HRISELNA HUANG:
Thisen sâng
- Dr. Lalrinsiami
Thisen sâng, BP (Blood Pressure) sang kan tih bawk hi a zirna lamah chuan hypertension tih a ni a, lungin thisen a kah-chhuah (Pump) nat lutuk vanga lo awm a ni.
He natna hi a tam sawt hle a, changkannain a ken tel zinga pakhat niin a lang.
BP pangngaia ngaih leh tlanglawn ber chu 120/80mm.Hg a ni a, kum a upat poh leh BP pawh hi a sang tawlh tawlh. 120/80mm.Hg chiah chiah hi chu an tam vak lo zawk a, kum 20 mi tan 140/ 90mm.Hg chin leh kum 50 mi tan 160/96mm.Hg thleng hi a pangngaia ngaih a ni. Mizote hi a tlangpuiin kan thisen a sang lo hle. BP pangngai tak (120/80) atanga 20-a sang emaw hniam emaw hi ngaih pawimawh thama ngaih a ni a, a chung lam aiin a hnuai lam hi ngaih pawimawh a ni zawk thin. Ent ir nan 140/100 (120+20/80+20) hi BP sang a nih laiin 100/60mm.Hg (120-2-/80-20) hi BP hniam a ni.
Mahse, a hranpa takin BP hniam natna hi a awm lo va, insawiselna neih loh a, an hna pangngai an thawh theih chuan a pawi lem lova ngaih a ni.
Tin, kan BP hi a inang lo thluah a, mi thenkhat tana pangngai kha thenkhat tan chuan a sangte pawh a ni thei. Chuvangin mahni BP theuh hriat a tha.
A hnuaia tarlante hian a tlangpuiin thisen sang an nei duh:
- Kum upa (kum 45 chung lam),
- Chi (Al) ei nasa lutuk te,
- Meizu mi te,
- Zu in mi te,
- Lung natna nei mi te.
Insawizawi, zah, helhhawlh, zauthau leh thlabarte hian thisen a sang ve thei a, mahse a sang rei lo. Chuvang chuan BP teh dawn reng rengin hahdam zana awm tur a ni.
A lan chhuah dan :
Thisen sang hi chi hrang hrangin a lang chhuak thei a, chungte chu :
- Lu a hai fo a,
- A chang leh lu a na a,
- Nikhawhrelo te’n an tlu a,
- An awmte a na vawt vawt a,
- An hnarte a thi a,
- Mit a vai a,
- Thawkte a harsa a,
- Lungphu hi a su dup dup a,
- An chau ngawih ngawih a,
- A then chu an tawng thei lova, an zeng a, thih thut mai pawh awl tak a ni.
An enkawl dan :
- Mahnia in dawktawr chawp leh thiante ei ang hmawm ve mai mai hi a hlauhawmzia hriat a tha. Thisen sang hi damdawi hmang leh damdawi hmang lova enkawl theih dan a awm a. Damdawi chi tam tak a awm a, chungte chu daktawr thu ang a, a hunbi dik taka ei thlap thlap tur a ni. Entir nan: Nefedipine 5mg., 10mg. etc. a hmuama hmuam chite phei hi chu hman-hmawh ngaihna (Emergency)-ah an hmang nasa hle.
- Ei-in : Zu in mi tan nghei nghal hmak tur a ni a, thau lutuk tan intihcher bawk tur a ni. Chi al ei uar loh hi a tha hle bawk. Chi (NaCl)-ah hian Sodium (Na) a tam hle a, chuvang chuan chawhmehah chi al loh tur a ni. Sodium telna reng r eng (Entirnan Ajinomoto) ei tam loh a tha.
- Insawizawi (Exercise): Ni tin taima taka insawi-zawi thin tur a ni.
- Mei zuk hauh loh bawk
tur. - Endik turte (Investigation)
i) Zun & Thisen
ii) Awm X-ray
iii) ECG
Mahnia damdawi lo inchawh ve ringawt hi a tha lo hle a, Doctor pan vat a him zawk inenkawl zel dan tur chu Investigation-a a lan danin a hril mai ang. Thisen sang neite hi dimdawih an ngai hle a, tihthlabar miah loh tur a ni.