India-in khawpui boruak bawlh-hlawh zual 100 zinga 46 kawl


Boruak bawlhhlawhin Delhi khawpui a tuam avanga buaipui a nih mek laiin India ram pum huap pawhin a ziaawm chuang lo va, khawvela khawpui lian boruak bawlhhlawh zual 100 zinga 46 zet chu India ram chhunga mi a ni.
Ram khawpui ber, New Delhi-ah hian boruak a him loh em avangin mi maktaduai 20 chenna khawpuiah hian kar hmasa atang khan sikul khar hial a ni.
New Delhi boruaka PM2.5 awm (boruaka mihring chuap tana tha lo awm zat) chu World Health Organization (WHO)-in a him chin tia a pawm let 34 zet a ni phak a. Hetiang boruak bawlhhlawh hi thlasik hun, lo neituten an thlai sengna an hal khuk nasat hun laia tam zual thin a ni.
Kum 2020 chhunga khawpui boruak bawlhhlawh zual 100 an thlan chhuah zinga 46 zet chu India-a mi niin China (42), Pakistan (6), Bangladesh (4), Indonesia (1) leh Thailand (1)-in an dawt niin air quality tracker IQAir chuan a sawi a. Heng khawpuite hi PM2.5 air-quality rating chu 50 chung vek a ni.
Khawpui boruak bawlhhlawh ber ber 10 zinga pakua zet chu India ram chhunga mi a ni bawk.
China khawthlang lam, Xinjiang province-a Hotan khawpui chu kum 2020 chhunga boruak a bawlhhlawh berna niin kumtluanin 110.2 a ni.
Kum 2019 khan India-ah hian boruak bawlhhlawh hip luh vangin mi maktaduai 1.67 zet an thi niin Lancet chuan a sawi.
Khawpui boruak bawlhhlawh zual 20 zinga 15 pawh India-a mi tho niin hengte hi hmar lam deuhva mi a ni hlawm a. Favang leh thlasik laia lo hal khu, industry leh lirthei khu chu PM2.5 tisang bertu a ni.
Indian leh Chinese khawpui eng emaw zatah chuan smog tower an tih, boruak bawlhhlawh tiziaawm thei tur an bun hlawm.
New Delhi-ah pawh Supreme Court thu angin pahnih bun a ni a, pakhat chu bazar lun laiah a ni nghe nghe.
$ maktaduai 2 man, metre 25-a sang tower-ah hian fan 40 awmin hei hian second tin cubic metre 1,000 zet boruak bawlhhlawh tifimin a pe chhuak leh thei.
Smog tower-te hi km khat bialah emaw chauh a thawk phak thung a, a huam chinah hian PM2.5 level chu a zahve zetin a tihniam thei a; mahse, a man ngaihtuahin a hlawk em tih chu zawhna a tam hle thung.
WHO chuan boruak bawlhhlawh lutuk avang hian khawvel pumah kum tin mi maktaduai sarih vel an thi ziah niin a sawi a. Khawvel mihring 90% chuang hi WHO-in a him chin a tih aia bawlhhlawha cheng an ni.
Boruak bawlhhlawh hian mihringah natna hrang hrang – thawhah, zunthlum leh lung natna a thlen thei.
Lung lam natna chi hrang hrang a thlen thei bawk a. Thawkna dawt fel lo te, heart attack leh stroke bakah lung lam fel lohna dangte pawh a thlen thei bawk.
Hmeichhe nau pai laiah an nau pai chu an thluak insiam tur nasa takin a khawih pawi thei.
Chuap tan a pawi thei hle a, chuap cancer thlengin a thlen thei a, awmnapui an tih pawh a siam thei.
Mit pawh nasa takin a khawih pawi thei a, cataract a siam a, mit ro an tih, mitin a mamawh tui awm lo pawh a thlen thei bawk.

Leave a Reply

error: Content is protected !!

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (1) in /home/thezozam/public_html/wp-includes/functions.php on line 5427