campaign ţan hi a hlawk ber,” a tih kha ka hrereng ţhin. Hmar chan lam pawh hi mahni party leh thuthlung phatsan kan awlsam tak dănah hian saw lam nuihzat thei bîk kan ni ta chiah lo.
Pawl (party, kohhran leh a dangte) ruihchilh leh atchilh hi zu ruih aia hlauhawm leh daihrei, pawikhawih nasa zawk a ni tih hi pawm a pawimawh ta hle a. Chutih rual chiah chuan, mahni awmna political party, kohhran, pâwl thurin leh thuthlung phatsan a, pawl danga pakai tura Juda Iskariot-a anga kan rinawmna tangka 30 a lei theih kan tam ta lutuk ni a lang hi a pawi lai ber chu a ni.
Mahni mimal ngaihdan leh pawmdan nghet nei lo, nihna, thuneihna leh sum hmanga pawhphar theih kan tam ta lutuk hian he ram leh hnam hi a eichhe mek chu a nih hi. Dam lai a ei sen loh sum leh pai, in leh lo leh ram neite hian an thih hnu a an mamawh tawh miah loh tur hausakna an chhék khawm a, dik lo taka sum leh khawvel thil an khâwl khawm (ill-gotten wealth) chu thihsanin, feet 6 leh feet 3 thlan chhungah an liampui ve vek. Mahse, an dam laiin midang chanâi an eisakin an ruksak a, mi rethei pachhiat leh zualna an thlen lawi si.
He kan ze nghet lo leh tangka sum ngainat lutukna hian Mizo hnam pumpui hi a va han sawp rethei-in mirethei a va han siam chhuak hnem tak em! Kohhran pawh a bang bik lo. Sum (thawhlawm) duhthawh luat avanga kohhran thurin pawh khauh taka vawng ngam tawh lo kohhran hruaitu dawihzep hi kan khawi tam tawh lutuk. Beram inrûksak hlauh avanga kohhran thurin leh inkaihhruaina khauh taka kenkawh ngam loh avanga zu haw ber anga inlantir a, kohhran venghimtu ni a inchhâlte hi ze nghetah pawm an harsa ta hle mai.
Sapţawngin sawifiah ve khanglang ta ila, kan sakhaw puithiam/kohhran hruaitu zingah hian ‘defender of the faith’ leh ‘defender of the church and creed’ aia ‘defender of the prohibition’ ni a inlantir a, kohhran leh khawtlâng a lansarhna zawng an tam ta hi, kan ram leh sakhua/kohhran lo awngrawp tâk nachhan leh, mawhphurtu diktak an ni. A tak ram pehhel hi an hna a ni miauva. Hei hi sakhua leh kohhrana Mizote kan ngheh lohzia mualphotu a ni chiang hle a. Political party-in an dinchhan leh an thupui an ngaih pawimawh theih tawh lohva, kohhran meuh pawhin a thurin a humhalh ngam tawh loh chuan ‘nghehna’ hian awmzia a nei tawh ngai lo.
Sorkara nihna neite, kohhran leh khawtlanga chanvo chelhte hian an thuneihna leh thiltihtheih nachang an hria a, an mawhphurhna hlen lam chu an hnuchhawnin an hlamchhiah ta. Ze nghet cherh chawrh, mahni nihna leh dinhmunin a ken tel mawhphurhna hlen chhuak zawnga thawk hi an tlem ta pharh mai. Ze nghet nei lo kan tam tawh satliah a ni lova, chutiang mite chuan ngaisangtu leh tlawntu an ngah em em a, chu chuan kan hnam nun hi nasa takin a eichhe mek a. Chuvangin, a pâurau leh lăr khel apiang an dingchang tawh mai reng a nih hi.
He hnam hian nghehna leh mi nghet a mamawh a, ram leh hnam, khawtlang leh kohhran hruaitu, nghet tak leh dik taka hna thawk a, mawhphurhna hlen chhuaktu a mamawh. Thutiam hlen lo te, thuneihna duh luat vanga pawisak nei lo te leh, mahni thuthlung leh thutiam hlen leh duh lo te a mamawh lo. Mipui mimir zingah pawh therhlo ilo vanga zuang lawr mai mai, nghehna nei reng reng lo hi hnam hmelma an ni. Nghehna kawnga kan pianthar loh chuan he hnam hi a zahawm lo chang ni lovin, a zahpuiawm telh telh mai dawn a ni.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427