India-in Afghanistan dinhmun sawiho tura ram pariata venhimna lama hotu lawk a sawm khawmte chuan Taliban thunun mek ram chu mi firfiakte inpui leh anmahni puihna lam chi thil tihna atana hman an phal lo.
Russia, Iran leh Asia ram lailia ram pangaa venhimna lama hotu lawkte sawmin Afghanistan-a thil thleng mek dinhmun sawihona hi India chuan Nilaini khan a thleng a. Afghan sorkar aiawh erawh an tel lo thung.
India hian Afghanistan-a United States-in a puih mipui sorkar a tluk hnua Delhi Regional Security Dialogue on Afghanistan-a thlenah hian a hmelma kumhlun pahnih, Pakistan leh China pawh sawm mah se an tel lo ve ve.
Ram pariatte intawk khawm chuan Afghanistan leh anmahni ram theuh chu mi firfiakte awmna leh an inzirna hmun atan te, anmahni puihna tur sum siamna hmun atan te hman an remti lo tih an sawi.
Delhi Declaration on Afghanistan-in thuchhuah intawm an siamah ram tin hian Afghanistan-a politics vir vel chu an thlithlai reng tih an tar lang a. Firfiaka chet tumna laka vauna te, chi bing leh tih dan bik kalpui uar tumna te leh ruihhlo tawlh rukte pawh an sawi tih an tar lang.
Ram pariatte hian Afghanistan-a chengte tana mamawh puihna lam pawh an sawi bawk.
Ram tinte hian firfiaka chetna hrang hrang – an mite khawsaktir leh training te, an tana sum tuakna te, an hmun lo din leh an tih dan hmang bik riau kalpui an tumna te an do vek tih an sawi a. Afghanistan chu khawvela firfiaka chetna thlentute hmunpui atan an phal ngai dawn lo tih an sawi.
Delhi Declaration chuan Afghan-te chuan puih an mamawh hle tih pawh sawi langin, Taliban sorkar ding mek pawh kil hrang hranga an mite mamawh ngaihtuah lama ke pen chak turin an ti.
Security advisor pariatte hian hmeichhiate dikna chanvo an neih pawh ngaih pawimawhsak a tul thu an sawi hlawm a, naupang leh hnam leh sakhaw tlem zawkte pawh an dikna chanvo pek a tul tih an sawi.
Thuchhuah an siamah hian Afghanistan-a COVID-19 leng mek pawh enpui leh a darh zel tur ven a ngai hle tih an sawi bawk.
Nilainia thutkhawmah hian Indian National Security Adviser Ajit Doval chuan Iran, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Russia, Tajikistan, Turkmenistan leh Uzbekistan-a venhimna lama an hotu ber theuh chu a sawm a ni.
“Tun hi kan inkara hmaichhana thil awm dan kan sawiho hun a ni,” tiin Doval chuan thutkhawm a sawi hawnnaah a sawi a. An inkawmna chuan Afghanistan mipuite tan rah tha leh a tel ramte awmna theuhvah venhimna lama hlawkna a thlen a beisei tih a sawi.
Indian external affairs ministry pawhin thuchhuah an siamah thutkhawmnaah hian Afghanistan-in venhimna lama derthawnna a neih leh mipuite mamawh puihna te, himna, muanna leh ngialnghehna a awm theihna turte sawi a nih dawn thu a lo sawi tawh bawk.
Ram hrang hranga venhimna lama hotu lawkte hian Prime Minister Narendra Modi pawh an hmu a. Tun tum ang chi intawh khawm hi kum 2018 leh 2019 khan Iran chuan a lo thleng tawh.
Afghanistan chungchang sawihona turah hian sawm ni mah se Pakistani National Security Adviser Moeed Yusuf chuan a tel dawn loh thu a tichiang nghal a. Kar hmasa khan India chu Afghanistan ‘tikhawlotu’ tia sawiin, ‘muanna siamtu’ a nih loh thu a sawi nghe nghe.
Indian foreign ministry thuneitute chuan Pakistan-in an sawmna a hnar chungchangah hian, “A tel ve dangte chuan vanduaithlak an ti a; mahse, mak an ti lem lo,” an ti a. “Afghanistan chu amaha invenghim thei tawkah a ngai tih a tilang,” an ti bawk.
Pakistan hian Afghanistan-a huang zauh a tum mek laiin India hian an ramin a mamawh nia a ngaihte sawihona hi a thleng a ni.
India leh Pakistan inkar hi engtik lai maha tha ngai lo a ni.
India ram hruaitute chuan Taliban-in thu an neih lehna hian Pakistan-ah nghawng neiin hun rei tak ata tawh an awp chin Kashmir-a Pakistan lam atanga firfiak pawl che thinte intihlenna a nih leh phah a hlau.
New Delhi leh Afghanistan inkar hi tunah rih chuan inzawmna a awm lo va. Afghanistan atanga US an inthiar chhuah hma khan Kabul-a a palai awm zawng zawng chu a lo hruai haw vek tawh a ni.
Taliban sorkar a din hnuah sorkar thar leh India aiawh hi August 31 khan Qatar-ah an inbe tawh thung.
Taliban-in Kabul an thunun leh hma kha chuan India hian Afghan venhim hna thawktute hi beihpui thla dan zirtirin hmanrua pawh a pe thin a, sipai erawh a awmtir ve ngai lo. Afghanistan-in hma a sawn theih nana helai bawr vel ram zingah chuan pui nasa ber a ni thin bawk.