Taksa insawizawi (Exercise) chungchangah hian hmuhdan leh ngaihdan erawh a inpersan nuai thei. Rin dan dik lo tak pawh awm thei a ni. Engpawhnise, thu dik zawk chu i han zir dawn teh ang:
Pum ruah huna ‘exer’ lak hi a tha ber:
He ngaihdan hi mi tam takin an sahuai thingvawn tawh a ni a, an pum a ruah deuh chiah hian an la ṭan thin. A nihna takah chuan, chau ngawih ngawih (Fatigue) thlentu langsar ber a ni a, chutih laiin, puar lehluah laia lak pawh a tha chuang lo. Exer lak hmâ darkar khat chhung hian engmah ei ṭawk tur a ni lova, insum thei loh paw’n tlem te tak tak ei tur. Hetah hian, Theirah emaw biscuit (sugar/fat tam lohna, hrisel tak ni thei se.
In ‘fit’ tak tak tur chuan ‘Gym’ a kal ngei a ngai:
Taksa ‘fit’ tur hian ‘Gym’ a kal kher hi phut a ni lova, mamawh chhanna lah a ni hek lo. Taksa pum chet theihna tur ang chi – entirnan: Cycle khalh, lam, ke-a kal, tlan leh tuihleuh te hi a tawk viau. Eng ang hmang pawhin ‘exer’ la la, ‘fit’ tur hian ‘Gym’ -a in vawmluh kher a ngai lo.
Thil mak a lo thlen beisei rawh:
TV leh chanchinbu-a sa ṭha nelh nawlh leh pian nalh zeih zawihte hi nikhat thil thu leka lo awm a ni lova, hun rei tak atang tawha zawi zawia, taima taka ‘exer’ an lak chhohna atang chauha lo awm a ni. Mi tu emawina kar hnih khat vel lekah a ni thei an tih chuan awihchin tawk i thiam mai dawn nia.
Thlan a tlâk vak chuan i ‘fit’ lo tihna:
A nihna takah chuan, thlan lo chhuaka hi taksa-in temperature pangngai tak a neih theih nana taksa atanga thil lum a rawn nawr chhuahna mai a ni a. Hei hian i taksa kha a vawngdai zawk hlauh thung a, thil pangngai tak pawh a ni reng a ni. Fit leh fit loh nen inzawmna a nei lo tih hriat a tha ang.
‘Exer’ lak tam poh leh a tha a ni mai:
Thil reng reng hi a tawk chinah chuan a ṭha a, thil ṭha pawh ni se, ‘lutuk’ tawh hi chuan a pawi thei. I chhiat phah vek thei. Chutiang bawkin, ‘exer’ lak tam chiama hi intihpalh awm thei a ni a, fimkhur a ngai. Tihrawl (muscle) te hian an mahnia insiamtha leh tur hian a lo berah darkar 24 te an mamawh a, chuvang chuan a chânga han chawlhsan te pawh hi tihmakmawh a ni.
‘Supplement’ hi in ‘fit’ turin a pawimawh hle:
Ei leh in a ṭha tawk lo anih chuan vitamin supplement ei hi a sual lem lo na a, chaw tak leh innghahna bera hman chi erawh a ni hauh lo, tih hriat a ṭha. A tha tih vang maia tawngpawng ei chi a ni lova, doctor thiamte ngaihdan lak hmasak phawt tur a ni ang. Heng vitamin, protein leh carbohydrates te hi taksa a pangngai hunah chauh hna an thawk chak zawk.
‘Exer’ lak zawh veleh engmah ei nghal loh tur:
Exer i lak hmâa, ei leh in i duhthawh ang bawk khan, i lak hnu pawh hian tui ringawt tlak pawp lem lo deuhin, tlema chawlh hahdam deuh hnu ah emaw ei tur tha leh hrisel ei la, a theih phei chuan Theirah ‘fresh’ tak ni thei se, protein awm tamna ei a sual lo bawk.