- Mahmuaka Chhakchhuak
Kum 2021 chhunga ni hnuhnung ber mai, Dec. 31 zanlai a pelh chiah maiah chuan hmun hrang hrangah Kumthar lo thleng lawmna neiin puak thei leh hal mawi chi hrang hrang an hal a. Sorkar lam atang erawh chuan heng hal mawi leh puak thei chi te hi hal loh nise tiin DC tinin a khapna thuchhuah an siam a, Central YMA lam pawhin khap bawkin Police lam phei chuan hetiang hal lui an awm chuan man tur tiin an vai reng bawk. Nimahsela thupek bawhchhiat tumna hrim hrim vang chu a ni kher lo ang a, kum 2021 thlahliamna leh kumthar 2022 lo thlen dawn hunah meuh chuan a puak nasa ngang mai. Kan awmna bulhnaiah phei chuan a nasa zual emaw tih mai turin lungphu tha lo nei tan phei chuan manganna tham tur hian a puak nasa a, boruakah a alh sen zuai zuai mai bawk a, kangmei chhuak leh thil pawi thleng chu a awm lo hram ang chu maw.
Kumthar 2022 kan chuangkai thei hi a lawmawm hle mai a, a then tan erawh mittui nen he kumthar hi an hmuak thleng bawk ang a, thenkhatte chu hmabak phurawm tak nen an hmuak bawk ang. He kumthar ang hi vawi tam taka lo thleng tawhin nang leh kei ngei pawhin vawi engemawzat kan lo hmang tawh bawkin a rinawm a. A then tan chuan thutiam tha tak nen kum thar hi hman tum an awm bawk ang a, a thente chuan huphurh tak chunga hman tum an awm bawk mai thei e. Nang leh kei erawh chuan hetiang hian he kumthar hi hman han tumin ruahmanna han siam ang hmiang:
MAHNI INHNEH: Mahni inhneh hi thil har tak a ni a, chutih rualin mahni inhneh tluka hnehna ropui leh tha a awm chuang lo. ‘Ka ti lo ang’ i tih chu tih loh thei tum la, ‘Ka ti ang’ i tih pawh tih ngei tum bawk ang che. Chumi ti thei tur erawh chuan taihmakna leh thawhrimna neih a ngaiin, rinawmna neih a ngai bawk a, chung aia pawimawh leh a pawimawh ber ni zawk chu Pathian tanpui tlaka nun hman hi a ni. Chakna hi thaah chauh a awm lo a, thinlungah a awm bawk avangin thinlung khauh tak nei tute chuan an taksa pawh an thunun thin.
Khawvela tlang sang ber Mount Everest hi 8848 Mtr laia sang a ni nain kum 1953 May 29 ah daih tawh khan lawn chhuak an lo awm tawh a, nimahsela lawnchhuah tum mi sang tam takte chuan an nunna hlu tak an lo chan phah tawh bawk a. Mizote zingah phei chuan he tlangsang lawnchhuak hi kutchang thleh tham lek an la awm a. Mi nazawng tana thil theih loh tur leh huphurhawm a nih laiin kum 89 mi tawh pawhin a lawnchhuak thei tlat a nih chu. Yuichiro Miura phei chuan tum thum lai a lawnchhuak tawh nghe nghe a. Tum hnih lai zaipui (Operation) tawk tawh pawhin a lawnchhuak thei a nih chu. A ni phei hi chuan Doctor te chuan tlangsang lawn turin a taksa hi a fit tawk lo an ti chungin a thei tlat si. Chung mite chuan an taksa niloin an thinlungah zawk tumruhna nasa tak an neih vanga lawnchhuak thei an ni.
Heng mite hian anmahni inhnehna nei lo nisela chuan khawvel tlangsang ber hi an lawnchhuak thei hauh lo ang le.
TAKSA HMANGAIH: A bik takin mizote hi mahni inhmangaih nachang hre lo tak kan ni awm e. Miin kum 60 a tlin tawh chuan vanglai hun hmangliamin upat a tum tan mai thin a, kum 70 tlin tawh phei chuan tar chhia (tar chhia tih hi tawngkam mawi lo a ni nain kan hmang uar ta tlat mai si a) angah an inngai tawh tlat thin. Hei hi a pawi hle mai a, nang leh kei ngei pawh hian nakin lawkah chuan vanglai hun hmangliam tanah kan la inngaiin tar chhia angah kan la inngaih hun a lo la thleng mai ang. Chumi a lo thleng mai lohna atana thil tha tak pakhat chu vawiin hun atanga mahni taksa hmangaih hi a ni.
Mahni taksa hmangaih tur chuan nitina exercise lak that mai bakah ei leh in-a kan fimkhur a pawimawh hle mai a, kan ka-in a duh mai ni loin kan taksain a mamawh kan ei uar thin zawk a pawimawh. Chumi tur chuan Sa lam aia thlai lam ei uar te, chi al ei tlem te leh mawm lam ei tlem te hi taksa tana thil tha tak a ni. Nitin tui thianghlim in tam pawh hi taksa tan a tangkai hle a, thlai tui pek mamawh tak anga inngaiin tui thianghlim hi in fo thin tur a ni. Zuk leh hmuam timi i ni a, nghei harsa i ti a nih pawhin i kam tleuh ngun thin ang che. A theih hram chuan meizial i zuk zawh hlimte hian i kam tleuh thei hram la, tui thianghlim in hram bawk thin ang che. Taksa hmangaihna turin thil dang tam tak sawi tur a awm a, ke a kal tam te, thinlung hahdam taka awmte leh nuih tamte hi taksa in alo mamawh hle mai bawk.
HUNBI INSIAM A VAWN DIK: Mizote anga hunbi vawng uluk lo hi hnam dang an tam kherin a rinawm loh. Hunbi tiam a awm a, dik taka vawn bawk hi hnam changkang nihna pawimawh tak pakhat a ni. Nangmah ngei pawh hunbi insiam la, dik takin vawn tum bawk ang che. Chu chuan nasa takin hma a ti sawn ang che ang a, I taksa alo hrisel phah bawkin i thinlung lawmna tam tak a thleng ngei bawk ang che. Zan mut hun insiamin zing thawh hun pawh insiam la, chawei hun mai bakah lehkhabu chhiar hunte, inbual hun, insuk hun, eirawngbawl hunte nen nikhat chhunga i hman turin hunbi insiamin tha takin zawm tum bawk la, chawlh hahdam hun pawh insiam bawk ang che. Mihring tupawh mai hian mahni thu thua awm hian kan zalenna kan hmang thiam lo fo thin a, nang leh kei pawhin kan lo inthlahdah theih avangin mahni zawm theih ngei turin hunbi insiam a, dik taka vawn kan tum bawk chuan a hlawkna keimahni bawkin kan hmu ngei ang.
Hetiang hian point pathum lek hmang hian kumin 2022 hi atir atanga hman tumin han inbuatsaih ila, heng lo pawh hi pawimawh dang tam tak a awm thei nain heng thil pathum lek hmang pawh hian mihringin hmasawnna nasa tak kan lo neih phah thei a ni. Khawvel hmasawnna hi a zuanin a zuang e an ti mathlawn lo a, chuvangin keimahni pawh kan insiam rem zung zung a ngai thin. Khawvel hmasawn ruala hma kan sawn ve zel loh phei chuan kan kianga awmte tan pawh hnawksak kan lo ni maiin kawm tlak loh kan lo ni mai theih dawn avangin kan theih ang ang a hmasawn ve turin kan inbuatsaih a ngai a ni. Heng thil tlemte hmang hian mimal takin hmasawnna lo neih tum ve teh le. Chuti lo zawng mi tam takin Happy New Year 2022 tia an hlim reng lai hian ilo Happy New Year rei lo palh hlauh ang e.